بازار؛ گروه آب و انرژی: سید هاشم اورعی رییس اتحادیه انجمن‌های انرژی ایران در نشست خبری در جمع خبرنگاران با اشاره به اینکه انرژی در دنیا به ویژه در کشورهایی مانند ایران که اقتصاد با انرژی در آمیخه نقش به سزایی دارد، گفت: بخش مهمی از اقتصاد ایران وابسته به انرژی است و اگر به مسائل مربوط به انرژی توجه نشود، این مسائل به سمت مسائل اجتماعی و امنیتی کشیده خواهد شد.
او افزود: سیستم انرژی ایران ۲ ویژگی شامل آشفتگی و ناپایداری دارد، در نتیجه نمی توانیم براحتی از کنار آن عبور کنیم، ضمن اینکه نمی توانیم تنها بنزین را مدنظر قرار داده و دیگر حامل‌های انرژی را نادیده بگیریم.
رییس اتحادیه انجمن‌های انرژی ایران با اشاره به وضعیت مصرف بنزین در کشور، گفت: بر اساس آمار شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی میانگین مصرف بنزین ایران در سال جاری ۱۰۰ میلیون لیتر است. حال آنکه طبق آمار رسمی در ۷ سال گذشته هر سال بین ۵ تا ۷ درصد افزایش مصرف بنزین را در کشور شاهد بودیم.
در سال ۹۹ متوسط مصرف بنزین ۷۶ میلیون لیتر بوده و ۲۷ میلیون لیتر بنزین ظرفیت صادراتی در کشور وجود داشت. اما حالا با کسری ۵ تا ۷ میلیون لیتری مواجه هستیم
رییس دانشکده برق شریف متوسط تولید فعلی بنزین در کشور را ۹۳ میلیون لیتر اعلام کرد و ادامه داد: ظرفیت تولید بین سال‌های ۹۷ تا ۱۴۰۰ حدود ۱۰۳ میلیون لیتر در روز بوده است.
به گفته او، در سال ۹۹ متوسط مصرف بنزین ۷۶ میلیون لیتر بوده و ۲۷ میلیون لیتر بنزین ظرفیت صادراتی در کشور وجود داشت. اما حالا تولیدات داخلی حتی جوابگوی نیاز داخلی هم نیست.
مصرف بنزین خودروهای ایرانی بیش از دو برابر استاندارد جهانی
وی گفت: در حال حاضر تعداد خودروها به شدت رو به افزایش است و هیچ عامل محدودکننده هم وجود ندارد، خودروسازان هر سال ۸۰۰ تا میلیون خودرو به حمل و نقل اضافه می کنند، این در حالی است که خودروهای فرسوده هم اسقاط نمی‌شوند.
استاد دانشگاه صنعتی شریف با بیان اینکه میانگین میزان مصرف بنزین در خودروهای کشور برای پیمایش ۱۰۰ کیلومتر ۸.۹ لیتر و این رقم در اروپا حدود ۴ لیتر است، تصریح کرد: اکتان بنزین تولیدی ایران بین ۸۹ تا ۹۲ و در اروپا میزان اکتان ۹۵ است بنابراین وقتی کیفیت پایین است مصرف بیشتر و آلایندگی بالاتر خواهد بود.
او افزود: یکی از دلایل این افت ظرفیت تولید در سال جاری را می توان در عدم سرمایه گذاری کافی در نگهداری پالایشگاه های کشور دانست؛ به طوری که عدم نگهداری بهینه و تعمیرات به موقع، موجب کاهش ظرفیت تولید شده و این مسئله را در بخث تولید نفت کشور هم شاهد هستیم که اجرایی نشدن طرح های نگهداشت تولید و عدم سرمایه گذاری کافی در این بخش، به افت تولید نفت کشور منجر می شود.
آیا شرایط برای رشد قیمت بنزین فراهم است؟
اورعی در ادامه با اشاره به اینکه قیمت بنزین در ایران بسیار پایین و ارزانتر از آب است، بیان داشت: تمام تمرکز در انرژی در کشور در طرف عرضه است و کاری برای افزایش بهره‌وری انرژی صورت نگرفته است.
او بر این باور است که تا زمانی که قیمت انرژی تا این حد پایین باشد، صحبت از بهره‌وری بی‌معنا است، زیرا قیمت ارزش را تعیین می‌کند و این باعث می‌شود انرژی در ایران هدر رود.
افزایش قیمت بنزین یک قرص مسکن است و وقتی معنی پیدا می کند که در عمل دست دولت از بازار قطع شده و قیمت گذاری به بازار سپرده شود. در چنین شرایطی تنها وظیفه دولت حمایت از اقشار آسیب پذیر و تنظیم گیری بازار است
استاد دانشگاه شریف در پاسخ به این سوال که آیا شرایط برای افزایش قیمت بنزین در کشور وجود دارد، گفت: هر گونه تغییر قیمت انرژی باید در قالب یک پکیج سه گانه مورد توجه قرار گیرد. وقتی می توانیم قیمت بنزین را واقعی کنیم که تمام فرآیند تولید و فروش انرژی را رقابتی کنیم و وزارت نیرو یا نفت تنها نقش رگلاتوری را ایفا کنند. اما در شرایط فعلی که همه چیز به صورت دستور در انحصار دولت است، واقعی کردن و افزایش قیمت انرژی به این معناست که مردم تاوان نبود مدیریت درست دولت را باید پس بدهند.
به گفته او، افزایش قیمت بنزین یک قرص مسکن است و وقتی معنی پیدا می کند که در عمل دست دولت از بازار قطع شده و قیمت گذاری به بازار سپرده شود. در چنین شرایطی تنها وظیفه دولت حمایت از اقشار آسیب پذیر و تنظیم گیری بازار است.
استفاده از ذخایر استراتژیک برای جبران کسری
این استاد دانشگاه با بیان اینکه اکنون میزان تولید با شیب کم کاهشی و تقاضا با شیب متوسط روند افزایشی دارد، گفت: ما در حال حاضر حداقل ۵ الی ۷ میلیون لیتر در روز کمبود بنزین داریم که برای جبران کسری بنزین یکی از اقدامات استفاده از ذخایر استراتژیک است که میزان آن ۴ میلیارد لیتر است. بعبارت دیگر برای جبران کسری سراغ ذخایر و کم کردن کیفیت رفته ایم. یعتی برخی مواد افزودنی را کم و برخی مثل بنزن را که سرطانزا است، بالا می بریم.
به گفته او، اولین محموله گازوئیل وارداتی حدود دوماه پیش وارد کشور شد. در آینده ای نزدیک هم شاهد واردات بنزین خواهیم بود.
او با تأکید بر اینکه «نباید به فکر راهکارهای کوتاه مدت و زودبازده باشیم»، گفت: بخش انرژی کشور نیازمند یک نقشه راه حداقل ۲۰ ساله است. اینکه در درازمدت و دهه پیش رو هیچ برنامه مدون و قابل اعتمادی برای ایجاد تراز در صحنه انرژی کشور نداریم. تمامی اقدامات صورت گرفته کوتاه مدت، زودباده و کم اثر است؛ در حالی که می توان با قبول اشتباهات و تصمیم جدی برای اصلاح امور، از امروز به فکر اصلاح و بهبود باشیم.
اورعی گفت: در حال حاضر تنها برنامه افزایش ظرفیت تولید پالایشگاهی ما مربوط به پالایشگاه آبادان است که بر اساس اعلام مسئولین تا سال آینده به نتیجه خواهد رسید. برنامه افزایش ظرفیت تولید دیگر مربوط به پتروپالایشگاه شهید سلیمانی است که دست کم ۵ الی ۷ سال زمان می برد تا به بهره برداری برسد.
افزایش سهم برق به ۴۹ درصد
رئیس اتحادیه انجمن های انرژی ایران با اشاره به اینکه در گذار انرژی قرار داریم، گفت: اولین اولویت در این راه کربن‌زدایی و توجه به انرژی‌های تجدیدپذیر است. همچنین افزایش عمق نفوذ برق نیز در اولویت قرار دارد و سهم برق از انرژی دنیا به طور دایمی افزایشی خواهد بود.
به گفته رئیس اتحادیه انجمن های انرژی ایران، در حال حاضر سهم برق از کل انرژی جهان ۲۱ درصد است، این رقم در سال ۲۰۵۰ به ۴۹ درصد خواهد رسید و در نیمه قرن فعلی، شاهد تردد ۱ میلیارد و ۱۰۰ میلیون خودروی برقی در جهان خواهیم بود.
در حال حاضر سهم برق از کل انرژی جهان ۲۱ درصد است، این رقم در سال ۲۰۵۰ به ۴۹ درصد خواهد رسید و در نیمه قرن فعلی، شاهد تردد ۱ میلیارد و ۱۰۰ میلیون خودروی برقی در جهان خواهیم بود
اورعی با تاکید بر اینکه تعریف ما از مدیریت مصرف انرژی غلط است، ادامه داد: مدیریت مصرف باید با ادامه روند کار و کاهش مصرف انرژی محقق شود. باید با استفاده از تکنولوژی روز و بدون کاهش تولید ناخالص داخلی، بتوانیم انرژی کمتری مصرف کنیم. ارزش انرژی در کشور فدای بهینه‌سازی شده که تمامی اینها نتیجه سیاستهای پوپولیستی، غیرمنطقی و کوتاه مدت است.
تولید خودروهای دو گانه سوز، مصوبه ای که خودروسازان هیچ گاه آن را رعایت نکردند
او همچنین با اشاره به نادیده گرفتن برخی قوانین بالادستی در بخش انرژی گفت: در مصوبه شورای عالی انرژی کشور آمده که خودروسازها ۳۰ درصد از تولید سالانه خود را به خودروهای دوگانه سوز اختصاص دهند، ولی تا امروز از این اقدام خبری نیست.
خودروسازان و قطعه سازان ایرانی به جای اینکه متکی به ارتقای کیفیت و بهره وری باشند، متکی به رانت و نفوذ سیاسی بوده اند
اورعی با بیان اینکه خودروسازان و قطعه سازان ایرانی به جای اینکه متکی به ارتقای کیفیت و بهره وری باشند، متکی به رانت و نفوذ سیاسی هستند، افزود: تا امروز هیچ نهاد و ارگانی در کشور یقه خودروسازها را به خاطر تولیدات بی کیفیت و پرمصرف آنها نگرفته و در عوض با سیاست گذاری های مختلف، به خودروسازها این پیام را می رسانیم که هر کاری می خواهید بکنید. در حالیکه به نظر من خودروسازی که تولیداتش نمی تواند با محصولات جهانی رقابت کند، باید دربش بسته شود.
این استاد دانشگاه از طرح تبدیل خودروهای عمومی به دوگانه سوز که سه سال پیش کلید خورد، به عنوان یک طرح کارآمد یاد کرد و گفت: اگر این طرح به صورت جدی اجرایی می شد و توسط دولت در دستور کار قرار می گرفت، می توانستیم روزانه از محل اجرای این طرح، ۱۲ تا ۱۵ میلیون لیتر از مصرف بنزین و حدود ۱۲ میلیون لیتر از مصرف گازوئیل کشور با دوگانه سوز کردن خودروهای عمومی کاهش دهیم.
اگر طرح دو گانه سوز کردن خودروهای عمومی به درستی اجرا می شد ۱۲ تا ۱۵ میلیون لیتر در مصرف بنزین و حدود ۱۲ میلیون لیتر در مصرف گازوئیل صرفه جویی می شد
او همچنین راهکار میانی دیگر را استفاده از پالایشگاه‌های فراسرزمینی عنوان کرد و افزود: به این ترتیب که می توان به کشوری مثل چین که ظرفیت مازاد پالایشگاهی دارد نفت بدهیم و بنزین دریافت کنیم، با این کار بخشی از تقاضا پاسخ داده می‌شود.
اورعی توجه به افزایش کیفیت خودرو را یکی از مهم‌ترین اقدامات در کاهش مصرف انرژی دانست و ادامه داد: خودروسازان باید ۲۰ درصد از تولیدات خود را به‌صورت دوگانه‌سوز عرضه کنند، اما در عمل این کار انجام نشده است. خودروسازان حاضر نیستند در تولید خودرو از تکنولوژی روز استفاده کنند؛ زیرا متکی به رانت و نفوذ سیاسی هستند.
مسیر فعلی مصرف انرژی به ناکجا آباد ختم می شود
رئیس اتحادیه انجمن های انرژی ایران با بیان اینکه «در بخش مدیریت تقاضا نیاز به بازنگری در اقدامات و نگاه دولت داریم»، گفت: طرحی در زمینه مدیریت تقاضای بنزین روی میز رئیس جمهوری است که به جای تخصیص بنزین به خودروها، بنزین به کارت های ملی و افراد تعلق گیرد، درحالی که اجرای این طرح هیچ کمکی به مدیریت تقاضا نمی کند.
او افزود: مسیر فعلی کشور در زمینه مصرف انرژی، به ناکجا آباد ختم می شود و اگر این مسیر اصلاح نشود، در آینده ای نزدیک واردکننده بنزین خواهیم شد و برای دیگر حامل های انرژی نیز دچار شرایط مشابهی می شویم.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: ما نباید دنبال راهکارهای کوتاه مدت باشیم و این آسیبی برای کشور است که هر دولت در بهترین حالت، سیاست هایش تا پایان همان دولت است؛ ما نیازمند برنامه بلندمدت و نقشه راه در زمینه انرژی هستیم.
رییس اتحادیه انجمن‌های انرژی ایران با تاکید بر اینکه باید برای مدیریت مصرف انرژی باید به‌سرعت فرهنگ‌سازی گسترده انجام شود، گفت: یکی از مشکلات اساسی در انرژی کشور بحث سرمایه‌گذاری است. سرمایه‌گذاری‌های بزرگ از طریق شرکت‌های بزرگ نفتی دنیا و موسسات بزرگ مالی و بازار سرمایه انجام می‌شود در حالی که نگاهی به سرمایه گذاری بزرگ اخیر در کشور نشان می دهد که بانک ها نقش کلیدی در این باره دارند.
نظر شما