هادی نجف زاده؛ بازار: صنعت توریسم و گردشگری یکی از پربازده ترین و کم خرج ترین صنایع موجود در سطح جهان است که در کشور ما نیز، دولت های مختلف به انحای مختلف با توجه به حوزه های مختلفش در توسعه و گسترش آن کوشیده اند.
دو سال شیوع ویروس کرونا، خسارتی مضاعف بر پیکره اقتصادی دنیا و کشورهای مختلف از جمله صنعت گردشگری وارد کرده است اما در شرایط کنونی که توسعه صنایع و به روز آوری و به تبع آن ارزآوری با توجه به تحریمهای ظالمانه استکبار جهانی با مشکلاتی روبرو شده است، گردشگری به نوعی تنها صنعت ارزآوری است که حتی تحریم ها هم نتوانسته است تاثیر چندانی بر روی آن بگذارد؛تنها هزینه ای که برای این صنعت می توان متصور بود تبلیغات و اطلاع رسانی در رسانه های مختلف جهان بوده است که با گسترش شبکه‌های اجتماعی این موضوع هم به نحوی رفع شده است.
از سویی دیگر گردشگران خارجی و توریست هایی که از کشورهای مختلف جهان پا در کشور ما می‌گذارند و جاذبه های گردشگری و فرهنگی کشور از یک سو و رفتارهای جذاب و مهربانانه مردم ایران از سوی دیگر را مشاهده می کنند، با بازگشت به کشورهایشان همانند یک رسانه قوی برای تبلیغ گردشگری کشورمان عمل می کنند.
اقتصاد گردشگری روستایی مورد غفلت مسئولان
در این میان اما کمتر به گردشگری روستایی پرداخته شده و به غیر از چند روستای محدود در سطح کشور از جمله روستای ابیانه در استان اصفهان، دیگر مناطق و روستاهای کشور با وجود ظرفیت های شگرف به دلیل عدم توجه مدیران و حتی گاهی فعالان حوزه گردشگری نتوانسته اند در این حوزه قد علم کنند.
با روی کار آمدن دولت سیزدهم و تاکید مدیران و مسئولان در این دولت بر مهاجرت معکوس و رونق دادن به اقتصاد روستایی در حال حاضر شاهد تصمیمات و اقدامات مناسب هر چند دیر هنگام برای رونق دادن به گردشگری روستایی در سطح کشور بوده ایم و استان اصفهان نیز از این قاعده مستثنی نبوده است.
در این بین در استان اصفهان مدیران شهرستان کاشان و حتی دیگر شهرستانهای شمال استان اصفهان در این زمینه با توجه به ظرفیت های بالقوه برای توسعه گردشگری روستایی به تکاپو افتاده اند تا بتوانند این ظرفیت بالقوه را به بالفعل تبدیل کنند.
هنر و کار در روستاهای ایران جز لاینفک زندگی مردم است و از این رو باید برای تحقق رونق اقتصادی در روستاها گردشگری روستایی با شتاب بیشتری پیش برود
در این ارتباط فرماندار ویژه شهرستان کاشان در گفت و گو با خبرنگار بازار با اشاره به ضرورت احیا و معرفی فرهنگ غنی روستایی در سطح شهرستان اظهار داشت: گردشگری روستایی ارزش افزوده بالایی دارد که متاسفانه تاکنون مغفول مانده است.
محمدشریف زارعی ابراز داشت: هنر و کار در روستاهای ایران جزو لاینفک زندگی مردم است و از این رو برای تحقق رونق اقتصادی در روستاها، باید گردشگری روستایی با شتاب بیشتری پیش برود.
وی با اشاره به اینکه برای تحقق این هدف تلاش تمامی دستگاه ها لازم است، تصریح کرد: این موضوع می تواند باعث حفظ بافت و اصالت تاریخی روستاها شود.
فرماندار ویژه شهرستان کاشان افزود: از اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خواسته ایم تا طرحی هدفمند و تحقیقاتی برای روستاهای کاشان پیاده کند تا با مشارکت سایر دستگاه ها این طرح در یکی از روستاها به صورت آزمایشی اجرا و پس از آن برای سایر روستاها عملیاتی شود.
به نظر می‌رسد رونق اقتصادی و توسعه کسب و کارهای روستایی با گردشگری روستایی می تواند زمینه های خوبی را برای مهاجرت معکوس روستاییان از شهر به روستاهای محل اقامت خود فراهم کند.
از سویی دیگر به تجربه ثابت شده است که یکی از زمینه های بسیار مورد علاقه گردشگران داخلی و توریست های خارجی در هنگام گردش استفاده از ظرفیت های بوم‌گردی است که با رونق توسعه گردشگری این ظرفیت ها بیش از پیش می تواند خود را نشان دهد.
تجربه دیگر کشورها که در گردشگری روستایی بسیار فعال هستند نشان داده است که با برنامه ریزی مطلوب و استفاده از ظرفیت های تبلیغی و اطلاع رسانی می توان به خوبی این حوزه از صنعت گردشگری را به جهانیان معرفی کرد.
اقتصاد وابسته به زمین در دنیا مورد توجه است
برخی از کشورهای منطقه به خصوص کشورهای عربی به طور ویژه، تمرکز زیادی بر روی گردشگری روستایی انجام داده و سرمایه گذاری خوبی هم در این حوزه انجام داده اند.
معاون اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان نیز در گفت و گو با خبرنگار بازار با اشاره به اینکه روستاها در غربت هستند، اظهار داشت: باید برای روستاهای هدف گردشگری در منطقه کاشان همانند جوشقان قالی، برزک، نیاسر، نشلج و پنداس فکر کنیم تا میراث تاریخی و صنایع دستی آنها از بین نرود.
احمد دانایی نیا با اشاره به برخی از شهرهای اروپایی که در روز جمعیت بالا و در شب جمعیت کمی دارند، ابراز داشت: این جمعیت در این شهرها در شب هنگام به روستاهای اطراف می‌روند.
وی با اشاره به اینکه دنیا، اقتصاد وابسته به زمین را از دست نداده و همچنان به آن اهمیت می‌دهد، تصریح کرد: در اوایل انقلاب حدود ۷۰ درصد جمعیت کشور روستایی بودند و این یعنی اقتصاد وابسته به زمین طی آن سالها فعال بود در حالی که حال اینگونه نیست.
معاون اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان با اشاره به اینکه بسته های سرمایه گذاری برای توسعه گردشگری روستایی تبیین و تعریف می شود، بیان کرد: پیشتر میراث روستایی در تشکیلات میراث فرهنگی کاشان سابقه نداشته که حال در این حوزه به صورت فعال در این زمینه وارد عمل شده ایم.
برخی از روستاهای منطقه کاشان مثل پنداس از توابع شهر برزک امکان ثبت ملی دارد، ثبت ملی یک روستا به نفع کل مجموعه است و باعث می شود که بافت تاریخی آن حفظ شود
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کاشان با اشاره به اهمیت معماری روستایی در توسعه گردشگری روستایی اظهار کرد: پروژه های بنیاد مسکن در روستاها باید با میراث فرهنگی هماهنگ شود.
وی با اشاره به اینکه برخی از روستاهای منطقه کاشان مثل «پنداس» از توابع شهر برزک امکان ثبت ملی دارد، افزود: ثبت ملی یک روستا به نفع کل مجموعه است و باعث می شود که بافت تاریخی آن حفظ شود.
دانایی نیا گفت: از جمله تاکیدات مقام عالی دولت در شهرستان کاشان این است که اگر قرار است هزینه ای برای احیا و مرمت آثار تاریخی شهر و حتی روستاها از سوی دستگاه های مختلف اجرایی و خدماتی برنامه ریزی شود، بهتر است که با نظر کارشناسی اداره میراث فرهنگی عملیاتی شود.
در کنار تمام فواید و آورده هایی که ممکن است توسعه گردشگری روستایی برای یک روستا و مردمانش داشته باشد، برخی دغدغه های نیز اهالی روستا و کارشناسان این حوزه را نگران کرده است.
تجریه دیگر کشورها در گردشگری روستایی مورد توجه باشد
مخاطرات محیط زیستی و تغییر بافت تاریخی و سنتی یک روستا از جمله دغدغه های است که فعالان این حوزه صراحتا به آن اشاره می کنند و نسبت به آن نگران هستند.
از سویی دیگر ورود گردشگران به یک گستره جغرافیایی کوچک همانند یک روستا در مقایسه با یک شهر امکانات و زیرساخت های مطلوب را طلب می کند که لزوم سرمایه گذاری بخش خصوصی را در این حوزه دو چندان می کند.
یکی از فعالان حوزه گردشگری در گفت و گو با خبرنگار بازار با اشاره به اینکه کشورهای دیگر در توسعه گردشگری روستایی تجربیات بسیار خوبی دارند، اظهار داشت: البته شایان ذکر است که محدودیت های موجود در ایران و تفکرات غالب در برخی از روستاها که اکثرا مبتنی بر آموزه های ایرانی اسلامی است در دیگر کشورها وجود ندارد و از این رو باید این موضوع با حساسیت دنبال شود.
علیرضا کرمی با بیان اینکه لازم است تا فرهنگ‌سازی لازم بین گردشگران در هنگام مراجعه به روستاهای هدف گردشگری انجام شود، ابراز داشت: به نظر می رسد باید برخی از حساسیت های هر منطقه از طریق فعالان گردشگری برای تور لیدرها بازگو شود تا تقابل های فرهنگی در این بین شکل نگیرد.
وی با اشاره به اینکه زیرساخت های توسعه گردشگری در روستاها باید توسعه یابد، اظهار کرد: بسیاری از روستاها در سطح کشور از امکانات شهری بی بهره هستند و از این رو اگر قرار است روستایی در زمینه توسعه گردشگری پا پیش بگذارد باید قبل تر تاسیسات لازم را فراهم کند.
این کارشناس حوزه گردشگری افزود: میراث روستایی در بسیاری از مناطق کشور مورد غفلت قرار گرفته است که در صورت ادامه این روند و به تبع آن تخریب بافت ها و سرعت گرفتن ساخت و سازها، در سالهای آینده شاهد کاهش شدید معماری روستایی خواهیم بود.
وی بیان کرد: می‌توان امید داشت که با توسعه گردشگری روستایی شاهد اهمیت دادن به معماری روستایی شویم هر چند از سوی دیگر این احتمال وجود دارد که ورود گردشگر به یک روستا باعث کاهش توجه به بافت و معماری روستایی شود.
ضرورت تعریف بسته‌های خاص توسعه صنعت گردشگری
به نظر می‌رسد با وجود تمام فرصت ها و مخاطرات گردشگری روستایی با یک برنامه ریزی درست و تعریف بسته های خاص برای توسعه صنعت گردشگری در حوزه روستاها فرصت های ایجاد شده بر مخاطرات آن برتری دارد.
گسترش مهاجرت معکوس و رونق کسب و کارهای روستایی از جمله صنایع دستی، کشاورزی، دامداری و حتی بوم‌گردی از جمله فرصت‌هایی است که گردشگری روستایی برای یک منطقه دارد که می تواند نقش مهمی در تحکیم بنیان اقتصادی خانوارها داشته باشد.
نظر شما