بازار؛ دریا قدرتی پور: کمبود و گرانی شکر از ماه ها پیش در اصفهان آغاز شد و اکنون با اینکه بازار شکر در اصفهان کمی آرام گرفته اما همچنان افزایش قیمت این کالا کام مردم اصفهان را تلخ کرده است.
آخرین گزارش وزارت صمت از رکورد شکنی قیمت شکر حکایت دارد به طوری که می توان گفت؛ طی فروردین ماه امسال قیمت شکر سه بار تغییر کرد و با رشد قیمتی ۲۷۰ درصدی طی ۷۰۰ روز افزایش قیمتی سرسام آوری را تجربه کرد.
سهم ۱۰ درصدی اصفهان در تولید شکر کشور
حالا با اینکه اصفهان یکی از قطبهای تولید شکر است و جزو شهرهایی محسوب می شود که سهم ۱۰ درصدی در تولید شکر کشور دارد اما اوضاع شکر در اصفهان چندان مطلوب نیست.
هم اکنون دومین کارخانه تولید شکر کشور ۶ دهه است که در اصفهان فعالیت می کند و با ظرفیت سالانه بیش از ۷۰ تن، ۱۰ درصد شکر مورد نیاز کشور را تامین می کند اما حتی اگر مجموع تولیدات اصفهان و همه شهرهای دیگر را روی هم بگذاریم باز هم میزان مصرف با تولید همخوانی نخواهد داشت و همین موضوع عاملی است که کام شکر را تلخ کرده است.
گرچه جهش قیمتها در اصفهان تنها به شکر ختم نمی شود و تمامی کالاهای اساسی همانند بسیاری از نقاط کشور در فهرست گرانی ها برچسب خورده اند اما قیمت شکر در قطب تولید این محصول متفاوت از بقیه کالاها رشد قیمتی بالاتری را داشته است
اصفهان پیشتاز در تولید شکر سفید
به گفته مدیرعامل کارخانه قند اصفهان، روزانه چهار هزار تن چغندر قند از ۹ استان کشور وارد اصفهان می شود و در فرآیندی تبدیل به شکر می‌شود.
گرچه این جهش قیمتی تنها به شکر ختم نمی شود و تمامی کالاهای اساسی در فهرست گرانی ها برچسب خورده اند اما شکر متفاوت از بقیه کالاها رشد قیمتی بالاتری را داشته است.
شاید بتوان بازار شکر را اولین بازاری معرفی کرد که در آن سلطان‌سازی صورت گرفت و گویا در وهله اول این سلطان‌ها هستند که نوسان قیمت شکر را تعیین می‌کنند. بررسی قیمت‌های موجود در بازار شکر اصفهان نشان می‌دهد هر کیلوگرم شکر بسته‌ای به شکل آزاد در بازارهای اصفهان در محدوده ۱۸ تا ۲۵ هزار تومان عرضه می‌شود؛ این در حالی است که تا کمتر از یک سال پیش هر کیلوگرم شکر ۱۲ هزار تومان عرضه می‌شد.
آمارها نشان می دهد که سالیانه بیش از دو میلیون تن شکر در کشور مصرف می شود که با احتساب تولید داخل رقمی بیش از یک میلیون تن شکر از طریق واردات تامین می شود که بالتبع قیمت جهانی شکر بر گرانی این محصول بی تاثیر نیست.
در حال حاضر ۳۷ کارخانه شکر در کشور داریم که ۹ کارخانه نیشکری و ۲۸ کارخانه چغندری هستند و سالانه حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار تن شکر در کشور تولید می‌شود و مصرف روزانه شکر در ایران بین ۲۶ تا ۳۰کیلوگرم است که تا حدودی از استانداردهای جهانی بالاتر است.
در این ارتباط مدیرکل غله و خدمات بازرگانی استان اصفهان در گفت و گو با خبرنگار بازار در این رابطه در پاسخ به این سوال که آیا با این حجم تولید شکر در اصفهان این استان دچار کمبود هم هست یا خیر گفت: هم اکنون اصفهان یکی از تولید کنندگان فعال در زمینه شکر به حساب می آید و در این زمینه کمبودی در اصفهان احساس نمی شود.
محسن ضیایی در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار بازار مبنی بر اینکه چه میزان از شکر، وارداتی است و چه میزان در اصفهان تولید می شود اظهار داشت: دو کارخانه تولید شکر در اصفهان داریم که ۱۰ درصد شکر کشور را تولید می کند و شکر سفید تولید شده از شکر خام وارداتی که حدود ۲۰ درصد است را به ۱۰ استان کشور صادر می کند.
به گفته کارشناسان، عمده شکر تولیدی در کشور با استفاده از چغندر تهیه می‌شود اما چون ضریب تبدیل نیشکر بالاتر از چغندر است، کاربرد بیشتری دارد.
سهمیه بندی آب و کاهش ۵۰ درصدی آن و همچنین مشکلات اقتصادی باعث شد که حاشیه سود شرکت های قند و شکر در معرض خطر قرار بگیرد و به این دلیل که حاشیه سود این شرکت ها به نهاده های تولید بستگی دارد با مشکلاتی که ایجاد شد تولید هم کاهش یافت
تیغ خشکسالی بر تن تولید شکر در نصف جهان
در سال ۲۰۱۹-۲۰۲۰ تولید چغندرقند ایران در حدود ۵میلیون تن بوده که رتبه دوازدهم را به خود اختصاص داد و در سال ۲۰۲۰-۲۰۲۱ مجموع تولید چغندرقند به ۶.۵میلیون تن رسید. کشت پاییزه چغندرقند در سال زراعی ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۰ در حدود ۲۷هزار هکتار بود؛ عددهایی نسبتا مناسب برای کشت چغندر قند.
اما این تناسب عمر چندانی نداشت و به دلیل خشکسالی و کمبود آب و هزینه های بخش های تولیدی شاهد کاهش سطح زیر کشت بهاره این محصول بودیم.
اصغر سلیمانی، فعال حوزه اقتصاد و کشاورزی در این رابطه به بازار گفت: سهمیه بندی آب و کاهش ۵۰ درصدی آن و همچنین مشکلات اقتصادی باعث شد که حاشیه سود شرکت های قند و شکر در معرض خطر قرار بگیرد.
وی افزود: به این دلیل که حاشیه سود این شرکت ها به نهاده های تولید بستگی دارد با مشکلاتی که ایجاد شد تولید هم کاهش یافته است.
سلیمانی ادامه داد: ۸۰ درصد بهای تولید قند و شکر مربوط به مواد اولیه است و همین عامل است که در برخی اوقات ما با نوسان قیمت یا کمبود شکر در بازار روبرو می شویم.
کمبودی در ذخایر شکر اصفهان نیست
معاون توسعه صنایع کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی اصفهان در گفت و گو با بازار با اشاره به اینکه آیا کمبودی در ذخایر شکر در اصفهان وجود دارد یا خیر؟ اظهار داشت: به هیچ وجه کمبودی در این زمینه نداریم اما مردم باید متوجه این موضوع باشند که ایجاد تنش کاذب در بازار و همچنین ایجاد شایعه مبنی بر کمبود کالاهای اساسی از جمله شکر می تواند در عرضه و تقاضا اخلال ایجاد کند.
امید شریفی در پاسخ به این سوال که آیا بازار شکر نظارت کافی در بازار شکر اصفهان وجود دارد تا شاهد گرانی های بی رویه در زمینه این کالای اساسی نباشیم، اظهار داشت: مردم باید در این زمینه کمک های لازم را داشته باشند و اگر تخلفی دیدند اطلاع دهند با توجه به اینکه گشت های ما کالاهای اولویت دار پایه را به طور مداوم رصد می کند.
در همین رابطه یکی از خریداران شکر با نگرانی به خبرنگار بازار گفت: قرار نبود شکر افزایش قیمت داشته باشد اما ما می بینیم که قیمت شکر با افزایش چهار کالای اساسی دیگر افزایش پیدا کرده و ما از مسئولان می خواهیم که به این مساله توجه لازم را داشته باشند تا دوباره شاهد صف های طولانی بابت خرید شکر نباشیم. در کنار این موضوع بسیاری از کالاها همچون شیرینی و شکلات، آبمیوه و بیسکویت تحت تاثیر گرانی شکر قرار گرفته در حالیکه مسئولان همواره به مردم می گویند افزایش هزینه‌های تولید علت اصلی گرانی شکر است.
با تمام اینها بعد از نوسانات اخیر در بازار شکر و تلخی مداوم از کمبود و قیمت بالای این کالای اساسی، با توجه به صحبتهای مسئولان به نظر می رسد اکنون بازار شکر تلخی قبل را ندارد و کمی آرامش خود را بازیافته است که اثبات این موضوع نیاز به گذر زمان دارد.
رئیس اتحادیه صنف عطار و سقط‌فروشان اصفهان در گفت و گو با بازار با اظهار خشنودی از اینکه بازار شکر به حالت قبل برگشته و اکنون مشکلی در توزیع نیست، گفت: مردم می توانند به میزانی که نیاز دارند این کالا را خریداری کنند.
محسن منتظری افزود: قبلا با وجود مشکلاتی که در زمینه توزیع این محصول وجود داشت: سعی کردیم به شکل مناسبی این بازار را در دست بگیریم و خریداران می توانستند در هر نوبت سه کیلو شکر با قیمت دولتی دریافت کنند.
در حال حاضر نظارت های مناسب بر بازار شکر وجود دارد و خوشبختانه فعالان در تولید قند و پولکی و گز و غیره با مشکلات کمتری در زمینه دریافت شکر روبرو هستند
وی با بیان اینکه شکر به طور فراوان در بازار توزیع شده است، گفت: امسال این محصول به‌اندازه نیاز در اختیار مصرف‌کنندگان است. قیمت شکر برای مصرف‌کننده، هر کیلو ۱۴هزار تومان است و متقاضی در هر نوبت خرید، امکان دریافت سه کیلوگرم شکر را دارد.
محسن منتظری افزود: در حال حاضر نظارت های مناسب بر بازار شکر وجود دارد و خوشبختانه فعالان در تولید قند و پولکی و گز و غیره با مشکلات کمتری در زمینه دریافت شکر روبرو هستند.
مافیای بازار و دلالان شکر
در همین رابطه پای صحبت یکی از توزیع کنندگان عمده شکر که می‌نشینیم، اولین گلایه را از دلالان دارد.
او به بازار می گوید: گاهی دلالان و مافیاهای بازار باعث می شوند که تعادل در بازار بهم بخورد و عرضه کافی در زمینه محصولات و کالاهای اساسی صورت نگیرد.
به نظر علی کریمیان، اگر دولت از بنکداران حمایت کند و نظارت کافی بر توزیع و عرضه کالاها داشته باشد، دلالان نمی توانند از این آب گل آلود ماهی بگیرند و سو استفاده کنند.
این فروشنده مدعی است که تولیدکنندگان شکر، بعضا از وضعیت موجود، سوءاستفاده می کنند و نرخ‌ها را بالا می‌برند و حتی اگر نگاه بدبینانه را کنار بگذاریم و فکر کنیم هماهنگی در کمبود و کاهش عرضه وجود ندارد، برخی از مافیاها از این موضوع سو استفاده می کنند و اگر این روند ادامه یابد، باز هم تعادل بازار شکر به هم خورده و شاهد سلاطین شکر هم خواهیم بود.
قیمت شکر طی دو سال اخیر با افت و خیزهای زیادی همراه بود، برخی از کارشناسان اعتقاد دارند که واردات دیرهنگام باعث نوسان در بازار شکر شده و برخی دیگر هم وجود دلالان را باعث این موضوع می دانند. برخی از کارشناسان نیز اعتقاد دارند حمایت از تولید کنندگان چغندر قند و کشاورزان در شرایطی که آنها با مشکلات جدی در تامین آب روبرو هستند می تواند کمک های زیادی به بازار شکر کند و تعادل نسبی را به این بازار برگرداند تا دیگر شاهد مشکلات جدی در عرضه شکر و تلخکامی این محصول نباشیم.
نظر شما