بازار؛ گروه کشاورزی: در حالی به واسطه خشکسالی و جنگ روسیه دنیا با ناامنی غذایی مواجه است که به گفته تحلیلگران، کاهش واردات ذرت، گندم، کلزا و روغن و کنجاله آفتابگردان از اوکراین، به طور ویژه بر قیمت خوراک و صنعت غذایی تاثیر گذاشته است. به همین دلیل رهبران اتحادیه اروپا عمدتا تاکید دارند که روسیه تنها مسئول بحران جهانی غذا است و خواهان این هستند که این کشور هدف قرار دادن تاسیسات کشاورزی را متوقف سازد و اجازه صادرات غلات اوکراینی را بدهد. در واقع کارشناسان جهانی معتقدند: در سطح بین المللی باید اقداماتی هماهنگ و موثر برای اطمینان از پاسخ جهانی به امنیت غذایی صورت بگیرد و در این راستا بهترین راهکار این است که غلات ذخیره شده در اوکراین قبل از برداشت بعدی به خارج از کشور انتقال یابد که اقدامی ضروری برای تسهیل بازارهای بین المللی است.
بر اساس این گزارش، کمبود غذا در حال تبدیل شدن به یک نگرانی فزاینده برای میلیون ها نفر به ویژه در دو قاره آفریقا و آسیا است. به عبارت دیگر افزایش قیمت مواد غذایی بر توانایی مردم برای خرید غذا تاثیر می گذارد و فشار بیشتری را بر خانوارهای کم درآمد از جمله در اتحادیه اروپا وارد می کند.
در سال ۲۰۲۱ روسیه، ایالات متحده، استرالیا، کانادا و اوکراین ۵ صادر کننده برتر گندم بوده اند
در ماه مه ۲۰۲۲ قیمت جهانی مواد غذایی ۳۰درصد بیش از سال ۲۰۲۱ بوده است
به گفته کارشناسان جهانی، جنگ روسیه در اوکراین قیمت مواد غذایی را به بالاترین حد خود رسانده است و دسترسی به غذا را در سراسر جهان کاهش داده است به طوری که طبق گزارش سازمان ملل متحد، قیمت جهانی مواد غذایی در ماه می ۲۰۲۲ تقریباً ۳۰ درصد بیشتر از یک سال پیش بوده است.
بر اساس این گزارش، روسیه و اوکراین در حالی در بحث تامین جهانی غلات نقش اساسی دارند که بر اساس داده های منتشر شده، در مجموع این دو کشور ۳۰ درصد از ذرت و گندم تولیدی در سراسر جهان را تولید می کنند؛ به عبارت دیگر روسیه و اوکراین در مجموع مسئول تولید حدود یک سوم ذرت و گندم در جهان هستند.
این در حالی است که در سال ۲۰۲۱، صادرات گندم در سراسر جهان به تفکیک کشورها بالغ بر ۵۵.۸ میلیارد دلار برآورد شده است. به این ترتیب از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۱، ارزش گندم صادراتی جهان ۲۴.۲ درصد افزایش یافته است.
از سوی دیگر در بحث صادرات محصول استراتژیک گندم، در سال زراعی ۲۰۲۱-۲۰۲۲ پنج صادر کننده برتر یعنی «روسیه، ایالات متحده، استرالیا، کانادا و اوکراین» حدود سه پنجم (۵۹.۵ درصد) از ارزش کلی محموله های بین المللی گندم را در مدت نامبرده تامین کرده اند.
در واقع داده های جهانی منتشر شده نشان می دهد: در سال زراعی ۲۰۲۱-۲۰۲۲ کشور روسیه به عنوان صادر کننده برتر ۷.۳ میلیارد دلار گندم در بازارهای جهانی فروخته است و ارزش صادراتی گندم اوکراین نیز به عنوان پنجمین صادر کننده ۴.۷میلیارد دلار بوده است. ای در حالی است که بنا بر گزارشات منتشر شده در همان سال روسیه اقدام به کاهش ۷.۸ درصدی صادرات گندم به بازارهای جهانی کرده است.
در سال ۲۰۲۱ ارزش واردات ذرت توسط ایران ۱.۷۹ میلیارد دلار بوده و دهمین وارد کننده محسوب می شود
واردات ۲۷.۷ میلیارد دلاری ذرت توسط کشوهای آسیایی
بر اساس این گزارش در بحث دیگر محصول پرمصرف جهانی یعنی ذرت نیز کشورهای آسیایی بزرگترین وارد کننده این محصول محسوب می شوند. به طوری که در سال زراعی ۲۰۲۱-۲۰۲۲ کشورهای آسیایی با هزینه خرید ۲۷.۷ میلیارد دلار در صدر وارد کنندگان این محصول قرار دارند و به این ترتیب از منظر ارزش واردات بیش از ۴۷ درصد از کل جهانی ذرت وارداتی به آسیا تعلق دارد.
در حقیقت در بحث واردات ذرت در لیست وارد کنندگان عمده این محصول نام کشورهای آسیایی همچون «چین، ژاپن، کره جنوبی، مالزی و ایران» به چشم می خورد؛ به طوری که چین وارد کننده بیش از ۱۳ درصد از کل ذرت وارداتی است و ایران نیز سهمی ۲.۷درصدی در واردات این محصول دارد.
در واقع داده های آماری حاکی از این است: در سال ۲۰۲۱-۲۰۲۲ ایران ۱.۷۹ میلیارد دلار بابت وارد کردن محصول ذرت پرداخت کرده است و به این ترتیب دهمین وارد کننده در دنیا محسوب می شود. اگرچه داده های آماری بیانگر این است که در مدت نامبرده ایران واردات ذرت را نسبت به سال زراعی قبلتر از نظر ارزشی ۴۰درصد کاهش داده است.
اگرچه با وقوع جنگ و بسته شدن راه های ارسال محموله های غلات به نظر می رسد بسیاری از کشورها از جمله ایران به دنبال تامین کنند ه های جایگزین هستند و همین امر می تواند بر هزینه های مربوطه تاثیر چشمگیری بگذارد. در واقع بنا بر این گزارش در سال زراعی ۲۰۲۱-۲۰۲۲ کشور چین بیشترین تامین ذرت مورد نیاز خود از سه کشور «ایالات متحده، اوکراین و روسیه» انجام داده است و از آن طرف نیز کشور ژاپن به عنوان دیگر کشور آسیایی بیشترین واردات ذرت را از نظر ارزشی از «ایالات متحده، برزیل و آرژانتین» انجام داده است.
اگرچه روسیه اخیرا ۷هزار تن غلات متعلق به اوکراین را به خارج صادر کرده است، اما به گفته کارشناسان، خسارات وارده به محصولات کشاورزی، انبارهای مواد غذایی و ماشین آلات کشاورزی اوکراین بر ظرفیت تولید و صادرات اوکراین در ماه‌های آینده تأثیر خواهد گذاشت
تولید محصولات کشاورزی جهانی تحت تاثیر چه عواملی مختل خواهد شد؟
بر اساس این گزارش، در حالی روسیه و اوکراین حدود ۳۰درصد ذرت و گندم دنیا را تولید می کنند که این دو کشور بیش از نیمی از عرضه جهانی روغن آفتابگردان را نیز برعهده دارند.
علاوه بر این روسیه یک تولید کننده و صادر کننده عمده کودهای شیمیایی همچون کودهای نیتروژنی است که کلید تضمین تولید محصولات کشاورزی محسوب می شود. با این وجود در مارس ۲۰۲۲، روسیه ممنوعیت موقت صادرات غلات و کودهای شیمیایی را اعلام کرد که منجر به کمبود عرضه و بی‌ثباتی بیشتر بازار شد. از سوی دیگر روسیه به زیرساخت های حمل و نقل اوکراین حمله و بنادر دریای سیاه را که ۹۰درصد محصولات کشاورزی اوکراین از آنجا صادر می شود، را مسدود کرده است.
اگرچه روسیه در تازه ترین اقدام خود، ۷هزار تن غلات متعلق به اوکراین را از بندر بردیانسک اوکراین به خارج صادر کرده است، اما به گفته کارشناسان جهانی، خسارات وارده به محصولات کشاورزی، انبارهای مواد غذایی و ماشین آلات کشاورزی اوکراین توسط نیروهای روسی بر ظرفیت تولید و صادرات اوکراین در ماه‌های آینده تأثیر خواهد گذاشت. به این ترتیب در کنار این مسائل، اختلالات زنجیره تامین جهانی به دلیل کووید-۱۹، تغییرات آب و هوایی و شرایط نامساعد آب و هوایی در برخی از کشورهای عمده تولیدکننده، تولید محصولات کشاورزی جهانی را به میزان بیشتری در سال جاری مختل خواهد کرد.
نظر شما