بازار؛ گروه خودرو: از ابتدا سال تاکنون دولت سیزدهم به طور جدی خصوصی سازی ایران خودرو و سایپا را دنبال می کند. شاید اطلاق واژه خصوصی سازی برای دو خودروساز زیان ده باتوجه به آشفتگی بازار خبر اثر بخشی باشد، اما در مقام عمل می تواند نگرانی های را ایجاد کند. زیرا ساز و کار خصوصی شدن ایران خودرو و سایپا مشخص نیست، از سوی رفتار دولت با بخش خصوصی هنوز تعریف نشده است. در ماه های اخیر شاهد دخالت مستقیم وزارت صمت به ویژه شخص وزیر صمت در امر عرضه خودرو به بازار بوده ایم. اگر قرار باشد این شیوه ها در زمان خصوصی سازی نیز ادامه یابد، قطعا بازار را با آَشفتگی های فراوانی را ایجاد خواهد کرد. برای بررسی این موضوع با سعید مدنی مدیرعامل اسبق گروه خودروسازی سایپا به گفت و گو پرداختیم:
اشخاص حقیقی یا حقوقی که در صنعت بوده یا مدیریت بنگاه های اقتصادی به ویژه قطعه سازی را دارند، اهلیت خریداری دو واحد خودروسازی بزرگ را دارند
* چند وقتی است که زمزمه خصوصی سازی گروه صنعتی ایران خودرو و گروه خودروسازی سایپا به گوش می رسد، باتوجه به اینکه شما در مقطعی از زمان مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا بودید، چه افراد یا گروهی اهلیت خریداری دو خودروساز بزرگ کشور را دارند؟
فکر می کنم چندی پیش کمیته یا ستادی برای بررسی اهلیت متقاضیان خریداری ایران خودرو و سایپا تشکیل شده بود. این ستاد اعلام کرده بود که متقاضیان خرید این دو خودروساز ویژگی ها و شرایط شان را اعلام کنند که روی آن تصمیم گیری کنند. علاوه بر داشتن اهلیت، داشتن سرمایه لازم نیز بسیار مهم است. زیرا دو خودروساز بزرگ زیان انباشت فراوان داشته و به همین دلیل سهام آن ها افت پیدا کرده است. با در نظر داشتن دو مورد مذکور خریدار یا خریداران ایران خودرو یا سایپا باید برای این بنگاه های اقتصادی قیمت واقعی را پرداخت کنند. اشخاص حقیقی یا حقوقی که در صنعت بوده یا مدیریت بنگاه های اقتصادی به ویژه قطعه سازی را دارند، اهلیت خریداری این دو واحد خودروسازی را دارند.
* به نظر شما در زمان خصوصی سازی دولت باید به چه نکته ای دقت کند؟ آیا در صورت خصوصی سازی شدن دو خودروساز بزرگ دخالت دولت کاهش خواهد یافت؟
آنچه که در خصوصی سازی ها بسیار مهم و باید همواره مد نظر قرار گیرد این هست که دولت پس از خصوصی سازی دخالت در امور مدیریتی بنگاه ها نباید داشته باشد. ولی این جمله به معنای رها سازی بنگاه های بزرگ خودروسازی یا قطعه سازی به دلیل نقش در تولید ناخالص ملی نیست. بلکه بنگاه های اقتصادی بزرگ در صنعت خودرو جز منابع ملی محسوب می شوند. حتی اگر ایران خودرو و سایپا خصوصی شوند، باید دولت از مالکان جدید آن برنامه بگیرد. دولت باید باتوجه به تصمیمات کلان کشوری اصلاح و پایش لازم در برنامه های مالکان جدید اعمال کند.
* در کشور ثابت شده که تجارب خوبی در خصوصی سازی برخی از بنگاه های بزرگ اقتصادی وجود ندارد، نظر شما در این خصوص چیست؟
یکی از مشکلاتی که در خصوصی سازی صنایع وجود دارد این هست که دولت نظارت را به مالکان جدید بنگاه سلب و عملا آن ها را رها می کند. باتوجه به سودهای آتی که با خصوصی سازی شدن ایران خودرو و سایپا حادث می شود، نه تنها این دو واحد خودروساز باید به قیمت واقعی به فروش برسند، بلکه عملکردشان باید همواره مورد بررسی دولت باشد.
* شاهد هستیم که گروه صنعتی ایران خودرو و گروه خودروسازی سایپا جز ابر بدهکاران بانکی با حجم فراوان زیان انباشت هستند، آیا این زیان در قیمت گذاری باید لحاظ شود؟
واقعیت این هست که هر خریدار حقیقی یا حقوقی با شرایط موجود دو واحد خودروسازی بزرگ آن ها را خریداری می کند. زیان ها در ارزش سهام دیده می شود، ولی باید خریداران جدید به اندازه کافی سرمایه برای فعال شدن مجدد دو خودروساز بزرگ داشته باشند.
* آیا در صورت خصوصی سازی شدن رقابت در بازار خودرو و انحصار در زنجیره تامین صورت خواهد گرفت؟
یکی از نگرانی های که وجود دارد این هست که اگر شرکت های بزرگ قطعه سازی کنسرسیوم تشکیل داده و این خودروسازان را بخرند، ممکن هست انحصاری را ایجاد کنند. سازمانی به نام شورای رقابت برای رسیدگی به همین مسائل وجود دارد که باید در قرار دادهای واگذاری رعایت حقوق تمام زنجیره تامین درج شود. از سوی مالکان جدید خودروسازان حق تسویه حساب نیرو انسانی سربار را نباید داشته باشند، بلکه باید حجم کار را افزایش و برای نیروی انسانی سربار کار ایجاد کنند. زیرا تعدیل نیرو عوارض اجتماعی برای دولت دارد، از سوی دولت باید برای توسعه به خودروسازان کمک کند. در خصوص قطعه سازان نیز همین موضوع صادق است، نمی توان پتانسیل موجود در قطعه سازان را از بین برد. اگر قطعه سازی مالک جدید ایران خودرو یا سایپا شد باید تمام قطعه سازان را زیر مجموعه خود بداند و از تمام ظرفیت ها استفاده کند. معتقدم این اتفاق رخ می دهد، باتوجه به اینکه دولت صاحب قدرت است، می تواند کنترل های لازم را روی مالکان جدید داشته باشد.
دولت نشان داده که بلد نیست خودروسازان را اداره و آن ها را زیان ده کرده است. گفتنی است دولت با خصوصی سازی خودروسازان از سود فراوان منتفع خواهد شد
* در خصوص انحصار موجود در صنعت خودرو، چه اقدامی باید انجام شود؟
نگرانی ناشی از انحصار زمانی ایجاد می شود که خودروسازی پس از خصوصی سازی رها شود، در زمان خصوصی سازی همانطور که اشاره کردم دولت باید از مالکان جدید برنامه دریافت و نظارت به حسن انجام آن را داشته باشد. قطعا رقابت در میان خودروسازان افزایش خواهد یافت. دولت نشان داده که بلد نیست خودروسازان را اداره و آن ها را زیان ده کرده است. گفتنی است دولت با خصوصی سازی خودروسازان از سود فراوان منتفع خواهد شد و این سود از محل مالیات و ارزش افزوده ایجاد خواهد شد.
* به عنوان پرسش پایانی، شما به دریافت برنامه توسط دولت از مالکان جدید اشاره کردید، این مورد سبب توسعه خواهد شد؟
دولت از مالکان بخش خصوصی خودروسازان برنامه و باتوجه به سیاست های کلان آن را بررسی کند، این برنامه را می توان با چشم انداز سال ۱۴۰۴ که باید خودروسازان سالی سه میلیون دستگاه تولید داشته باشند، انطباق داد. تا افق ۱۴۰۴ باید سبد محصول در سه میلیون دستگاه مذکور ایجاد شود. از سوی شاهد رشد خودروهای برقی در دنیا هستیم بنابراین باید خودروسازان داخلی نیز به همین سمت حرکت کنند. صنعت خودرو کشور ما هنوز موتور و گیربکس پیشرفته ندارد. ایجاد ظرفیت برای تولید سه میلیون دستگاه خودرو، طراحی و تولید موتور و گیربکس را اقتصادی می کند. در پایان باید اشاره کرد که دولت نباید در امر فروش و قیمت گذاری دخالت داشته باشد.
نظر شما