بازار؛ گروه استانها: ۳۰ درصد صادرات ایران به افغانستان و ۵۰ درصد صادرات کشور به آسیای میانه، مربوط به خراسان رضوی است و عمده بازرگانان فعال ایران در کشورهای افغانستان و حوزه آسیای میانه، خراسانی هستند.
اگرچه از زمان روی کار آمدن حکومت طالبان و تغییر سیاست‌های سیاسی و اقتصادی مراودات تجاری و صادرات کالا از ایران به این کشور با ۴۰ درصد کاهش در سال جاری همراه بوده است اما بااین‌حال تلاش برای افزایش مراودات تجاری ادامه داشته و راه‌اندازی مرکز تجاری ایران در کابل خود گواه تلاش‌های جمهوری اسلامی ایران برای بهبود روابط تجاری با افغانستان است.
کاهش قدرت خرید ناشی از مسدود شدن دارایی‌های خارجی و کمبود ارز، کاهش کمک‌های خارجی و خروج سرمایه، مشکلات گسترده‌ای را برای بهبود شرایط اقتصادی در افغانستان به وجود آورده است.
از سوی دیگر افزایش هزینه‌های انتقال ارز به دلیل محدودیت‌های موجود و شرایط نابسامان شبکه حمل‌ونقل موجب افزایش شدید هزینه‌های صادراتی شده است. تعهدات ارزی صادرکنندگان به کشور افغانستان و عدم امکان برگشت ارز و نبود رابطه بانکی مشخص فی‌مابین دو کشور، مشکلات را دوچندان کرده است.
بنا بر آمار سازمان صمت خراسان رضوی سال گذشته میزان صادرات به افغانستان در محصولات نباتی ۳۴ درصد، اشیا و مواد پلاستیکی ۸.۶ درصد، مصنوعات فلزی و آهن‌آلات ۲۵ درصد، محصولات غذایی ۴۶ درصد و سایر محصولات نیز از ۱۰ تا ۲۰ درصد کاهش داشت و درمجموع اُفت صادرات در سال گذشته نسبت به سال ۱۳۹۹ حدود ۴۰ درصد بوده است.
به‌منظور واکاوی برخی از مشکلات تاجران افغانستانی با بشیر احمد اربابی رئیس انجمن سرمایه گذاران افغانستان در خراسان رضوی گفت‌وگویی داشتیم که در ذیل می‌خوانید.
* انجمن فعالان اقتصادی افغانستان از چه زمانی آغاز به کارکرده است؟
انجمن فعالان اقتصادی افغانستان از سال ۱۳۹۴تحت عنوان انجمن هتل داران شروع به فعالیت کرد و سپس با انجمن سرمایه‌گذاران تجار افغانستان ادغام و از تاریخ یکم مردادماه امسال مجوز رسمی آن توسط وزارت کشور صادر شد.
* فعالیت های این انجمن در چه راستایی است؟
انجمن فعالان اقتصادی افغانستان درواقع وظیفه سامان‌دهی تجار را بر عهد دارد و به عبارتی پل ارتباطی بین تجار افغانستانی و ایران است.جذب سرمایه‌گذاران خارجی و تسهیل فعالیت‌های اقتصادی بین دو کشور جمهوری اسلامی ایران و جمهوری اسلامی افغانستان از مهمترین اهداف و فعالیت های این انجمن است.
این انجمن در بخش حمل‌ونقل، صنعت و معدن، پتروشیمی،هتل داری،توریستی جهانگردی و سایر فعالیت های اقتصادی و تجاری دارای عضو است و از طریق این انجمن خدمات اقتصادی برای هر دو کشور در بخش صادرات و واردات یعنی به‌صورت برد برد که هم به نفع جمهوری اسلامی ایران باشد و هم به نفع اقتصاد افغانستان پیگری می شود.
در قالب این انجمن هم چنین ما در حوزه کارخانه‌هایی که تعطیل یا نیمه تعطیل بوده ورود پیدا کردیم و از صفر تا صد این واحد های راکد را به بهره‌برداری رساندیم که این اقدامات و خدمات در نهایت منجر به اشتغال‌زایی پایدار شده است.
* چند نفر فعال اقتصادی عضو انجمن شما هستند؟
از زمانی که این انجمن به ثبت رسیده است و تاکنون حدود هفت هزار نفر به عضویت این انجمن درآمده‌اند.
* چه بسترهای سرمایه‌گذاری در ایران وجود دارد که تجار افغانستان تمایل به سرمایه‌گذاری در آن هستند؟
بازرگانان افغانستان در همه زمینه‌ها ورود پیدا کردند و بنده به‌شخصه درزمینهٔ هتل داری و معدن ورود پیداکرده‌ام.
* بیشتر چه کالایی از افغانستان وارد ایران می‌شود؟
از افغانستان کالاهایی از قبیل خشکبار مانند انواع و اقسام آجیل‌ها و هم چنین مواد معدنی مانند سنگ و محصولات کشاورزی و دامی مانند کرک و پشم و گیاهان دارویی از قبیل زیره،کنجد و سایر محصولات گیاهی وارد می‌شود.
* تجار افغانستانی خریدار چه کالاهایی از ایران هستند؟
از ایران کالاهایی مانند انواع و اقسام مواد غذایی و خوراکی، پلاستیک،سوخت و بسیاری از مایحتاج زندگی روزمره افغانستانی‌ها ازجمله موارد مورد تقاضای تجار افغانستانی برای خرید است.
* چه مشکلاتی در مراودات تجاری بین تجار ایرانی و افغانستانی وجود دارد؟
متأسفانه در حال حاضر تجار و سرمایه‌گذاران بابت نقل‌وانتقال پول به مشکل برخورده‌اند و این باعث شده است بعضی شرکت‌ها تعطیل شوند به دلیل اینکه امکان پرداخت حقوق کارمندها را نداشته‌اند و این موضوع باعث شده که ما برخی از سرمایه‌گذاران را از دست بدهیم.
خروج و مراجعت از دیگر مشکلات سرمایه‌گذاران خارجی است. از دیگر مشکلات و موانع سد راه سرمایه‌گذاران و نیروهای متخصص بحث خروج و مراجعت به ایران است.زمان‌بر بودن کارهای اداری در اداره گذرنامه که بعضاً برای مهر خروج باید ۱۰ روز کاری معطل ماند موجب شده تا هزینه برخی کارها برای تجار افغانستانی افزایش یابد.
در بخش خروج و مراجعت ما شاهد هستیم که سرمایه‌گذار وقتی گذرنامه‌اش را به مرکز خدمات سرمایه‌گذاری تحویل می‌دهد برای دریافت مجدداً آن در برخی موارد ۱۰ الی ۱۵ روز معطل می‌ماند و این زمان برای یک تاجر نه‌تنها هزینه در بردارد بلکه زمان زیادی است که از دست می‌دهد.
تاجر سفیر بدون مرز است و لذا فوت زمان مشکلات زیادی را برای تجار خارجی ایجاد می کند.یکی دیگر از مشکلاتی که شاید در نگاه نخست بی اهمیت جلوه کند مهر اقامتی است که بر روی گذرنامه زده می‌شود. این مهر در ایران به صورت استامپی یا جوهرگین است که این موضوع برای تجار در کشورهای خارجی با مشکل همراه شده و لذا مرزبانان سایر کشور خواهان الطاق مهر استیکر هستند.
البته برخی دیگر از مشکلات نیز در این مسیر سد راه بازرگانان است که باید نگاه ویژه‌تری به آن داشت به طور مثال گواهینامه به صورت یک ساله صادر می شود در صورتی که سازمان سرمایه گذاری تهران نامه ای به پلیس ناجا مبنی بر صدور سه ساله گواهینامه ارسال کرده است که این مهم در استان خراسان رضوی توسط پلیس راهور به مرحله اجرا نرسیده است.
* در خواست شما از دولتمردان جمهوری اسلامی ایران چیست؟
اگرچه پیش از این بنا بر اظهارات رئیس کل بانک مرکزی «هیچ کارتی محدودیتی نداردو اتباع خارجی که صاحب کارت هستند می توانند مثل هر ایرانی از هر کارت بانکی تا پنجاه میلیون تومان و هر فرد تا سقف ۱۰۰ میلیون تومان کارشان را انجام دهند.» اما این در حالیست که اتباع بیگانه بر برای برداشت ۲۰ میلیون تومان پول باید ۲۰ بار کارت بکشند و تا به امروز سرمایه گذاران خارجی با مشکل محدودیت بانکی روبه رو بودند.
ضمن قدردانی از مسئولان جمهوری اسلامی ایران به ویژه مسوولان خراسان رضوی به خاطر تلاش برای رفع چالش های تاجران و سرمایه گذاران افغانستانی در ایران باید اذعان کرد تاجران و سرمایه گذاران نیاز زیادی به سفر دارند و لذا چالش خروج و مراجعت تاجران و سرمایه گذاران که ۱۵ تا ۲۰ روز در اداره گذرنامه به طول می انجامد ضرورت دارد تا رفع شود از طرفی مشکلات بانکی هم که پیش آمد تجار را تحت فشار قرار داد که قول داده شده این مشکلات برطرف شود.
پیش از این برای اخذ اقامت بلند مدت تاجران و سرمایه گذاران، باید به تهران مراجعه می شد که خوشبختانه در این زمینه به بخش مربوطه در استان خراسان رضوی تفویض اختیار شد تا این کار در مشهد انجام شود.
نظر شما