توحید ورستان؛ بازار: اخیرأ یخ روابط امارات و ترکیه در حال آب شدن بوده که آخرین مورد در این راستا سفر رجب طیب اردوغان به ابوظبی است. دوره جدید روابط دوجانبه نشان می‌دهد که منافع ژئواکونومیک بر منافع ژئوپلیتیکی برتری دارد. از همین روی هر دو طرف عملگرا، نشان دادند که رقابت‌های سیاسی در منطقه از طریق برداشتن گام‌های دوجانبه بر پایه همکاری‌های اقتصادی قابل مدیریت است.
تحولات خاورمیانه نشان می‌دهد که بیشتر کشورها با وجود اختلاف خود به سمت گفت‌وگو حرکت می‌کنند، در این راستا رویکرد امارات و ترکیه به همدیگر نیز تغییر کرده است. البته امارات از آغاز سال۲۰۲۱ میزان تنش‌ها را با دیگر بازیگران منطقه‌ای از جمله سوریه و ایران کاهش داده است.
آخرین تحرکات دیپلماتیک امارات در قبال ترکیه نشان می‌دهد که با وجود اختلافات سیاسی، اجماع برای همکاری اقتصادی وجود دارد. امارات متحده عربی قصد دارد از قدرت ترکیه برای متعادل کردن رقبای منطقه‌ای خود مانند عربستان سعودی و قطر که ابوظبی با آنها اختلاف نظر سیاسی دارد، استفاده کند.
همچنین در دوره جو بایدن برای کشورهای که سیاست خارجی آنها متکی به حمایت ایالات متحده بوده مانند کشورهای خلیج فارس، عدم اطمینان ایجاد کرده است. بنابراین، بدون حمایت ایالات متحده حفظ رقابت با ترکیه یا سایر قدرت‌های منطقه‌ای آسان نخواهد بود و به نظر می‌رسد امارات متحده عربی این را به موضوع درک کرده است.
با این وجود رقابت بین امارات و ترکیه در اوراسیا، آفریقا، مدیترانه شرقی و لیبی ادامه دارد اما نزدیکی دیپلماتیک بین آنکارا و ابوظبی می‌تواند به عنوان تلاشی برای مدیریت رقابت تلقی شود. اگرچه پیش‌بینی چگونگی عادی‌سازی روابط هنوز دشوار است اما می‌توان انتظار داشت که روابط اقتصادی بیشتر تقویت شود و رقابت ژئوپلیتیکی کاهش یابد.
نگاهی به دستاوردهای اقتصادی سفر اردوغان
پس از سال‌ها بن بست و تنش در روابط ترکیه و امارات و تبادل اتهامات دخالت در امور داخلی و برهم زدن منافع اقتصادی، سرانجام یخ روابط بین ترکیه و امارات شروع به آب شدن کرد. به باور برخی از کارشناسان با سفر رجب طیب اردوغان به امارات در روزهای ۱۴ و ۱۵ فوریه ۲۰۲۲، قطار روابط دو کشور به ریل خود بازگشته است. همچنین ولیعهد ابوظبی در نوامبر گذشته به آنکارا سفر کرد که اتفاقی استثنایی در تاریخ روابط دو کشور بود.
دو کشور خواهان جذب سرمایه‌گذاری‌های جدید از همه طرف هستند، زیرا ترکیه از تورمی رنج می‌برد که بالاترین سطح از سال ۲۰۰۲ است و امارات به دنبال کاهش وابستگی به نفت به عنوان منبع اصلی درآمد عمومی خود است
در راستای احیای روابط دو کشور منافع سیاسی، امنیتی و استراتژیک به هم نزدیک می‌شوند اما احتمالا همکاری اقتصادی نتیجه برد-برد خواهد داشت و این در ماهیت توافقات دوجانبه امضا شده قابل مشاهده است. در سفر اخیر اردوغان به ابوظبی، ترکیه و امارات ۱۳ توافقنامه در زمینه سرمایه گذاری، مسائل نظامی، حمل و نقل، بهداشت و کشاورزی امضا کردند. این قراردادها روز دوشنبه ۱۴ فوریه ۲۰۲۲ پس از نشستی در سطح هیئت‌های دو کشور و با حضور اردوغان و بن زاید به امضا رسید. بخش بزرگی از این قراردادها شامل همکاری اقتصادی بود که منافع زیادی برای اقتصاد دو کشور به همراه خواهد داشت.
دو کشور خواهان جذب سرمایه‌گذاری‌های جدید از همه طرف هستند، زیرا ترکیه از تورمی رنج می‌برد که بالاترین سطح از سال ۲۰۰۲ است و امارات به دنبال کاهش وابستگی به نفت به عنوان منبع اصلی درآمد عمومی خود است.
عبدالله بن طوق المری، وزیر اقتصاد امارات متحده عربی به «آناتولی» ترکیه گفت که کشورش به دنبال تقویت روابط اقتصادی و سیاسی با ترکیه بوده و در حال حاضر ابوظبی اولین شریک تجاری آنکارا در منطقه عربی است. به گفته وزیر اماراتی، روابط اقتصادی میان امارات و ترکیه مستحکم است و با وجود تغییرات مختلف در منطقه به توسعه خود ادامه می‌دهد و توسعه‌ای که روابط دو کشور در چند ماه گذشته شاهد آن بوده، یک تحول تاریخی است. او افزود: که بدون شک سفر اردوغان انگیزه‌ای قوی برای تسریع سرعت همکاری بین دو کشور در سطح بخش دولتی و خصوصی خواهد داد.
دعوت به سرمایه گذاری در ترکیه
رئیس جمهور ترکیه همچنین با ابراز امیدواری از تقویت روابط اقتصادی بین کشورش و امارات، از تجار اماراتی برای سرمایه گذاری در ترکیه دعوت کرد. اردوغان در دیدار با بازرگانان در ابوظبی گفت: من مطمئن هستم که شما کاملاً از مزایای مشارکت‌های تجاری و سرمایه گذاری با ترکیه آگاه هستید. او افزود: اراده دولتمردان برای رسیدن روابط ترکیه و امارات به سطحی شایسته بسیار مهم است، اما شما هستید که از ظرفیت‌های دو کشور به ویژه در تجارت و سرمایه گذاری اطلاع دارید، ترکیه قوانین جذابی در زمینه فرصت‌های تجاری دارد.
بر اساس آمار رسمی امارات، ارزش مبادلات تجاری ترکیه و امارات در نیمه اول سال۲۰۲۱ با رشد ۱۰۰ درصدی نسبت به مدت مشابه در سال ۲۰۲۰، بیش از ۷ میلیارد دلار بوده است. ترکیه در بین بزرگترین شرکای تجاری امارات در رتبه یازدهم قرار دارد
پیشتر امارات در جریان سفر ولیعهد ابوظبی به ترکیه، از تأسیس صندوق ۱۰ میلیارد دلاری برای حمایت از سرمایه گذاری در ترکیه خبر داد. در واقع این صندوق برای تقویت حمایت از اقتصاد ترکیه و تقویت همکاری بین دو کشور است و بر سرمایه گذاری‌های استراتژیک، به ویژه بخش‌های لجستیکی از جمله انرژی، بهداشت و غذا تمرکز خواهد کرد.
بر اساس آمار رسمی امارات، ارزش مبادلات تجاری ترکیه و امارات در نیمه اول سال۲۰۲۱ با رشد ۱۰۰ درصدی نسبت به مدت مشابه در سال ۲۰۲۰، بیش از ۷ میلیارد دلار بوده است. ترکیه در بین بزرگترین شرکای تجاری امارات در رتبه یازدهم قرار دارد، در حالی که کشور ثروتمند خلیج فارس دوازدهمین شریک تجاری ترکیه در سطح جهان و بزرگترین شریک تجاری آنکارا در منطقه خلیج فارس است.
نزدیک به ۴۰۰ شرکت در ترکیه با سرمایه اماراتی تاسیس شده‌اند و بخش املاک و مستغلات در صدر فهرست سرمایه‌گذاری‌های اماراتی در این کشور قرار دارد. بنابراین دو کشور در موضوع سرمایه گذاری، به دنبال بازگرداندن میزان مبادلات تجاری بین خود هستند چون امارات بزرگترین شریک تجاری ترکیه در منطقه خلیج فارس بوده و تجارت بخش مهمی از اقتصاد دو کشور است.
تاثیر موقعیت جغرافیایی ایران در نزدیکی آنکارا و ابوظبی
همانطور که اشاره شد؛ ترکیه و امارات بر سر همکاری اقتصادی توافق دارند. عمل‌گرایی اقتصادی امارات متحده عربی موجب افزایش سرمایه گذاری‌های خود در خارج از کشور در راستای تنوع بخشیدن به حجم تجارت غیرنفتی است. همچنین باید توجه داشت که مقامات اماراتی می‌خواهند کشور را در رقابت با عربستان سعودی، متحد قوی و سنتی امارات، به یک مرکز تجاری تبدیل کنند.
امارات می‌خواهد یک مسیر تجاری با ترکیه، شامل کریدوری که از ایران می‌گذرد را بگشاید و شانس خود را برای تبدیل شدن به رهبر اقتصادی منطقه افزایش دهد. این کریدور تجاری جدید بازیگران منطقه‌ای را تشویق به همکاری به جای رقابت کرده است
بنابراین، امارات می‌خواهد یک مسیر تجاری با ترکیه، شامل کریدوری که از ایران می‌گذرد را بگشاید و شانس خود را برای تبدیل شدن به رهبر اقتصادی منطقه افزایش دهد. این کریدور تجاری جدید بازیگران منطقه‌ای را تشویق به همکاری به جای رقابت کرده است.
از این نظر امارات تصمیم گرفت در ترکیه سرمایه گذاری بیشتری کرده و روابط خود را با آنکارا عادی کند. اول آبان ماه سال جاری ایران اعلام کرد که اولین محموله در این مسیر که امارات و ترکیه را به هم متصل می‌کند، مبادله شده. با این کریدور جدید، محموله‌هایی که از طریق دریا در مسیر شارجه - مرسین از طریق کانال سوئز ۲۰ روز به طول انجامید، اکنون از ایران ۶ تا ۸ روز طول می‌کشد.
مسیر حمل و نقل جدید باعث صرفه جویی در زمان و کاهش هزینه‌ها می‌شود. این نمونه خوبی است که چرا امارات دستاوردهای اقتصادی را بر اختلافات سیاسی در روابط خود با ترکیه را در اولویت قرار داده است.
نظر شما