دامپروری گلستان در یک قدمی انحطاط | قیمت شیر و گوشت غیر کارشناسی است

هنگامه خاندوزی؛ بازار: صنعت دامپروری گلستان در چند سال گذشته با مشکلات زیادی روبه رو بوده که با ایجاد بازارگاه بخشی از این مشکلات رفع شد اما به محض اینکه این صنعت خواست سروسامان بگیرد به یکباره اجرای طرح حذف ارز شوک بزرگی بر پیکر نیمه جان دامپروری وارد کرد و سبب شد این صنعت به ورطه نابودی کشیده شود. حذف ارز و کاهش چشم گیر نقدینگی، کار صنعت دامپروری را به جای رسانده که دامداران مجبورند برای حفظ بقا گله، دام مولد را به کشتارگاه بفرستند.

در کنار حذف ارزترجیحی چندین برابر شدن نهاده های دامی، قیمت گذاری غیرکارشناسی و نادرست بر روی شیر و گوشت قرمز، عدم وصول مطالبات شیر از کارخانه های فرآورهای لبنی در سه ماهه گذشته و همچنین عدم تخصیص نهاده های دامی در ماه های اردیبهشت و خرداد، دیگر جانی بر پیکر این صنعت بی رمق باقی نگذاشته است.

مشکلات نقدینگی
به رغم اهمیت امنیت غذایی در همه جای دنیا، گویی هنوز به این مقوله در کشور توجه چندانی نمی شود زیرا فشار بر دامداران روز به روز بیشتر می شود بدون آنکه راهکاری برای خروج از این شرایط بحرانی ارائه شود. زیرا عدم پیش بینی سرمایه در گردش مورد نیاز دامداران و کمبود نقدینگی این حوزه پس از حذف ارز دیده نشد، اتفاقی که بسیاری از دام های سنگین و سبک را به مسلخ برد.

در کنار حذف ارزترجیحی چندین برابر شدن نهاده های دامی، قیمت گذاری غیرکارشناسی و نادرست بر روی شیر و گوشت قرمز، عدم وصول مطالبات شیر از کارخانه های فرآورهای لبنی در سه ماهه گذشته مشکلاتی را پدید آورده است

اما در کنار مشکلات تامین نقدینگی دامداران برای خرید نهاده، دامداران معتقدند قیمت گذاری غیرکارشناسی و نادرست بر روی شیر و گوشت قرمز این صنعت را ورشکست خواهد کرد. جدای از این موارد بسیاری از دامپروران گلستانی هنوز پول شیر فصل گذشته دام های خود را از صنایع لبنی نگرفتند. همه این موارد دست به دست هم داده تا دامدار راهی جز فروش دام برای گذران زندگی نداشته باشد؛ روندی که در صورت تدوام تهدیدی برای صنعت دامپروری کشور به شمار می رود.

خبرگزاری بازار با هدف بررسی و طرح راهکار برای خروج از شرایط نامساعد فعلی دامداران میزگردی با موضوع «تحلیل و بررسی چالش‌های صنعت دامپروری گلستان بعد از حذف ارز» با حضور «محسن عابدینی» دامدار صنعتی گلستان، «محمد تیموری» رییس تعاونی گاوداران صنعتی گرگان، «وحید حیدری» دبیر اتحادیه علوفه فروشان گرگان و «عبدالغفار تخله» معاون بهبود تولیدات دامی جهاد کشاورزی گلستان ترتیب داد.

وعده های دولت محقق نشد
عابدینی: کشاورزی و دامپروری با هم روابط تنگاتنگ دارند و هرچند در دنیا به عنوان امنیت غذایی مورد توجه قرار می گیرد اما در کشور ما این بخش نه تنها مورد حمایت دولت قرار نگرفته بلکه با اجرای طرح حذف ارز ترجیحی، همان حمایت کوچکی که وجود داشت هم از بین رفت.

دامداران قبل از حذف ارز و پس از آن همیشه با مشکل مواجه بودند، در گذشته که نهاده به قیمت دولتی در بازارگاه عرضه می شود دامداران نقدینگی لازم را برای خرید داشتند اما نهاده کم بود، اکنون با حذف ارز دولتی از نهاده و چندین برابر شدن قیمت ها، دامدار نقدینگی برای خرید ندارد.

تنها چیزی که ن سال های اخیر به دامدار به قیمت دولتی پرداخت می شد، نهاده دام بود که با حذف ارز آن نیز برداشته شد، در حالی که تامین نهاده تنها بخشی از نیاز ما است و هزینه های جانبی که یک دامداری دارد در کنار تامین نهاده به قیمت آزاد، کار را برای دامدار دو چندان سخت کرده است. به عنوان مثال چند سال پیش دامپزشکی واکسیناسیون دام و طیور به صورت رایگان انجام می داد اما در حال حاضر میسر نیست که این برای دامداران بسیار سخت است چراکه در چنین شرایطی سالانه دامدار ۲۰۰ میلیون تومان برای واکسن دام هایش باید هزینه کند، از طرف دیگر قیمت های دارو به شدت افزایش داشته است.

مشکلات شورای قیمت گذاری
با همه این مشکلات در شورای قیمت گذاری، نرخ شیر و گوشت به گونه ای تعیین نشده که ما بتوانیم نیازهای خود را از طریق فروش فراهم کنیم. قیمت نهاده چندین برابر شده اما هنوز گوشت قرمز را کیلویی ۷۰ هزار تومان به فروش می رسد، در جلسه ای که با کارخانجات و دامداران گذاشته بودیم قیمت تمام شده شیر در حذف ارز بدون احتساب سود ۱۵ درصدی دامدار کیلویی ۱۳ هزار و ۸۰۰ تومان محاسبه شد اما متاسفانه بعد از حذف ارز قیمت هایی که تعیین کردند حتی با هزینه های دامداران همخوانی ندارند.

با اجرای طرح حذف ارز ترجیحی، همان حمایت کوچکی که وجود داشت هم از بین رفت

در جلسه قیمت گذاری نماینده ای از دامداران در جلسه حضور نداشت وگرنه دولت نباید قیمت شیر را کیلوی ۱۲ هزار تومان و گوشت را ۷۰ هزار تومان برآورد می کرد. با وجود اتحاد و همدلی خوبی که بین تولید کننده گان دام و طیور وجود دارد، اما متاسفانه همیشه حقوق این قشر نادیده گرفته می شود و تصمیم گیری ها در نهایت به نفع کارخانه دارها تمام می شود.

حذف ارز نه تنها شرایط را برای ما بهتر نکرد همان ته مانده امیدی که برای احیای این صنعت وجود داشت را نیز به نابودی کشید، اما در این میان کارخانه های خوراک دام و تولیدات فرآورده های لبنی که قبل از حذف ارز ورشکسته بودند و محصولات خود را دپو کردند، بعد از حذف ارز به قیمت آزاد فروختند و اغلب این کارخانه ها سودهای میلیاردی نصیب شان شد.

از طرف دیگر قمیت گذاری های دستوری نیز بلای جان ما شده است و مسئولان در تصمیم گیری های خود کوچکترین توجه ای به دامدار ندارند، نامه زدند به دام پزشکی که دامدار اجازه ندارد دام مولد را به کشتارگاه بفرستد، درحالیکه اگر ما از عهده مخارج خود بربیایم واقعا دست به این اقدام نخواهیم زد، زمانی که می بینم نمی توانم شکم گاو را سیر کنم و از طرف دیگر جثه و ژن آن در حال نابودی است مجبور به کشتار هستم.

اجرای مرحله ای حذف ارز
تیموری: قبل از اجرای این طرح با مشکل مواجه نبودیم و نهاده ها در بازارگاه بر اساس دام های موجود در تعاونی بارگذاری می شد و براساس دام هایی که در دامداری ها وجود داشت ما به آنها نهاده می دادیم و اگر هم برخی دامداران مشکلاتی داشتند در حوزه دام های صنعتی نبود و برخی دامدارهای سنتی که آمار واقعی از تعداد دام ارائه نداده بودند به مشکلاتی در این خصوص مواحه بودند.

اما با اجرای طرح حذف ارز، دامداری در حوزه صنعتی با مشکلات بسیاری مواجه شد و با توجه به چندین برابر شدن قیمت ها مثلا جو کیلویی دو هزار تومان به ۱۲ هزار تومان رسید و این مسئله باعث ایجاد کمبود نقدینگی در بین دامداران شده است.

از اول سال تاکنون نتوانسته ایم نهاده مورد نیاز دام را تهیه کنیم و با وجود اینکه گاوهای موجود در دامدارای های صنعتی اصلاح نژاد شده هستند، کم شدن جیره غذایی آنها لطمه زیادی به ژنتیک آنها وارد کرده است از طرف دیگر دامداران خرید نهاده را در دو ماه گذشته از دو شرکت انجام دادند با وجود اینکه هزینه نهاده را از ما گرفتند اما تاکنون خوراکی به دامدار تخصیص داده نشد.

کمبود نقدینگی
اجرای طرح حذف ارز باعث کاهش تولید و کمبود نقدینگی در بین دامداران شده است. پیشنهاد ما این بود که اگر بنا به حراجی اقتصادی است، لااقل برای صنعت دامپروری که در همه دنیا به عنوان امنیت غذایی از این بخش حمایت ویژه وجود دارد، مرحله ای اقدام می کردند تا شاهد نابودی این صنعت نباشیم.

درگذشته شیر خام را به کارخانه های فرآوری تحویل می دادیم طبق روال آخر هر ماه تسویه می کردند این امکان داشت که چند روز با تاخیر مواجه شود اما نه به مدت دو الی سه ماه، اما بعد از حذف ارز متاسفانه شاهد این هستیم که بیش از سه ماه از مطالبات دامداران را پرداخت نکردند.

انتظار ما از دولت این بود اگر می خواست طرحی را اجرا کند باید همه چیز را به صورت جامع در نظر می گرفت نه اینکه به فکر تولید کارخانه دار و تامین نقدینگی آنها بود و اجازه داد فرآورده های که از قبل با شیر شش هزار تومانی تولید شده با قیمت جدید به فروش برسانند، کارخانه های خوراک دام، نهاده های خرید قدیم را با قیمت آزاد می فروشند اما این وسط دامدار حتی نتوانست مطالبه به حق خود را وصول کند و در عین حال نهاده ها، تنها در خرید نقدی و با آن هم با قیمت چندین برابری در اختیار او قرار بگیرد. با اجرای این طرح قرار بود رانت از بین برود و دست قاچاقیان کوتاه شود، اما اینگونه که پیش می رود تولید کنندگان اصلی در حال ورشکست شدن هستند .

ایجاد بازارگاه و حذف علوفه فروشان
حیدری: از سه سال گذشته با عرضه نهاده دامی در بازارگاه و دیده نشدن صنف علوفه فروشان لطمات زیادی به این قشر وارد شد. قبل از ایجاد بازارگاه، علوفه فروشان کمک خوبی برای تامین نهاده به مرغدار و دامداران داشتند و یک ارتباط دو سویه در این زمینه وجود داشت.

با ایجاد بازارگاه نقش علوفه فروشان نادیده گرفته شد و عرضه نهاده تنها از طریق تعاونی ها انجام گرفت و با وجود اینکه ما مجوز رسمی از دولت داشتیم اما دولت هیچ سهمی برای این صنف در نظر نگرفت. در حال حاضر با اجرای طرح حذف ارز ترجیحی دامداران با کمبود نقدینگی مواجه هستند. اگر تدابیری اتخاذ شود تا علوفه فروشان بتوانند در عرضه نهاده نقش داشته باشند می توانند مانند گذشته در تامین نقدینگی این بخش کمک کنند.

در جلسه قیمت گذاری نماینده ای از دامداران در جلسه حضور نداشت وگرنه دولت نباید قیمت شیر را کیلوی ۱۲ هزار تومان و گوشت را ۷۰ هزار تومان برآورد می کرد

مسئولان با ایجاد سامانه بازارگاه، علوفه فروشان را به عنوان یک زالو چسبیده به صنعت دامپروری در نظر گرفتند در حالیکه در این سامانه رای علوفه فروشان هم نقشی تعیین شده بود که آن را نادیده گرفتند. همه کسانی که در این حوزه فعالیت داشتند از سوی دولت مجوز دریافت کرده بودند، متاسفانه دولت مجوزی که خودش نیز صادر کرده قبول نداشت، در حالی که می شد از علوفه فروشان برای تامین نقدینگی کمک گرفته شود.

در حال حاضر نیز با توجه به اینکه دامداران در تامین نقدینگی با مشکل مواجه هستند می توانیم کاملا قانونی و با هر شرایطی که دولت آن را منصفانه بداند این تامین نقدینگی را انجام دهیم و پیشنهاد ما به دولت این است که برای برون رفت از این مشکل از صنف علوفه فروشان کمک بگیرد.

پرداخت تسهیلات سرمایه در گردش

تخله: مسئله ارز ترجیحی با توجه به مشکلاتی که داشت، باید تعیین تکلیف می شد، اما چطور اجرا شدن آن نیز مهم بود و در آخر نیز جمع بندی دولت به این شکل بود یارانه به مردم واگذار شود. این طرح اجرا شد و هزینه های سربار و هزینه های تولید چند برابر افزایش یافت که این افزایش قیمت ها کمبود نقدینگی را به وجود آورد دولت از طریق ارز ترجیحی چند نوع نهاده مانند ذرت، جو، کنجاله سویا و سوبس گندم در اختیار دامداران قرار می داد که با برداشت شدن این سوبسیت،دامداران نیاز به افزایش نقدینگی داشتند برای همین پیشنهاد شد براساس منابع از طریق بانک کشاورزی بخشی از نقدینگی مورد نیاز تامین شود.

در سهمیه نخست برای جبران این نقدینگی یک هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان منابع برای گلستان تخصیص داده شد، برای پرداخت این منابع برای دام سبک ۱۹۵ تومان و برای هر عدد دام سنگین یک میلیون ۶۰۰ هزار تومان منابع اختصاص یافت تا دولت ۵۰ درصد سرمایه در گردش را تامین کند از آنجایی که دولت ۵۰ درصد آورده را برای دامدار در نظر گرفته پیشنهاد ارائه کردیم افزایش سهمیه تسهیلات و آورده دامدار کمتر شود. از طرف دیگر دریافت تسهیلات از بانک ها با مشکلاتی مواجه شد که برای رفع موانع مقرر شد، اگر دامدار در گذشته بدهی عقب افتاده داشته یا ضامن دامدار بدهی بانکی داشته باشد همه اینها تا سه ماه نادیده گرفته شود. بنابراین بانک کشاورزی ملکف شد مسیر دریافت تسهیلات را تسهیل کند.

از این رو دامداران سنتی که دامدار کارت دارند در مدت دو هفته می تواند به تسهیلات برسند و دامداران صنعتی یک ماه طول خواهد کشیدتا بتوانند از این تسهیلات استفاده کنند در عمین راستا تاکنون در گلستان ۲۰۰ میلیارد تومان از این تسهیلات به دامداران پرداخت شد.

اصلاح قیمت گذاری ها
یکی دیگر از اقداماتی که در دستور کار قرار دادیم اصلاح قیمت گذاری ها است، خرید دام حمایتی آزاد کیلویی ۷۰ هزار تومان خریداری می شد که با توجه به هزینه ها رقمی کم است و باید به ۱۲۰ هزار تومان برسد. وزارت جهاد کشاورزی برای نسریع در نتیجه این اقدام، قیمت گذاری را به استان ها واگذار کرده که تا بخشی از هزینه های دامدار جبران شود.

در سهمیه نخست برای جبران این نقدینگی یک هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان منابع برای گلستان تخصیص داده شد

یکی دیگر از برنامه های ما برای برون رفت از مشکلاتی که در حوزه دامداری به وجود آمده ایجاد شرایطی برای صادرات فرآورده های دامی است که این اقدام به کاهش هزینه های تولید و اقتصادی کردن پرورش دام کمک می کند. اگر بتوانیم بستری فراهم کنیم که مازاد فرآورده های دامی را در کشورهای همسایه به فروش برسانیم ارزآوری خوبی را ایجاد می کند و اگر صادرات باعث افزایش قیمت های داخل کشور شود می توانیم مانند سنوات گذشته واردات این محصولات را از کشورهای آسیای میانه داشته باشیم.

در بحث حذف علوفه فروشان نیز در توزیع نهاده های دولتی با توجه مشکلاتی که در حوزه تخصیص نهاده در سال های گذشته وجود داشت دولت سامانه بازارگاه را به وجود آورد که نهاده بدون هیچ واسطه و با کمترین هزینه در اختیار دامداران قرار بگیرد و با توجه به اینکه آن زمان نقدینگی خوبی نیز دامداران داشتند، وجود علوفه فروشان چندان احساس نمی شد اما الان با حذف ارز و ایجاد نقدینگی زیاد این صنف می توانند پیشنهادات خود را ارائه دهند و برای حل این مسئله به دولت کمک کنند.

با توجه به اینکه نقدینگی خیلی زیادی در این بخش مورد نیاز است در واردات و تامین نهاده علوفه فروشان نیز می توانند ورود پیدا کنند، پیشنهاد خودشان را مطرح تا هماهنگی داشته باشند که به عنوان مباشر با اخذ مجوزهای لازم از وزارت خانه در این حوزه کمک کنند.