خبرگزاری بازار- دنیا در وضعیت خاصی قرار گرفته است. روزهایی که همه گیری یک ویروس در دنیا باعث تعطیلی بخش زیادی از فعالیتهای اقتصادی شده است و برای اولین بار در تاریخ بشر نفت امریکا با قیمت منفی در قراردادهای آتی مبادله شد. در این دوران حجم ذخایر نفتی در انبارهای و حتی روی تانکرهای نفتی ۳۰۰ میلیون بشکه بیش از سطح نرمال قرار دارد و به دلیل تعطیلی فعالیتهای اقتصادی و بسته بودن مرزهای اغلب کشورهای دنیا، تقاضا برای نفت هم کاهش چشمگیری پیدا کرده است.
افت قیمت نفت در بازارهای جهانی از ابتدای شیوع ویروس کرونا در دنیا اتفاق افتاد. طی دو ماه اول همه گیری یعنی در فاصله ۱۹ ژانویه تا ۱۹ مارس سال جاری قیمت نفت در بازار ۳۰ درصد کاهش یافت و جنگ قیمتی عربستان و روسیه هم به این وضعیت دامن زد. افت قیمت نفت دولت امریکا را بر آن داشت تا به عنوان میانجی وارد میدان شود و از روسیه و عربستان بخواهد بازار را کنترل کنند. در نتیجه این میانجی گری اوپک پلاس تصمیم به کاهش حدود ۱۰ میلیون بشکه ای تولید خود گرفت ولی این تصمیم هم نتوانست بازار را به وضعیت عادی باز گرداند زیرا مشکلات موجود در بازار نفت بسیار زیاد است. سی ان بی سی در این زمینه نوشت: «امروزه کاهش تقاضا در بازار مشکلی جدی است. تعطیلی فعالیتهای اقتصادی و توقف پروازها باعث شده است تا بازار نفت در وضعیت اضطراری قرار بگیرد و کاهش ۱۰ میلیون بشکه ای هم نمی توان مشکل را برطرف کند. با وجود این حجم بالای کاهش هنوز در بازار مازاد عرضه وجود دارد و ذخایر موجود در انبارها هم بسیار زیاد است.»
ترامپ در حال از دست دادن اصلی ترین حامی خود در انتخابات سال ۲۰۲۰ است. شرکتهای نفتی در دوره قبل حامی ترامپ بودند ولی این بار از او شاکی هستند زیرا نتوانسته بازار نفت را متعادل نگه دارد
قیمت در این سطح نمی ماند
در شرایطی که قیمت نفت در بازار های جهانی به سطح بسیار پایینی رسیده است، شمار زیادی از تولید کنندگان نفتی در امریکا در آستانه ورشکستگی قرار گرفته اند. اول پرایس در این زمینه نوشت:« ترامپ در حال از دست دادن اصلی ترین حامی خود در انتخابات سال ۲۰۲۰ است. شرکتهای نفتی در دوره قبل حامی ترامپ بودند ولی این بار از او شاکی هستند زیرا نتوانسته بازار نفت را متعادل نگه دارد.»
نشریه فوربس هم خبر از ورشکستگی شمار زیادی از شرکتهای فعال در استخراج نفت شیل در امریکا داد و نوشت: «تعدادی از شرکتها رسما ورشکسته شده اند و شماری تلاش می کنند تا با تعدیل نیرو و توقف پروژه ها هزینه ها را به حداقل برسانند تا بتوانند دوام بیاورند. اما اگر این بحران در بازار نفت تا انتهای سال ۲۰۲۰ ادامه داشته باشد، صنعت نفت شیل امریکا آسیب جدی خواهد دید و شاید دیگر نتواند تولید را ادامه دهد.»
فوربس بر این باور است که هدف روسیه از ایجاد جنگ قیمتی در بازار نفت هم از میدان به در کردن تولید کنندگان شیل امریکا بود و به نظر می رسد در وضعیت فعلی به این مهم رسیده است. این نشریه در مورد هزینه تولید نفت در کشورهای مختلف نوشت:« هزینه تولید نفت شیل در امریکا در مرز ۳۰ دلار قرار دارد . بنابراین با قیمتهای پایین تر عملا شرکتهای نفتی امریکایی ضرر می کنند ولی روسیه و عربستان با قیمت ۲۰ دلاری نفت هم می توانند هزینه های استخراج را پوشش دهند. اگرچه در این قیمت سودی نصیب اقتصادشان نمی شود.»
تعدادی از شرکتها رسما ورشکسته شده اند و شماری تلاش می کنند تا با تعدیل نیرو و توقف پروژه ها هزینه ها را به حداقل برسانند تا بتوانند دوام بیاورند. اما اگر این بحران در بازار نفت تا انتهای سال ۲۰۲۰ ادامه داشته باشد، صنعت نفت شیل امریکا آسیب جدی خواهد دید و شاید دیگر نتواند تولید را ادامه دهد
قیمت سربسری بالاتر است
نشریه بالانس امریکا با اشاره به این مساله که کشورهای نفت خیز خاورمیانه اقتصادهای وابسته به درآمد نفتی دارند اگر قیمت نفت خیلی پایین باشد نمی توانند هزینه های جاری کشور را تامین کنند نوشت:« قیمت سر بسری نفت یعنی قیمتی که کشورها می توانند توازن بودجه داشته باشند در کشورهای مختلف متفاوت است. به عنوان مثال در عربستان قیمت سربسری نفت برابر با ۹۱ دلار است در حالیکه در کشور عمان برابر با ۸۲ دلار و در ابوظبی برابر با ۶۵ دلار است. قیمت سربسری نفت در قطر ۵۵ دلار و در بحرین ۹۶ دلار است در حالیکه کشورهای عراق و ایران برای داشتن بودجه ای متوازن نیاز دارند تا نفت را به ترتیب با قیمت ۶۰ دلار و ۱۰۵ دلار بفروشند. با توجه به این عددها به خوبی می توان دریافت که چرا کشورهای دنیا تلاش خواهند کرد تا قیمت را افزایش دهند زیرا بدون افزایش قیمت نفت با بحران کسری های کلان بودجه و بیشتر شدن سطح بدهی های دولتی مواجه می شوند که تبعات منفی زیادی برای اقتصاد کشورشان دارد.»
قیمت سر بسری نفت ( قیمتی که کشورها می توانند توازن بودجه داشته باشند) در ایران ۱۰۵دلار، عراق ۶۰دلار، عربستان۹۱ دلار ، عمان ۸۲ دلار، ابوظبی ۶۵ دلار، قطر ۵۵ دلار، بحرین ۹۶ دلار وسه کشور روسیه و مکزیک و قزاقستان به ترتیب برابر با ۴۲ دلار و ۴۹ دلار و ۵۸ دلار است.
موسسه مطالعاتی فیتچ دامنه مطالعات خود در زمینه قیمت سر بسری نفت را توسعه داد و تمامی کشورهای مهم نفت خیز دنیا را در این مطالعه گنجاند. طبق این گزارش قیمت سر بسری نفت برای کشور الجزایر در سال جاری برابر با ۱۰۹ دلار و برای لیبی برابر با ۱۰۰ دلار است در حالیکه برای سه کشور روسیه و مکزیک و قزاقستان به ترتیب برابر با ۴۲ دلار و ۴۹ دلار و ۵۸ دلار است. این قیمت برای صنایع صادر کننده نفت در کشورهای امریکا و کانادا و نروژ به ترتیب برابر با ۴۸ دلار و ۶۰ دلار و ۲۷ دلار است.»
این گزارش ها نشان می دهد که ایران بعد از الجزایر برای تعادل بودجه اش نیاز به بالاترین قیمت نفت را دارد و لیبی در جایگاه سوم قرار دارد . البته و احتمالا کاهش حجم فروش ناشی از تحریم ها در انجام محاسبات دخیل است .
فیتچ در انتهای گزارش خود به تمایل جهان برای افزایش قیمت نفت اشاره کرد و نوشت:« افزایش قیمت نفت خواست تمامی تولید کنندگان است ولی به نظر می رسد تا زمانیکه بحران کرونا در اقتصاد دنیا مشاهده می شود، انتظار افزایش قیمت نفت انتظاری غیر معقول باشد. حتی ممکن است شروع افزایش قیمت نفت در بازار ۴ تا ۶ ماه دیرتر از شروع فعالیتهای اقتصادی در دنیا باشد. این دوره ای است که استفاده از منابع نفتی ذخیره شده در انبارها افزایش می یابد و فشاری به تولید کنندگان وارد نمی شود.
نظر شما