تهمینه غمخوار؛ بازار: قیمت نفت از دو هفته گذشته، دچار نوسانات زیادی شده است. قیمت جهانی طلای سیاه که تا مارس ۲۰۲۲ روند نوسانی داشت، در ماه گذشته به مرز ۱۱۰ دلار رسید و رکورد ۱۴ ساله خود را شکست و بالاترین سطح را از سال ۲۰۰۸ را از آن خود کرد. بسیاری از کارشناسان این حوزه بر این باورند که تحولات مربوط به تنش روسیه و غرب از مهمترین دلایل این امر بوده، ضمن اینکه تاخیر در اجرای توافق هسته‌ای با ایران نیز موجب ناامیدی در مورد یافتن راه حلی برای بحران انرژی جهان شده است.
در واقع، وقوع جنگ در اوکراین بسیاری از برنامه ریزی‌های اروپا در حوزه انرژی را بر هم زد و موجب افزایش پرشتاب قیمت نفت و گاز در بازار جهانی شد به طوری که حتی با فروکش یا خاموشی این بحران، قیمت انرژی به مارس ۲۰۲۱ باز گرداند.
در همین راستا و بر اساس اهمیت موضوع قیمت جهانی نفت تحت تاثیر بحران اوکراین، خبرنگار بازار گفتگویی را با «احسان خمان»، رئیس تحقیقات خاورمیانه و شمال آفریقا در بانک ژاپنی MUFG مستقر در امارات در این باره انجام داده که در ادامه می خوانیم:
* با توجه به نوسانات شدید در قیمت نفت، بحران اوکراین بهای نفت را تا چه میزان افزایش می‌دهد؟
حمله روسیه به اوکراین موجب افزایش ریسک در قیمت نفت شده که احتمالاً برای ماه ها در بازارها باقی می ماند. با توجه به سیال محض پیرامون مناقشه نظامی در حال تشدید، تشدید خودتحریمی و انزوای فزاینده روسیه، ما به سمت پیش‌بینی وزنی احتمالی قیمت نفت حرکت می‌کنیم.
با توجه به عقب ماندگی فوق العاده بازارهای جهانی نفت (الگوی صعودی که نشان دهنده تنگی شدید بازار است)، تحویل فیزیکی نفت خام دریایی روسیه از سه ماهه دوم ۲۰۲۲ به همراه کسری همزمان کاهش ذخایر و کاهش ظرفیت مازاد در میان کمبود سرمایه گذاری های ساختاری ضعیف، کاهش می یابد. در این مجموعه، برآوردهای مدلسازی ما به نمایه نفتی بالاتر در کوتاه مدت اشاره دارد.
از طرفی، با توجه به موانع پیشرفت در مذاکرات صلح، ما معتقدیم که با تخریب تقاضای ناشی از قیمت ها _ تنها مکانیزم عملی موجود در حال حاضر در جهانی بدون موجودی های بافر و کشش عرضه_ ضروری است تا با کاهش مصرف تا سه ماهه سوم، قیمت برنت به بالاتر از ۱۴۰ دلار در هر بشکه برسد. ما معتقدیم که این حداکثر میزان درد است که می‌تواند فعالیت شرکت ها را تحت تأثیر قرار داده، مصرف خصوصی را تحت فشار قرار دهد و در نهایت شروع به کاهش انقباض شدید بازار کند.
بازارهای جهانی نفت با یک شوک بالقوه بزرگ و طولانی در جبهه عرضه از سوی روسیه مواجه هستند
* تحلیل شما از سناریوی وزنی احتمالی در تعیین قیمت نفت چیست؟
بازارهای جهانی نفت با یک شوک بالقوه بزرگ و طولانی در جبهه عرضه از سوی روسیه مواجه هستند. جامعه بین‌المللی قصد دارد تا از وقوع چنین نتیجه ای اجتناب کند، اما انزوای جهانی روسیه می‌تواند آن را به سمت کاهش صادرات انرژی خود برای بستن حساب جاری سوق دهد.
در این میان، چین، نقش مهمی در انتخاب چگونگی تعادل مجدد بازار نفت و میزان کاهش صادرات نفت روسیه از طریق دریا خواهد داشت. عرضه پاسخ خواهد داد، اما این امر از نظر سیاسی، بین پخش بیشتر ذخایر نفتی استراتژیک ملی یعنی نفت خام SPR چین، جهش اصلی اوپک و لغو احتمالی تحریم ها بر واردات نفت از ایران و ونزوئلا، هدایت خواهد شد. در حالی که همه این موارد، می تواند به جبران کاهش قابل توجه صادرات دریایی روسیه کمک کند، این امر بازار جهانی نفت را بدون حفاظی باقی می گذارد و همچنان نیازمند تخریب تقاضا از طریق قیمت های بالاتر است.
برای تلاش در ارائه تخمینی از حرکت قیمت نفت، ما سه سناریو شامل کاهش، گسترش و تشدید ایجاد کردیم که منعکس کننده طیف گسترده ای از نتایج ژئوپلیتیک بالقوه ناشی از تهاجم روسیه به اوکراین است.
شاخص اصلی ما بشکه‌های از دست رفته روسیه در بازارها است که پاسخ عرضه مورد انتظار اوپک پلاس، ذخایر نفت خام اس پی آر چین، بشکه‌های بالقوه آزاد شده از کشورهای تحریم شده فعلی (ایران و ونزوئلا)، تأثیر تغییر و سوئیچینگ از نفت به گاز و همچنین قرنطینه های ناشی از کووید در چین را ترسیم می‌کنیم. این امر به ما اجازه می‌دهد تا تخریب فوری باقی‌مانده تقاضا را برآورد کنیم.
* با توجه به این توضیحات، چند سناریو و احتمال در این خصوص وجود دارد؟
۱- تسهیل (احتمال ۴۰ درصد) : آتش بس سراسری و کاهش تنش، زمینه را برای کاهش محدود تحریم ها فراهم می کند. راه حل دیپلماتیک کوتاه مدت با آتش بس و کاهش تنش درگیری و خروج کامل ارتش روسیه از اوکراین.
این امر منجر به بازگشت تحریم های غرب بر صادرات نفت روسیه و عادی سازی جریان به سطح قبل از بحران می شود. در این شرایط، ما انتظار داریم که نفت برنت به سطح قبل از تهاجم و میانگین ۹۶ دلار در هر بشکه در سه ماهه دوم ۲۰۲۲، ۹۰ دلار در هر بشکه برای کل سال ۲۰۲۲ و ۹۴ دلار در هر بشکه در سال ۲۰۲۳ بازگردد، که همچنان نشان دهنده بازار فیزیکی فشرده و ذخایر کم، کاهش ظرفیت اضافی اوپک پلاس و افزایش تقاضای جهانی است. .
۲. تمدید (احتمال ۵۵ درصد) : درگیری مداوم با پیشرفت دیپلماتیک محدود که یا تحریم ها باقی می ماند یا تشدید می شود. تداوم درگیری با ایجاد اختلال در جریان ناشی از وضع موجود تحریم‌ها بر صادرات نفت روسیه از کشورهای جی هفت. ما انتظار داریم که این امر مشارکت واردکنندگان اروپای شرقی را که به شدت به نفت روسیه وابسته هستند، حذف کند. این سناریو با ادامه «خودتحریمی» محموله های نفتی روسیه از طریق بازرگانان، حمل و نقل و بانک ها در میان افزایش خطرات نظارتی و اعتباری و یا تعهدات اخلاقی علیرغم عدم تحریم صریح همراه است. ما معتقدیم که این سناریو بیشترین احتمال وقوع را دارد که شامل افزایش ریسک ژئوپلیتیکی در نفت است.
در این سناریو، پیش‌بینی می‌کنیم که نفت برنت افزایش یابد و میانگین ۱۴۲ دلار در هر بشکه در سه ماهه دوم ۲۰۲۲، ۱۳۵ دلار در هر بشکه برای کل سال ۲۰۲۲ و ۱۱۲ دلار در هر بشکه برای سال ۲۰۲۳ با دلایل مشابه به عنوان سناریوی کاهش بالا که کسری ساختاری حل نشده باقی می‌ماند، برسد.
با توجه به چشم‌انداز بی‌سابقه ژئوپلیتیکی و عدم اطمینان زیاد در مورد چگونگی ادامه تهاجم روسیه به اوکراین و اختلال در جریان انرژی، ما تخمین میزنیم که قیمت ها ممکن است فراتر از این سطوح در سناریوی در حال تشدید افزایش یابد
۳. تشدید (احتمال ۵ درصد) : تحریم های کامل با پتانسیل برای دخالت صریح ناتو. بدتر شدن جنگ در اوکراین، از جمله هدف‌گیری گسترده و بی‌رویه غیرنظامیان، یا درگیری مستقیم با ناتو، که باعث می‌شود متحدان ناتو پاسخ اقتصادی سنگینی را برای اخاذی حداکثر هزینه‌ها انجام دهند.
این امر می‌تواند شامل انزوای بیشتر روسیه با تحریم‌های مستقیم بر صادرات انرژی باشد که به طور بالقوه به سوی واردکنندگان انرژی غیرغربی روسیه گسترش می‌یابد و می‌تواند اکثر صادرات نفت خام و محصولات روسیه را به میزان ۷.۳ بشکه در روز از بازار حذف کند (حدود هفت درصد تقاضای جهانی). بر همین اساس، ما انتظار داریم که نفت برنت در سه ماهه دوم ۲۰۲۲ به ۱۶۵ دلار در هر بشکه، میانگین ۱۸۰ دلار در هر بشکه برای کل سال ۲۰۲۲ و ۱۳۸ دلار در هر بشکه در سال ۲۰۲۳ برسد.
خطرات ژئوپلیتیکی مرتبط با رویدادهای اوکراین باعث افزایش قیمت نفت شده است که احتمالاً در ماههای آینده باقی می‌ماند
با توجه به چشم‌انداز بی‌سابقه ژئوپلیتیکی و عدم اطمینان زیاد در مورد چگونگی ادامه تهاجم روسیه به اوکراین و اختلال در جریان انرژی، ما تخمین میزنیم که قیمت ها ممکن است فراتر از این سطوح در سناریوی در حال تشدید افزایش یابد.
پیش‌بینی برنت ما به ترتیب ۹۶ و ۱۱۲ دلار در هر بشکه برای سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳، که در اوایل فوریه از آن حمایت کرده بودیم و بر اساس درک ما از اصول اولیه بازار عرضه، تقاضا و موجودی‌ها است.
با این حال، خطرات ژئوپلیتیکی مرتبط با رویدادهای اوکراین باعث افزایش قیمت نفت شده است که احتمالاً در ماههای آینده باقی می‌ماند.
بر اساس سناریوهای بالا، پیش‌بینی‌های وزنی احتمالی ما اکنون به میانگین ۱۲۵ دلار برنت (از ۹۸ دلار در هر بشکه قبلی) در سه ماهه دوم ۲۰۲۲ اشاره می‌کند که با رسیدن به حداکثر آستانه درد، به اوج ۱۴۱ دلار در هر بشکه (۹۱ دلار قبلی در هر بشکه) می‌رسد. تخریب تقاضا نیز قبل از کاهش، به ۱۱۲ دلار در هر بشکه در سه ماهه چهارم ۲۰۲۲ (۱۰۵ دلار در هر بشکه قبلا) خواهد رسید.
* شما در بخشی از صحبتهای خود اشاره کردید که نقش چین برای تعیین چگونگی تعادل مجدد بازار نفت کلیدی است. دیدگاه شما در این باره چیست؟
چین به عنوان یک خریدار بالقوه و قابل توجه نفت خام روسیه، نقش مهمی در چگونگی تعادل مجدد بازار نفت خواهد داشت. در حالی که چین احتمالاً توانایی لجستیکی برای پذیرش صادرات بیشتر روسیه را دارد، این مسئله کلید افزایش قیمت بالقوه تمایل این کشور برای تبدیل شدن سریع به شریک تجاری غالب روسیه خواهد بود:
۱. توانایی چین برای واردات بیشتر نفت روسیه: از نظر لجستیکی، چین ۱.۵ میلیون بشکه در روز از شش میلیون بشکه صادرات نفت خام روسیه از طریق دریا را وارد می‌کند و احتمالاً می‌تواند اکثریت مجموع چهار میلیون بشکه واردات اتحادیه اروپا و آمریکا را به خود اختصاص دهد.
اول، از منظر کیفیت واردات نفت خام، نفت خام روسیه برای جابجایی تا سه میلیون بشکه در روز از واردات نفت خام ترش متوسط با کیفیت مشابه از خارج از روسیه مناسب است.
دوم، واردات می تواند از سطح ۱۰ میلیون بشکه اخیر خود افزایش یابد، با حداکثر ظرفیت واردات بالای ۱۲.۷ میلیون بشکه در روز، و با این که کشور بتواند ذخایر تخلیه شده خود را دوباره پر کند، حداقل ۱۰۰ میلیون بشکه از اوج خود در سه ماهه چهارم ۲۰۲۱ کاهش یافته است.
مسلماً، این روند آرامی نخواهد بود، زیرا تغییر مسیر کامل جریان نفت به شرق همچنان بازارهای جهانی را منقبض می کند و به افزایش حدود دو هفته ای زمان ترانزیت (معادل ۹۰ تا ۱۰۰ میلیون بشکه از دست دادن) نیاز دارد.
۲. تمایل چین برای واردات بیشتر نفت روسیه: فراتر از توانایی چین برای واردات بیشتر نفت روسیه، مانع بزرگتر تمایل این کشور است؛ یعنی تغییر جهت کامل جریان نفت خام روسیه در نهایت سیاسی است تا فیزیکی. در حالی که تجارت نفت از تحریم‌های اقتصادی کنونی مستثنی است، استفاده و مدیریت درآمدهای یوآن روسیه و ذخایر ارزی مرتبط با آن می‌تواند (در ابتدا) چین را برای افزایش واردات در زمانی که روسیه در حال تبدیل شدن به یک نافرمان جهانی است، بی میل کند.
* با توجه به تسکین تامین از طریق نفت خام چین، اما اوپک پلاس، ایران و ونزوئلا بعید است که از لحاظ مادی این محدودیت را کاهش دهند، نظر شما در این خصوص چیست؟
از آنجایی که چین به طور بالقوه قادر به جذب تمام صادرات روسیه نیست، تقاضا برای افزایش عرضه باید از سه منبع متکی باشد، یعنی هسته اوپک تا ۱.۵ میلیون بشکه در روز در طی چند ماه، و ایران و ونزوئلا احتمالاً به میزان ۱.۵ میلیون بشکه در روز در طول یک سال به منبع دیگری اضافه می کنند.
پخش نفت خام دولتی چین می‌تواند در کوتاه‌مدت با توانایی جریان حداقل دو میلیون بشکه در روز برای چند ماه کمک کند. واکنش شیل احتمالاً در پی این موضوع قابل مشاهده است و تا یک میلیون بشکه در روز رشد عرضه اضافی در طول یک سال خواهد داشت. مهمتر از همه، بیشتر این پاسخ های عرضه به طرف اهداف سیاسی هدایت می‌شوند که احتمالاً به قیمت‌های بالاتر نیاز دارند، فوری نیستند و جهان را خالی از ظرفیت مازاد می‌کنند.
بر همین اساس، ما تخمین می زنیم که عربستان سعودی، امارات و کویت به طور بالقوه می توانند ظرف چند ماه تولید خود را ۲.۱ میلیون بشکه در روز نسبت به سطح فعلی افزایش دهند. ظرفیت تولیدی کوتاه مدت آنها احتمالاً کمتر از آوریل ۲۰۲۰ است، زیرا فعالیت حفاری نیمی از سطح سه ماهه اول ۲۰۲۰ آن در سال گذشته بوده است.
با خاموش شدن پاسخ اوپک پلاس تاکنون، چنین پاسخی احتمالاً مستلزم کاهش مداوم صادرات روسیه خواهد بود که با افزایش نقش چین در چگونگی تعادل مجدد بازار نفت اوپک پلاس همراه است. بنابراین، بعید به نظر می‌رسد که ایران و ونزوئلا در کوتاه‌مدت انقباض بازار را کاهش دهند در حالی که عربستان سعودی، امارات و کویت به طور بالقوه می توانند تولید خود را تا ۲.۱ میلیون بشکه در روز نسبت به سطح فعلی طی چند ماه افزایش دهند که این امر نشان دهنده رشد اقتصادی بسیار ضعیف تر و کاهش درآمدهای مالی بلندمدت است.
ماهیت اتفاق نظر تصمیمات اوپک پلاس دو مانع دیگر ایجاد کرده و وابستگی به قیمت نفت را تقویت می کند: نخست، افزایش احتمالی تنها پس از انعقاد قراردادها با ایران و ونزوئلا در نظر گرفته خواهد شد. دوم، احتمالاً به معنای پایان توافق اوپک پلاس با روسیه است
ماهیت اتفاق نظر تصمیمات اوپک پلاس دو مانع دیگر ایجاد کرده و وابستگی به قیمت نفت را تقویت می کند: نخست، افزایش احتمالی تنها پس از انعقاد قراردادها با ایران و ونزوئلا در نظر گرفته خواهد شد. دوم، احتمالاً به معنای پایان توافق اوپک پلاس با روسیه است.
همانطور که اخیرا فهرست‌بندی کردیم، تجزیه و تحلیل مدلسازی کشور به کشور ما از پایین به بالا نشان می‌دهد که ظرفیت مازاد تا تابستان امسال به سطوح بسیار نازک یعنی کمتر از دو میلیون بشکه در روز تا جولای ۲۰۲۲ و پایین‌تر از این سطح در طول نیمه دوم سال ۲۰۲۲ باقی و کاهش می‌یابد.
این موضوع از لحاظ تاریخی آستانه‌ای بوده است که در آن یک اختلال موقتی کوچک در عرضه، ناشی از یک رویداد ژئوپلیتیکی یا مربوط به آب‌وهوا، می‌تواند باعث افزایش شدید قیمت‌ها شود. بنابراین، این موضوع اولویت تاریخی دارد. در سال ۲۰۰۴، فرسودگی ظرفیت اضافی موجب افزایش قابل توجهی در قیمت های طولانی مدت نفت خام از ۲۵ دلار در هر بشکه به ۶۵ دلار در هر بشکه شد.
به خوبی می‌توانیم شاهد یک بازی پویا مشابه در بازارهای نفت در سال جاری باشیم که به طور خلاصه، ظرفیت در مقطع کنونی بسیار بیشتر از میزان پایه اوپک پلاس اهمیت دارد و به نظر می رسد کمیاب تر شود.
نظر شما