بازار؛ مهدی جابری: جمعیت مهاجران که بیشتر انها افغانستانی هستند در ایران بین ۵ تا ۸ میلیون نفر اعلام شده است. رقم اول را در آمار رسمی و دومی را در برآوردهای غیررسمی بر زبان می‌آورند. هرچند به خاطر شباهت‌ها و قرابت‌های فرهنگی بین ایران و افغانستان، مردم کشور همسایه همواره برای ایرانیان محترم و گرامی بوده و هستند، اما واقعیت این است که با افزایش قیمت جهانی کالاهای اساسی به ویژه گندم، روغن و لبنیات و.... سفره خانواده‌های ایرانی آنقدر کوچک شده است که این روزها خودشان هم کمتر به مهمانی یکدیگر می‌روند، چه رسد به اینکه بتوانند میزبان میلیون‌ها مهاجری باشند که ناخوانده و سرزده از راه رسیده‌اند.
اگر مروری بر نیازهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ۵ تا ۸ میلیون افغان مهاجر در ایران داشته باشیم، مشخص می‌شود که اکثر آنها به دنبال یافتن شغل، اجاره مسکن، تامین سفره خانواده و نیز تفریح و گردش هستند.
بازدید میدانی خبرنگار بازار از برخی اماکن تفریحی پایتخت نشان می‌دهد که تعداد قابل توجهی از گردشگران را افغان‌های عزیز تشکیل می‌دهند.
یک پدر افغان که همراه با خانواده‌اش به دریاچه خلیج فارس آمده است می‌گوید: من و تعداد زیادی از مهاجران افغانستانی از طریق گروه‌های تلگرامی و واتساپی با یکدیگر قرار می‌گذاریم که در روز و ساعت مشخصی به تفریح بیاییم.
وی درباره علت این کار می‌گوید: اول اینکه تعداد اندکی از مردم ایران با مشاهده یک افغان به او کنایه می‌اندازند. بنابراین وقتی تعداد زیادی از ما کنار یکدیگر باشیم، این اتفاق نمی‌افتد. دوم اینکه بسیاری از دوستان و هموطنان ما که این روزها در ایران هستند به تازگی مهاجرت کرده‌اند و ما با آنها قرار تفریح می‌گذاریم تا احساس تنهایی نداشته باشند.
مالک یکی از فضاهای رستورانی هم معتقد است: در چندماه گذشته مشتریان افغان ما بسیار زیاد شده‌اند و هزینه‌های بالایی را برای حضور در کافه و رستوران صرف می‌کنند.
وی ادامه می‌دهد: اگر بخواهم بین هزینه‌های یک گروه ایرانی و یک گروه افغان در رستوران خودمان مقایسه کنم باید بگویم که اکثر مشتریان ایرانی با احتیاط خرج می‌کنند اما مهاجران افغان با خیال راحت‌تر و به تعداد بیشتری سفارش غذا می‌دهند.
یک مرد افغان: من و تعداد زیادی از مهاجران افغانستانی از طریق گروه‌های تلگرامی و واتساپی با یکدیگر قرار می‌گذاریم که در روز و ساعت مشخصی به تفریح بیاییم. بسیاری از دوستان و هموطنان ما که این روزها در ایران هستند به تازگی مهاجرت کرده‌اند و ما با آنها قرار تفریح می‌گذاریم تا احساس تنهایی نداشته باشند
کار برای ما زیاد است!
یکی از مهمترین خواسته‌های مهاجران در ایران، دسترسی به شغل است و در شرایطی که ۵ میلیون ایرانی در کشور فاقد شغل هستند، جمعیت ۵ تا ۸ میلیونی مهاجران شرایط بهتری از نظر اشتغال دارند. چراکه بسیاری از کارفرمایان ایرانی ترجیح می‌دهند برای فرار از حق‌الزحمه‌های قانونی کارگر ایرانی، از کارگران مهاجر و افغان استفاده کنند تا در پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی و دیگر حقوق و مزایا صرفه‌جویی شود!
یک مرد افغانستانی که به همراه خانواده و تعداد زیادی از دوستانشان به پارک شهر تهران آمده‌اند، ضمن اشاره به هماهنگی این تفریحات از طریق گروه‌های واتساپی و تلگرامی، اظهار می‌دارد: تفریح و گردش در محیط آرام و امن ایران به ما کمک می‌کند که اتفاقات تلخ کشورمان و خاطرات ناگوار ماه‌های گذشته را برای چند ساعت فراموش کنیم.
وی در پاسخ به این سوال که آیا هزینه‌های تفریح و گردش در ایران برای شما سنگین نیست، می‌گوید: خیر! کار برای ما زیاد است. در طول هفته کار می‌کنیم و آخر هفته به تفریح می‌آییم.
متصدی یکی از فضاهای تفریحی پارک شهر نیز اظهار می‌دارد: این روزها بخش زیادی از درآمد ما مربوط به حضور خانواده‌های افغان است و آنها پول خوبی در این پارک خرج می‌کنند.
حاج اسماعیلی: یک لحظه احساس کردم اشتباه آمده‌ام
حمیدرضا حاج اسماعیلی، کارشناس بازار کار در این باره به خبرنگار «بازار» می‌گوید: همراه با خانواده‌ام به دریاچه شهدای خلیج فارس رفتم و یک لحظه که به اطرافم دقت کردم متوجه شدم که همه مردم حاضر در آن محدوده، از مهاجران عزیز و محترم افغان هستند.
وی می‌افزاید: تعداد این مهاجران به حدی زیاد و چشمگیر بود که یک لحظه احساس کردم من و خانواده‌ام به اشتباه وارد این محیط شده‌ایم!
این کارشناس بازار کار درباره تاثیرات حضور مهاجران بر بازار کار ایران اظهار می‌دارد: حضور میلیون‌ها مهاجر در ایران به بیکاری در کشور دامن زده و آن را تشدید کرده است. به نظر من تعلل و کم‌کاری نهادهای مرتبط در کشور، موجب ایجاد شرایط سخت و تضییع حقوق کارگران ایرانی شده است. متاسفانه شاهد هستیم که بسیاری از کارفرمایان ترجیح می‌دهند کارگر خارجی را به کار بگیرند. چون این کارگر بیمه نمی‌خواهد، حقوقش پایین است، هیچ مزایای قانونی را طلب نمی‌کند و هر زمان که کارفرما اراده کند او را اخراج می‌کند.
همین الان، پنج میلیون غیرایرانی هم‌پای ایرانی‌ها مشغول استفاده از منابع محدودی هستند که حتی برای جمعیت خودمان کافی نیست. در ساده‌ترین مثال، فرض کنید این ۵ میلیون مهاجر در هر روز ۵ میلیون نان بربری یا ۱۰ تا ۱۵ میلیون نان لواش مصرف می‌کنند. این درحالی است که کشور ما دقیقا در موضوع آرد و نان با مشکل و محدودیت مواجه است
۵ تا ۱۵ میلیون نان اضافه در یک روز!
حاج اسماعیلی با اشاره به ظرفیت‌های محدود کشور برای پذیرایی از ۵ میلیون مهاجر افغان می‌گوید: در این میان به یک معضل مهم توجه نشده است که خدمات عمومی در ایران به نسبت جمعیت ایرانی‌ها قابل تعریف است. بنابراین وقتی منابع محدود را بویژه در شرایط تحریم، در اختیار ۵ میلیون نفر دیگر قرار می‌دهیم که غیرایرانی هستند، فشار مضاعف و سنگینی به عموم مردم ایران وارد می‌شود. شما تصور کنید که همین الان، پنج میلیون نفر غیرایرانی هم‌پای ایرانی‌ها مشغول استفاده از منابع محدودی هستند که حتی برای جمعیت خودمان هم کافی نیست.
وی می‌افزاید: در ساده‌ترین مثال، شما فرض کنید این ۵ میلیون مهاجر در هر روز ۵ میلیون نان بربری یا ۱۰ تا ۱۵ میلیون نان لواش مصرف می‌کنند. این درحالی است که کشور ما دقیقا در موضوع آرد و نان با مشکل و محدودیت مواجه است.
اگر اختلاف هر کیسه ۴۰ کیلویی آرد به قیمت ۴۰ هزار تومانی را با قیمت ۶۰۰ هزار تومانی آن محاسبه کنیم ، عملا تنها برای آرد گندم به مهاجران خارجی ۱۰ هزار و ۲۲۰ میلیارد تومان یارانه تخصیص یافته است. به عبارت بهتر از جیب هر ایرانی سالانه ۱۲۷ هزار و ۷۵۰ تومان فقط بابت نان یارانه ای مهاجران پرداخت شده است
به گزارش بازار اگر آرد مورد مصرف هر نان بربری را ۴۰۰ گرم بدانیم ( چون وزن نان پخته بربری باید ۳۹۸ گرم باشد) در واقع دولت حداقل روزانه ۲۰۰۰ تن آرد یارانه ای و سالانه ۷۳۰ هزار تن آرد یارانه ای به مهاجران تخصیص داده شده است. که اگر اختلاف هر کیسه ۴۰ کیلویی آرد به قیمت ۴۰ هزار تومانی را با قیمت ۶۰۰ هزار تومانی آن محاسبه کنیم ، عملا تنها برای آرد گندم به مهاجران خارجی ۱۰ هزار و ۲۲۰ میلیارد تومان یارانه تخصیص یافته است. به عبارت بهتر از جیب هر ایرانی سالانه ۱۲۷ هزار و ۷۵۰ تومان فقط بابت نان یارانه ای مهاجران پرداخت شده است.
این کارشناس بازار کار البته تاکید می‌کند: موضوعاتی که ما مطرح می‌کنیم به هیچ وجه بیگانه‌ستیزی نیست. ما برادران افغانستانی را دوست داریم و انتقاداتی که داریم به طور مستقیم متوجه نهادهای دولتی و شهری ایران است... قطعا افغان‌ها انسان‌های خوب و زحمت‌کشی هستند و ما به واسطه هم‌کیش بودن، برای آنها احترام قائل هستیم اما به خاطر شرایط کشورمان چاره‌ای جز این نداریم که نگاه منطقی و عقلانی به ماجرا داشته باشیم.
حضور میلیونی مهاجران افغان موجب شده است که مصرف گندم ما خیلی بالاتر و مصرف برنج ما تا مقداری بالاتر باشد. بنابراین تاثیر مستقیم این عزیزان بیشتر در حوزه آرد و نان است. شما ضریب پنج – هشتادم را درنظر بگیرید تا متوجه میزان فشار و تاثیر این موضوع بر اقتصاد و بازار کشورمان باشید
تامین روغن، برنج و نان مهاجران سخت است
از جمله مهمترین تاثیرات حضور گسترده و میلیونی مهاجران در ایران، کوچک‌تر شدن و ایجاد محدودیت در سفره خانواده‌های ایرانی است؛ از شرایط بازار کار گرفته تا موضوعات مسکن و خرید مایحتاج روزانه.
واقعیت این است که مردم ایران این روزها برای یافتن روغن و ماکارونی و نیز تامین برنج مصرفی خود با مشکلات خاصی مواجه هستند. در این شرایط اما بازار کشور برای تامین نیازهای ۵ تا ۸ میلیون مهاجر قانونی و غیرقانونی افغان زیر فشار قرار دارد.
ابراهیم بهادرانی مشاور عالی رئیس اتاق بازرگانی تهران در این باره به «بازار» می‌گوید: بیش از ۵ میلیون مهاجر افغان که در ایران حضور دارند که باعث افزایش مصرف محصولات مختلف از جمله روغن، برنج و نان می‌شوند.
وی تصریح می‌کند: البته با توجه به اینکه مهاجران عزیز افغان معمولا جزو دهک‌های پایین محسوب می‌شوند و به نوعی فقیر هستند، میزان مصرف کمتری در هر محصول دارند اما واقعیت این است که فشاری از جانب آنها به اقتصاد و بازار کشورمان وارد می‌شود.
بهادرانی می‌افزاید: حضور میلیونی مهاجران افغان موجب شده است که مصرف گندم ما خیلی بالاتر و مصرف برنج ما تا مقداری بالاتر باشد. بنابراین تاثیر مستقیم این عزیزان بیشتر در حوزه آرد و نان است.
مشاور عالی رئیس اتاق بازرگانی تهران ادامه می‌دهد: بنابراین شما ضریب پنج – هشتادم را درنظر بگیرید تا متوجه میزان فشار و تاثیر این موضوع بر اقتصاد و بازار کشورمان باشید.
نظر شما