بازار؛ گروه استانها: معادن سرمایه خفته ای هستند که کم توجهی به آن باعث شده تا آنگونه که باید نتواند نقش خود را در حوزه درآمدزایی ایفا کنند. سرمایه گذاری پایین در بخش معدن و عدم بهره گیری از ظرفیت های این حوزه باعث مفغول ماندن این صنعت درآمدزا در استان شده است.
بر اساس آمارهای موجود ۶۲ معدن استان گلستان دارای پروانه بهره برداری است که از این تعداد فقط ۳۵ فقره معدن فعال بوده و میزان برداشت آن هم حدود یک میلیون و ۶۰۰ هزارتن ماده معدنی است درحالیکه به گفته کارشناسان بازدهی معادن استان می تواند بالاتراز این رقم باشد.
به باور متخصصان، تحقیق، توسعه و سرمایه گذاری در خرید ماشین آلات جدید معدنی از عوامل عمده افزایش بهره وری و بهبود وضعیت اقتصادی معادن است، موضوعی که گلستان به رغم برخورداری از موهبت های خدادادی معدنی از آن برخوردار نیست.
تحقیق، توسعه و سرمایه گذاری در خرید ماشین آلات جدید معدنی از عوامل عمده افزایش بهره وری و بهبود وضعیت اقتصادی معادن است
با این حال فعالان حوزه معدن معتقدند، بخش معادن و صنایع معدنی گلستان به طور بالقوه ظرفیت آن را دارد که در بلندمدت به عنوان صنعتی پیشرو با درآمدزایی مناسبی، در بهبود شرایط اقتصادی و تراز تجاری استان نقشی مهم داشته باشد. بر این اساس «علی علمشاهی» رئیس خانه معدن گلستان در گفتگویی برایمان از فراز و نشیب های حوزه معدن و چالش های پیش روی این صنعت می گوید.
* ظرفیت معادن موجود در گلستان را بگوئید
در استان گلستان برای ۶۲ معدن پروانه بهره برداری صادر شده که از این میزان ۳۵ فقره معدن فعال و مابقی به صورت غیرفعال هستند. میزان استخراج اسمی معادن دو میلیون و ۹۰۳ هزارو ۵۹۰ تن در سال است اما میزان استخراج واقعی معادن در سال گذشته یک میلیون و ۵۸۵ هزار و ۱۳۲ تن بوده است میزان تولید سال ۱۴۰۰ استان هم در مجموع از ۶۳ فقره معدن یک میلیارد و ۵۸۵ میلیون و ۱۳۲ تن بوده است همچنین مجوز های برداشت از معادن شن، ماسه و خاک رس هم ۸۵۰ هزار مترمکعب است.
* تجهیزات و ماشین آلات موجود در معادن از کیفیت لازم برخوردار است؟
توسعه و سرمایه گذاری در تأمین ماشین آلات جدید معدنی از عوامل عمده افزایش بهره وری و بهبود وضعیت اقتصادی در معادن است. با این حال اکثر ماشین آلات معدنی مخصوص در معادن زغال سنگ دچار فرسودگی شده و نیاز به بازسازی و جایگزینی ماشین آلات جدید دارند. کمپرسور، فن های تهویه معادن زمینی، ماشین آلات بیل مکانیکی و لودر کامیون نیاز به تجهیز و به روز رسانی دارند.
* صنایع جانبی برای محصولات استخراج شده در استان وجود دارد؟
صنایع جانبی برای ماده معدنی زغال سنگ که مربوط به واحد زغالشویی و واحد مکانیزه است در استان سمنان فرآوری می شود، اما در خصوص صنایع جانبی مواد معادن معدنی یُد و صدف استان تجهیزات لازم برای فرآوری وجود دارد.
* چالش‌ها در بخش معادن در گلستان؟
گلستان یکی از استان هایی با زمینه کشاورزی و قطب صنعتی دربخش کشاورزی محسوب می شود لذا معدنکاری و فعالیت معدنی وابستگی به حوزه کشاورزی و بالطبع منابع طبیعی و محیط زیست است. در نتیجه برای فعالیت معدنی و اخذ مجوز نیاز به هماهنگی بین دستگاه‌های اجرایی برای تغییر کاربری اراضی است. در سازمان صمت هم به لحاظ قانونی پس از صدور استعلام از این دستگاه ها، روند بسیار طولانی برای اخذ مجوز سپری می‌شود و چنانچه در پروسه دریافت مجوز یکی از دستگاه ها مخالفت کند، این روند متوقف شده و سرمایه‌گذار در بسیاری از موارد از فعالیت معدنی انصراف می‌دهد.
از دیگر چالش های این حوزه می توان به هزینه بالای تغییر کاربری اراضی اشاره کرد زیرا باعث افزایش قیمت تمام شده مواد معدنی می شود و در فرآیند تولید روی قیمت نهایی محصول اثر می گذارد. محدود کردن عمق فعالیت معدنکاران در زمین های مستعد معدنی از دیگر مشکلات این حوزه است که باعث ایجاد زمینه های تخلف می شود.
اما در تمامی موارد تخلف، پرونده های قضایی تشکیل و سیر مراحل اداری قضایی وقت زیادی را برای متقاضی و دستگاه‌های اجرایی و نظارتی به خود اختصاص می‌دهد این در صورتی است که می توان در ابتدای دریافت مجوز با اخذ طرح کارشناسی به منظور برداشت در عمق متقاضی را به سمت فعالیت قانونی سوق داد و این کار باعث استفاده بهتر و بهره وری بالاتر از ظرفیت موجود معدن می شود.
* برنامه توسعه در حوزه معادن استان گلستان چگونه است؟
توسعه معادن یُد با توجه به وجود ذخایر منحصر به فرد و وجود ۱۱ فقره پروانه اکتشاف و گواهینامه اکتشاف و همچنین وجود سایر عناصر مانند منیزیم در دستور کار است. همچنین مزایده و واگذاری چندین محدوده راکد معدن زغال سنگ برای توسعه در این بخش در حال انجام است. با توجه میزان استخراج واقعی معادن زغال و همچنین ذخیره بالا این ماده معدنی، رشد مناسبی در آینده خواهیم داشت.
گلستان یکی از استان هایی با زمینه کشاورزی و قطب صنعتی دربخش کشاورزی محسوب می شود لذا معدنکاری و فعالیت معدنی وابستگی به حوزه کشاورزی و بالطبع منابع طبیعی و محیط زیست است
برای توسعه معادن صدف برنامه هایی چون اجرای طرح های تحقیقاتی و مطالعاتی جهت تعیین سایر کاربردهای صدف در مقیاس پایلوت، فعال سازی معادن غیرفعال و واگذاری از طریق مزایده، برنامه ریزی برای جایگزینی معادن کوهی به جای معادن زمینی کشاورزی و رودخانه در نظر گرفته شده است همچنین به منظور تامین ذخیره برای سال های آینده و مصرف در پروژه‌های عمرانی، می‌توان از معادن صدف به عنوان منابع در راه سازی استفاده کرد .
گذشته از همه این موارد گلستان افزون بر بهرمندی از ظرفیت های منحصر به فرد در بخش های زراعت، منابع طبیعی و شیلاتی از مخازن معدنی با ارزشی برخوردار است که توسعه در این حوزه اقتصادی نیازمند حمایت همه جانبه از سوی مسئولین را می طلبد با توجه به اینکه معادن تامین‌کننده مواداولیه موردنیاز بسیاری از صنایع هستند، استفاده از ظرفیت‌های بالقوه در این حوزه می تواند سهم قابل توجهی در کاهش بیکاری، فقر و ایجاد فرصت های شغلی داشته باشد.
از آنجا که رسیدن به هر هدفی نیازمند وجود نقشه راه و یک راهکار مشخص است، توسعه و پیشرفت در بخش معدن می تواند با عملی شدن نقشه راه معدن رخ بدهد. لازم به ذکر است که ترسیم درست نقشه راه مهم است تا این بخش به بیراهه نرود .
نظر شما