بازار؛ گروه بین الملل: چالش‌های جهانی که در سال جاری تشدید شده‌اند، جامعه جهانی را از آسیب پذیری آب و هوایی با پیامدهای وخیم به‌ویژه برای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA) که دارای مسائل کم‌آبی و درگیریهای طولانی مدت است، دور کرده است. اکنون باید لحظه ای مهم برای دولت های منطقه و سایر دولتها جهت مشارکت در روند مبارزه با تغییرات آب و هوایی در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا باشد.
زخم‌های جنگ در چندین کشور خاورمیانه و شمال آفریقا هنوز باز است و از سال ۲۰۱۱، زمانی که بحران قیمت مواد غذایی در سال‌های ۲۰۰۸-۲۰۰۹ و ۲۰۱۰-۲۰۱۱ که نارضایتی‌های اقتصادی و سیاسی از قبل موجود را تشدید کرد، باعث ناآرامی در تونس، مصر و فراتر از آن شد، وجود دارد.
علاوه بر این، یک جنگ فرامنطقه ای با امواج شوک فرامنطقه ای قوی که در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا طنین انداز می شود، در جریان است. این جنگ می‌تواند تلاش‌های جامعه بین‌المللی برای رسیدگی به بحران آب‌وهوایی را از مسیر خود خارج کند و شرایط غیرقابل تحملی را برای میلیون‌ها نفر در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا ایجاد کند.
حمله روسیه به اوکراین در اواخر فوریه پس از دو سال وحشتناک رخ داد که در طی آن دوسال بیماری همه‌گیر کووید-۱۹ ویرانی در سراسر اقتصادهای جهان ایجاد کرد. از زیان های مالی و افزایش بیکاری گرفته تا مختل شدن زنجیره تامین همه نوع کالا - از غذا گرفته تا ریزتراشه ها - همه گیری و پیامدهای آن تولیدکنندگان و مصرف کنندگان را با مشکل مواجه کرده است. جنگ اوکراین به شعله های آتش در این منطقه می افزاید.
ناامنی غذایی و تغییرات آب و هوایی
باید گفت آخرین مسئله ای که منطقه به آن نیاز داشت، یک شوک اقتصادی دیگر به زنجیره های تامین غذای جهانی بود. منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا به شدت به منابع روسیه و اوکراین وابسته است که به ترتیب ۲۷ درصد و ۵۳ درصد از تجارت جهانی گندم - ماده غذایی اصلی در منطقه - و روغن آفتابگردان و دانه ها را تشکیل می دهند. اوکراین و روسیه منابع بیش از ۵۰ درصد واردات گندم در حداقل پنج کشور منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا هستند: مصر، سودان، لیبی، تونس و یمن.
این درصد در سودان و مصر به ترتیب به ۷۵ درصد و بیش از ۸۰ درصد می رسد. سوریه برای واردات گندم بیشتر به روسیه متکی است، در حالی که اردن بیشتر گندم خود را از رومانی و کمتر از ۱۰ درصد از اوکراین وارد می کند.
طولانی شدن جنگ می تواند تورم قیمت مواد غذایی در بازارهای خاورمیانه و شمال آفریقا را تشدید کند، فقر را عمیق تر کند و خطر ناآرامی های اجتماعی را افزایش دهد. حتی قبل از اینکه همه‌گیری بر اقتصاد جهانی تأثیر بگذارد، فقر در چندین کشور خاورمیانه و شمال آفریقا قابل توجه بود.
داده های کنونی و ثابت فقر برای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا یکی از بدترین داده ها است. جدیدترین داده‌های منتشر شده نشان می‌دهد که نسبت فقر در اردن (۲۰۱۸) ۱۵.۷ درصد، در مصر (۲۰۱۷) ۳۲.۵ درصد و در تونس (۲۰۱۵) ۱۵.۲ درصد بوده است.
در سودان و یمن، نسبت تعداد کارکنان در سودان ۴۴ درصد و در یمن ۴۸.۶ درصد در سال ۲۰۱۴ بود . وضعیت یمن را نمی توان به سادگی با فقر یا ناامنی غذایی توصیف کرد: این کشور بدترین بحران انسانی در جهان را دارد و حداقل دو سوم جمعیت آن تحت تأثیر قرار گرفته اند. در همین حال، سوریه که دولت آن اطلاعات فقر را گزارش نمی‌کند، از سال ۲۰۱۱ یک وضعیت اضطراری بشردوستانه را تجربه کرده است.
گزارش اولین گروه کاری پنل بین دولتی تغییرات آب و هوایی (IPCC WGI) که در آوریل منتشر شد زنگ خطری برای جامعه بین المللی، به ویژه برای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا - خشک ترین منطقه روی زمین - است تا اولویت های خود را تغییر دهد. انتشار جهانی گازهای گلخانه ای و گرم شدن هوا طی سال های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۹ ادامه داشته است و در طول این قرن نیز ادامه خواهد داشت.
اگر جهان مسیر کنونی خود را حفظ کند، نتایج آن منطقه خاورمیانه را برای مردمش غیرقابل زندگی خواهد کرد. اثرات هیدرولوژیکی برای این منطقه کم آب، فاجعه بار است: افزایش خشکی در شمال آفریقا و عمیق تر شدن خشکسالی در غرب آسیا. خشک سالی در بیشتر سطح منطقه در سراسر صحرای بزرگ آفریقا و در شبه جزیره عربستان گسترش می یابد.
منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا حتی در زمینه رودخانه های فرامرزی خود دارای برخی از خشک ترین کشورهای جهان از جمله تونس، الجزایر، مصر و اردن است. سایر اثرات فیزیکی گرمایش جهانی بر منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا، که شامل امواج گرمای طولانی و بی‌سابقه و افزایش سطح دریا می‌شود و زمین‌های حاصلخیز را به هدر می‌دهد، برای کشاورزی - ستونی از امنیت غذایی در کشورهایی مانند مصر، سودان، مراکش و عراق - بسیار نگران‌کننده است.
تاثیر جنگ اوکراین
شرایط امنیت غذایی در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا ممکن است به طرز خطرناکی بدتر شود زیرا جنگ روسیه استرس و کمبود را در زنجیره های عرضه جهانی غذا که منطقه به شدت به آن وابسته است، افزایش می دهد.
در جریان نشست ۲۳ مارس شورای امنیت سازمان ملل متحد برای رسیدگی به بحران انسانی در اوکراین، «آنتونیو گوترش»، دبیرکل سازمان ملل متحد به رهبران جهان در مورد انحراف توجه و بودجه به دور از نقاط مهم بشردوستانه در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا ، سوریه و یمن با میلیون ها نفر جمعیت، هشدار داد. در ماه آوریل او همچنین ناکافی بودن اقدامات و تعهدات جهانی آب و هوا را مورد هدف قرار داد.
در سال ۲۰۲۱، «جو بایدن»، رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا، تعهد ایالات متحده به توافقنامه پاریس ۲۰۱۵ را تجدید کرد. این تصمیم این امید را دوباره برانگیخت که ایالات متحده آمریکا دوباره با جامعه بین المللی همکاری کند تا تلاش هایی را برای مقابله با بحران آب و هوا انجام دهد.
در این مرحله از بحران، تعهد نه تنها ایالات متحده، بلکه همه کشورهای صنعتی پیشرو به اقدامات اقلیمی قوی همراه با حمایت مناسب و به موقع از کشورهای شکننده منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا مورد نیاز است.
یکی از فوری ترین اقدامات مورد نیاز در حال حاضر، اقدامات کمکی کوتاه مدت و میان مدت برای ایجاد ثبات در جوامع شهری و کشاورزی به حاشیه رانده شده در اردن، مراکش، تونس و مصر است. این کشورها در حال حاضر تنها کشورهایی با درآمد متوسط دست نخورده در منطقه هستند.
کمبود آب شیرین، وابستگی به واردات مواد غذایی و آسیب‌پذیری در برابر شوک‌های تجارت بین‌المللی مواد غذایی، تلاش برای مقابله با بحران غذایی سیستمیک در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا را کاهش داده است.
کشورهای صنعتی باید توجه و منابع را برای کاهش استرس های مرکب که جمعیت خاورمیانه و شمال آفریقا با آن مواجه می شوند سرمایه گذاری کنند تا از بی ثباتی مجدد که بسیار پرهزینه تر است جلوگیری کنند. موج جدیدی از ناآرامی در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا برای جهان غیرقابل تحمل خواهد بود.
نظر شما