گروه استان ها؛ بازار: تغییر اقلیم، خشکسالی های متعدد و کاهش بارش ها طی سال های اخیر در گلستان سبب کمبود منابع آبی شده و برای گذر از این بحران باید برنامه های اساسی پیش بینی شود.
یکی از بخش های مصرفی آب، در زمینه شرب بوده و بکارگیری روش های نوین در ساختمان ها و مدیریت مصرف می تواند تاثیر بسزایی در کاهش مصرف آب داشته باشد لذا در این خصوص با «داوود احمدی نصرآبادی»، معاون بهره برداری و توسعه شرکت آب و فاضلاب گلستان گفتگو کردیم که در ادامه خواهد آمد.
* با توجه به سهم اندک آب شرب نسبت به کشاورزی در گلستان آیا مدیریت مصرف آن ضرورت دارد؟
یکی از وظایف اصلی شرکت آب و فاضلاب، مدیریت مصرف است، گاهی اوقات مردم گلایه می کنند که چرا باید آب کم مصرف کنیم در حالی عمده مصرف در بخش های دیگر است.
پتانسیل آبی استان در بخش شرب حدود هفت درصد است و اگر بخواهیم همین مقدار را هم درست مصرف نکنیم، دیگر آبی باقی نمی ماند. ممکن است که آب شرب، نسبت به کشاورزی که حدود ۹۰ درصد است، مقدار قابل قبولی به حساب نیاید ولی هزینه ای که برای تامین آب شرب می شود نسبت به کشاورزی بالاتر است، به همین دلیل یک یا دو درصد هم می تواند در مصرف آب شرب تاثیرگذار باشد.
مدیریت آب و فاضلاب و وزارت نیرو وظیفه تامین آب را از زمان ذخیره تا رسیدن به منازل مردم بر عهده دارد، در واقع تا کنتور آب، ملک شرکت آب و فاضلاب به حساب می آید.
* عملکرد نظام مهندسی چگونه می تواند در جلوگیری از هدررفت انرژی موثر باشد؟
نصب تجهیزات تا قبل از کنتور بر عهده آب و فاضلاب بوده اما بعد از کنتور آب، مربوط به راه و شهرسازی و نظام مهندسی است که باید با نصب تجهیزات مناسب، مانع از هدررفت آب در منازل و ساختمان ها شود. زمانی که ساختمانی احداث می شود و پروانه دریافت می کند، تعداد زیادی از مهندسان از جمله مهندس معمار، مکانیک، برق، عمران و رشته های مختلف در ساخت آن دخالت دارند.
یکی از مهم ترین قسمت های ساختمان برای اینکه هدررفت انرژی نداشته باشیم، تاسیسات بوده و مهندس مکانیک به عنوان طراح و همچنین مهندس ناظر عهده دار این وظیفه هستند.
براساس قانون رایج کشور زمانی که می خواهیم یک ساختمان را تحویل بگیریم، باید تمامی تجهیزات بر روی آن نصب باشد، ولی متاسفانه در حال حاضر ساختمان هایی که تحویل خریدار می شود، اغلب تاسیسات از جمله پکیج یا شیرآلات را ندارند.
در حال حاضر ساختمان هایی که تحویل خریدار می شود، اغلب تاسیسات از جمله پکیج یا شیرآلات را ندارند
در مبحث ۱۶ کتابچه نظام مهندسی به نصب تجهیزات در ساختمان از جمله شیرآلات و پکیج، بخاری، شیرگاز و دیگر موارد اشاره شده، زمانی که این اتفاق نمی افتد، مسلما افرادی که ساختمان را خریداری می کنند، به دنبال تجهیزات باکیفیت و کم مصرف نیستند.
نظارت بر نصب تجهیزات و شیرآلاتی داخل ساختمان، وظیفه دستگاه هایی همچون راه و شهرسازی است و همچنین نظام مهندسی هم به عنوان یک دستگاه مستقل حق الزحمه خود را دریافت کرده در صورتی که ساختمان را خالی تحویل می دهد.
* تجهیزات و راهکارهایی که می تواند در مصرف بهینه آب موثر باشد، چیست؟
یکی از مکان هایی که باعث هدررفت آب در منازل و ساختمان ها می شود، سرویس بهداشتی است، زمانی که می خواهید دست های خود را بشویید، شیر آب چه میزان باز می ماند، مسلماً تجهیزات باکیفیت از جمله شیرآلات چشمی و پدالی می تواند تاثیر بسزایی در مصرف داشته باشد.
حمام و استحمام کردن هم یکی دیگر از این اماکن است، استفاده از سردوش های استاندارد و کاهنده مصرف آب که هم مطلوبیت و هم کاهش مصرف آب را به دنبال داشته باشد، روشی تاثیرگذار برای جلوگیری از هدررفت آب است. با نصب همین سردوش های خیلی ساده، به جای ۶۰ لیتر ۳۰ لیتر آب مصرف می شود.
استفاده از وسایل به روز مانند ماشین ظرفشویی که میزان مصرف آب را نشان می دهد، یکی دیگر از راهکارهای کاهش مصرف آب است. در واقع همین اتفاقات خیلی کوچک می تواند کاهش قابل توجه مصرف آب را به دنبال داشته باشد.
* برنامه های دولت برای کاهش مصرف آب چیست؟
دولت در سال ۹۵ یا ۹۶ قانونی در ارتباط با استفاده از پساب یا آب خاکستری در ساختمان ها برای بهینه سازی مصرف آب شرب مطرح کرد و موارد تشویقی هم بابت این موضوع گذاشته بود، براین اساس اگر کسی بتواند مسأله بازچرخانی آب و فاضلاب را انجام دهد، تا ۲۰ درصد تعرفه آب ساختمان وی کاهش می یابد، ولی متاسفانه این عمل رعایت نمی شود.
* پیشنهاد شما چیست؟
در ساختمان های بزرگ، باید آب باران را جمع آوری کرده و یا اینکه فاضلاب روشویی را جایی ذخیره کنیم تا برای فضای سبز و مانند آن استفاده شود، اگر دولت برای مصرف کنندگان در حوزه های مختلف از جمله این مسائل موارد تشویقی لحاظ کند، صرفه جویی امکان پذیر است ولی فعلا هیچ برنامه ای وجود ندارد.
با توجه به مشکلات کمبود آب و خشکسالی های به وجود آمده، مجبور به جمع آوری و کنترل آب باران هستیم و با در نظر گرفتن این که ساختمان های ما به صورت پشت بامی است و آب داخل جوی می رود باید بتوانیم این آب را جمع کرده و برای فضای سبز استفاده کنیم و قطعاً در آینده ای نزدیک به این سمت خواهیم رفت که این اتفاق بیفتد.
در ساختمان های بزرگ، باید آب باران را جمع آوری کرده و یا اینکه فاضلاب روشویی را جایی ذخیره کنیم تا برای فضای سبز و مانند آن استفاده شود
کافی است در گرگان چند ساختمان به گونه ای ساخته شود تا آب باران یا پساب ذخیره شود، مطمئنا این امر در مدت زمان کمی به شدت فراگیر می شود.
اگر ما به دنبال کاهش مصرف آب و انرژی هستیم باید الزاماتی به کار بسته شود تا در آینده به مشکلات حاد برخورد نکنیم.
یک قانون در سال ۹۷ با توجه به شرایط سازگاری با کم آبی در کشور تصویب و اجرا شد، بر این اساس دستگاه های اجرایی و اداری باید تا ۲۰ درصد نسبت به مصرف مشابه سال قبل از آن، مصرف خود را کاهش می دادند و اگر این اتفاق نمی افتاد باید تعرفه را دو برابر پرداخت می کردند.
دولت این کار را از خودش آغاز کرد و این اتفاق هم افتاد و نظارت های لازم هم توسط دستگاه های نظارتی انجام شد به طوری که حتی دستگاه هایی که رعایت نکردند ملزم به پرداخت جریمه دو برابری شدند لذا باید در زمینه ذخیره سازی آب باران هم همین اقدامات را انجام دهیم.
یکی از استراتژی هایی که به تازگی وزیر نیرو هم آن را مطرح کرده، مسأله «بازار پساب» است. به طور مثال در حال حاضر در گلستان چهار تصفیه خانه فاضلاب در شهرهای بندرگز، کردکوی، بندرترکمن و گرگان مستقر است و پساب آنها وارد رودخانه می شود. کشاورزانی که زمین های آن ها پایین تر از تصفیه خانه است پمپ گذاشته و از آن استفاده می کنند.
استفاده از پساب برای محصولاتی مانند پنبه و مانند آن مشکلی ندارد ولی برای محصولاتی که به صورت خام مصرف می شود مانند هویج، سیب زمینی و سبزیجات مناسب نیست.
از پساب می توان در آینده نزدیک استفاده های زیادی کرد؛ به عنوان مثال برای تغذیه محصولات کشاورزی گزینه مناسبی است به دلیل اینکه زمین یکی از پالاینده ها است، یعنی آب وقتی وارد زمین شود لایه به لایه تصفیه می شود یا اینکه می توانیم پساب را به کشاورزان بدهیم و آنها هم در عوض چاه های کشاورزی را خاموش کنند تا تعادل مصرف ایجاد شود.
در سال ۹۲ یا ۹۳ فولاد مبارکه اصفهان با توجه به پیش بینی هایی که برای مشکل آب در آینده داشت پساب شهرهای اطراف را به صورت تضمینی خریداری کرد. این یکی از روش هایی است که می توان آن را در شهرها به کار برد تا بتوان از هدررفت آب بخصوص در بخش شرب جلوگیری کرد و نیاز نباشد که از آب چاه ها و سدها استفاده شود.
نظر شما