بازار؛ گروه خودرو: مقام معظم رهبری امسال را سال «تولید؛ دانش بنیان، اشتغال آفرینی» نام گذاری کردند. نامگذاری که می تواند گره از مشکلات اقتصادی و البته صنعتی کشور در شرایط تحریم های ظالمانه باز کرده و به قوا کارشناسان، صنعت خودرو کشور را تاب آور در مقابل هر نوع تحریمی کند. هرچند که در این میان شاهد چالش های فراوان در خصوص ثبت شرکت های دانش بنیان یا کم لطفی های فراوان هستیم، اما این فقط معضل اصلی تولید نیست. بلکه برخی از شرکت های دانش بنیان نیز برخلاف رسالت اصلی خود یعنی کمک به تولید به میدان آمده اند و تصور دارند که جامعه فقط به خلق دانش نیاز دارد. این موضوع را می توان طی بررسی چندین پروژه دانش بنیانی که در صنایع خودروسازی با بی هدفی تعریف یا فقط هزینه های مالی را به دولت یا خودروسازی تحمیل کرد، شاهد بود. هرچند که خودروسازان نیز در این میان کوتاهی های در خصوص همکاری با شرکت های دانش بنیان دارند، اما امسال باید ابتدا تعریف دانش بنیان را به درستی درک، سپس تولید را رونق بخشید. این موضوع سبب شد که به سراغ سیامک علیزاده نیا مدیر استراتژی شرکت ایپکو (طراحی و تحقیق موتور ایران خودرو) رفتیم تا در بخش نخست گفت و گو موضوع دانش بنیان را از زبان این مدیر فعال در شرکتی که بیش از دو دهه فعالیت دانش بنیان دارد، بررسی کنیم.
* اگر بخواهید به عنوان یک کارشناس و فعال در یک شرکت دانش بنیان خودرویی که حداقل دو دهه فعالیت دارد، دانش بنیان را تعریف کنید، مفهوم آن به چه معنا است؟
کلمه دانش بنیان متعلق به یک سری بنگاه هست که از فارغ التحصیلان دانشگاهی و متخصصان که الزاما دانشگاهی نیستند، تشکیل و استفاده می کند. عامل اصلی ایجاد درآمد این شرکت ها منابع طبیعی، وام یا هزاران نیرو کار نیست، بنابراین عامل اصلی درآمد آن ها دانش است.
* در دنیا دو نوع دیدگاه یا دو کلمه برای شرکت های با پایه و اساس دانش وجود دارد، شما آن را چگونه تعریف می کنید؟
در مطالب معمولا یک موضوع اشتباه ترجمه می شود، یک کلمه به نام دانش بنیان یا همان Knowledge base و یک کلمه به نام مرز یا لبه دانش داریم که همان Edge of knowledge است، این موضوع گاها اشتباه گرفته می شود. در کشور ما نیازی به مرز یا لبه دانش نیست. البته این موضوع به معنای عدم وجود نیاز نیست، بلکه باید لبه دانش نیز باشد، اما متعلق به حوزه تولید کلی و عمومی کشور نیست. مرز دانش متعلق به صنایع نظامی یا های-تک است. خطای که سالیان سال است در حال رخ دادن در خصوص موضوع مرز دانش است، همان مقالات آی اس آی است. این مقالات درمان کننده کشور نیست.
* مقام معظم رهبری در زمان نام گذاری و شعار سال جاری، اشاره فرمودند امسال، سال «تولید؛ دانش بنیان، اشتغال آفرینی» است، این مساله در زنجیره تامین و تولید خودروسازان چگونه باید نمود پیدا کند؟
آنچه که مقام معظم رهبری در نامگذاری سال جاری به آن اشاره کردند، این بود که؛ دانش بنیان ها به کمک تولید بیایند نه اینکه دانش بنیان ها بیایند که دانش بنیان باشند. مقام معظم رهبری جمله قابل توجه را در بیانات خود فرمودند؛ دانش بنیان یعنی دانش و فناوری نقش آوری فراوان در همه عرصه های تولید باید داشته باشند. مقام معظم رهبری فرمودند دانش بنیان ها حتی در انتخاب تولید باید نقش داشته باشند، این جمله به معنی حقیقی هدف قرار دادن بهود اقتصاد است. به بیانی بهتر این موضوع تمام زنجیره تامین را در بر می گیرد. این که بی مهابا به آن پرداخته شود که تولیدات غیر ضروری انجام شود، کاملا اشتباه است. در بیانات مقام معظم رهبری در خصوص شعار سال، اشاره فرمودند؛ دانشی که منجربه سود آوری اقتصادی شود، اقتصاد دانش بنیان نام خواهد گرفت. سودآوری اقتصادی فقط مصرف کننده یا تولید کننده نیست، بلکه مجموعه این موضاعات است.
همه فکر می کنند که زمانی که از کمک دانش بنیان برای تولید حرف می شود، مشکل تولید فقط چالش فنی است، این در حالی است که تمام مشکلات تولید، فنی نیست
* اغلب شرکت های دانش بنیان به ویژه در صنعت خودرو به دنبال بهبود تکنولوژی یا ساخت مکانیزمی جهت افزایش تولید هستند، این موضوع از نظر شما درست است؟
همه فکر می کنند که زمانی که از کمک دانش بنیان برای تولید حرف می شود، مشکل تولید فقط چالش فنی است، این در حالی است که تمام مشکلات تولید، فنی نیست. غالبا شرکت های تولیدی آشنایی به فضا کسب و کار کشور ندارند، برخی دیگر نسبت به استانداردها آگاهی ندارند، تامین سرمایه را نمی شناسند، اکثر نخبه های که کارهای فنی می دانند، فعالیت های حقوقی، بیمه و مالیات را نمی شناسند یا نسبت به برندسازی غیرآشنا هستند. بنابراین شرکت های دانش بنیان باید برای این چالش های تولیدی راهکارهای مناسب ارائه دهند. اینکه مقام معظم رهبری اشاره داشتند همه باید به کمک تولید بیایند، همین موضوع است. لذا شرکت های دانش بنیان باید به صنایع بالا دستی، مواد اولیه، برند سازی، بازارهای بین المللی و قیمت گذاری در کنار سایر چالش های تولید که اشاره کردم، کمک کنند. این مسائل بسیار مهم تر از مشکلات فنی است. همانطور که رهبر معظم انقلاب، اشاره کردند: دانش بنیان ها، باید در دانش و فناوری پیشرفته نقش آوری فراوان داشته باشد در همه عرصه های تولید باید ورود کنند. انتخاب آن کار تولیدی نیز بایدبرخواسته از نگاه دانشی، بینشی و علمی باشد، این معنای اقتصاد دانش بنیان است که در همه عرصه های دانش دخالت داشته باشد.
در کشور سند جامع توسعه خودرو نداریم، این موضوع به معنای آن است که دانشی در این موضوع خرج نکردیم که سبد محصول کشور خودرو برقی، گازی و بنزینی یا خودران باشد
* باتوجه به بیانات مقام معظم رهبری در خصوص شعار سال جاری، به نظر شما دانش بنیان ها در مساله سیاستگذاری صنعت خودرو یا سند جامع توسعه، می توانند تاثیر داشته باشند؟
همان طور که اشاره کردید گاهی گفته می شود که در کشور سند جامع توسعه خودرو نداریم، این موضوع به معنای آن است که دانشی در این موضوع خرج نکردیم که سبد محصول کشور خودرو برقی، گازی و بنزینی یا خودران باشد. ولی می خواهیم با کمک شرکت های دانش بنیان شاخص هایی تعریف کنیم که اگر منافعی برای کشور ندارد، آن ها را کنار بگذاریم.
شرکت های دانش بنیان باید راهکار اقتصادی نشان دهند و در نهایت نیز کیفیت را افزایش، رقابت پذیری را بالا و امنیت کامل اقتصادی ایجاد کند
* آیا می توانید دقیقا اشاره کنید که چگونه می توان به کمک شاخص هایی که از آن سخن گفتید در کنار عملکرد دقیق شرکت های دانش بنیانی، صنعت خودرو را با بهبود شرایط اقتصادی همراه کرد؟
دانش بنیان ها اولین کاری که می کنند باید هزینه های را کاهش دهند، پس از آن بهره وری را باید افزایش دهند. همان طور که می دانید، تعریف بهره وری نیز تناسب هزینه به بهره برداری است، به طور مثال اگر تولید کننده ای میل لنگ تولید می کند که قیمت ۲۷۰ هزار تومان دارد، با کیفیت فعلی آن را باید بتواند به بها ۲۶۵ هزار تومان برساند (ارقام مذکور فقط جهت مثال بوده و میل لنگ با این بها وجود ندارد.) اگر سوال شود که هزینه ها را چگونه کاهش می دهید، پاسخ این است؛ شرکت های دانش بنیان باید راهکار اقتصادی نشان دهند و در نهایت نیز کیفیت را افزایش، رقابت پذیری را بالا و امنیت کامل اقتصادی ایجاد کند.
نظر شما