بازار؛ گروه استانها: ایران اسلامی دارای معادن غنی و متنوعی از سنگهای ساختمانی وهم چنین زینتی است که در میان کشورهای صاحب‌نام ازجمله ایتالیا، هند و چین در مقام چهارم تولید قرار دارد اما در حال حاضر به دلیل بر هم خوردن مناسبات سیاسی و مالی ناشی از تحریم‌ها در مقام صادرات و فروش این محصولات نتوانسته جایگاه خود را میان کشورهای نام‌برده شده حفظ کند.
به گزارش خبرنگار بازار از طرفی رکود سایه انداخته ناشی از کاهش ساخت‌وسازها در داخل کشور نیز موجب شده تا این بازار باکم رونقی مواجه شود تا جایی که بسیاری از معادن کوچک به تعطیلی و بیکاری برسند.
اگرچه طی۲۰ سال اخیر، تعدادی از کارخانه‌های فرآوری سنگ ایران باهدف افزایش کیفیت به فنّاوری روز دنیا تجهیز شدند، اما به دلایل مختلف به‌رغم نوسازی در تجهیزات نتوانستیم سهم واقعی خود را در صادرات این صنعت در کشور داشته باشیم که مهم‌ترین آن رکود در بازار مسکن از سال ۹۲ تاکنون در بازارهای داخلی و عدم سرمایه‌گذاری صحیح برای ورود به بازارهای خارجی است.
دور باطل
حمید هوشیار یکی از فعالان در حوزه سنگهای قیمتی در گفت‌وگو با بازار می‌گوید: نه‌تنها در حوزه سنگهای ساختمانی بلکه در حوزه سنگهای قیمتی و زینتی نیز ما به دلایل متعدد دچار مشکل هستیم.
وی ابراز می‌کند: متأسفانه اکثر استخراج‌های ما از معادن سنگهای ساختمانی و حتی زینتی به‌صورت سنتی و بیشتر با انفجار صورت می‌گیرد و لذا بخشی از این سرمایه براثر برداشت و استحصال غیراصولی از بین رفته و ضایع می‌شود.
این فعال اقتصادی اظهار می‌کند: متأسفانه به دلیل تحریم‌ها اجازه ورود خودرو و یا هرگونه ماشین‌آلات پیشرفته به معدن کاران داده نمی‌شود و لذا این دور باطل و استفاده از ماشین‌آلات فرسوده و سنتی هنوز ادامه دارد.
وی اظهار می‌کند: در حال حاضر کشورهایی در دنیا مدعی تولید سنگهای ساختمانی و یا قیمتی هستند که خودشان اصلاً معدن ندارند!
هوشیار در این رابطه به ما می‌گوید: ایران پس از ایتالیا، چین و هند در جایگاه چهارم تولید سنگ ساختمانی در دنیا قرار دارد اما مشاهده می‌کنید به میزانی که این کشورها در صادرات و شهرت در این راستا در جهان شناخته‌شده هستند اما ایران جایگاه مناسبی ندارد.
وی می‌افزاید: تنوع رنگ یکی از عوامل مؤثر درفروش سنگ است و لذا هندی‌ها در این رابطه به دلیل تنوع رنگ سنگهای گرانیت این کشور که شامل ۲۸ طیف رنگی است خود را مدعی بازار می‌دانند اما جالب اینجاست که تنها در منطقه بیرجند ایران سنگ‌هایی با ۳۰ طیف رنگی در حال استخراج است. و شاید هنوز کمتر شخصی این موضوع را می‌داند!
هوشیار بیان می‌کند: کشورهای چین و ایتالیا سنگهای ایرانی را خریداری کرده و پس از فراوری در قالب سنگ ساختمانی به ما بازمی‌گرداند و یا همین کشور ترکیه که مدعی تولید سنگهای قیمتی و قطب سنگهای زینتی است فاقد معدن است.
وی اذعان می‌کند: درواقع ما ذخایر کشور را به‌صورت فله و بدون فراوری لازم صادر و پس از فراوری در کشورهای دیگر سپس آن را خریداری و به کشور بازمی‌گردانیم.
تحریم‌ها سد راه صادرات
این فعال سنگهای ساختمانی می‌گوید: به دلیل فرسودگی ماشین‌آلات و عدم استفاده از امکانات روز دنیا حتی اگر دست به فراوری هم بزنیم پاره‌ای اوقات این فراوری برای ما از جنس وارداتی گران‌تر تمام می‌شود و لذا برخی‌ها ترجیح می‌دهند تا به صادرات سنگ به‌صورت فله دست بزنند.
وی اذعان می‌کند: مشکل ما در حال حاضر این است که کارخانه‌های فراوری سنگ با استانداردهای جهانی در کشور کم داریم و لذا وقتی کیفیت پائین بیاید مجبور هستیم باقیمت نازلی محصول خود را به فروش برسانیم.
این فعال سنگهای ساختمانی هم‌چنین به بازار گفت: از طرفی در حال حاضر معاملات و مراودات ما براثر تحریم‌ها دچار اخلال شده است و ازآنجاکه تولیدات ما در ایران چندین برابر بیش از نیاز داخلی است اما به دلیل مشکلات مبادلات مالی توسط بانک‌ها در بسیاری اوقات برای فروش به مشتری مشکل داشته و موانع زیادی بر سر راه ا قرار دارد.
هوشیار با اشاره به این موضوع که سنگ ایران به کشورهای ایتالیا، آلمان، انگلستان، فرانسه، بلژیک، لهستان، ژاپن و آمریکا، کانادا و استرالیا صادر می‌شود می‌افزاید: اما حجم صادرات سنگ ایران رقم پایینی است پس مشخص است که آن‌ها متقاضی سنگ ایران هستند، ولی مسائل بانکی بزرگ‌ترین مانع است.
وی ادامه می‌دهد: آمریکا هر نوع معامله با شرکت‌های ایرانی را ممنوع اعلام کرده است و لذا همین موضوع بسیاری از مشتریان ما را فراری داده است.
تعطیلی معادن سنگ های ساختمانی
نائب رئیس سازمان صنعت و معدن خراسان رضوی در گفت‌وگو با بازار اظهار کرد: حدوداً نیمی از معادن این استان در حالت رکود و تعطیلی به سر می‌برند که بیشترین آن‌ها را معادن سنگهای ساختمانی تشکیل می‌دهند.
محسن احتشام در این رابطه بیان کرد: طبق آخرین آمارهایی که ما داریم حدود ۹۲۰ پروانه بهره‌برداری در استان صادرشده است که از این تعداد حدود ۴۸۰ معدن فعال و در حال کار هستند و مابقی آن‌ها راکد هستند.
وی افزود: یعنی طبق آمار ۵۲درصد از معادنی که پروانه‌ی بهره‌برداری برای آن‌ها صادرشده در حال حاضر فعال هستند و مابقی حدود۴۷ درصد معادن ما غیرفعال هستند.
وی در این رابطه توضیح داد: معادنی که در رکود هستند اکثراً معادنی هستند که در ارتباط با سنگهای ساختمانی و مصالح ساختمانی هستند که یکی از علل اصلی رکود بازار مسکن است و کاهش پروژه‌های عمرانی در کشور است.
نائب رئیس سازمان صنعت و معدن خراسان رضوی در پاسخ به این سؤال که چه دلایلی منجر به رکود و یا تعطیلی این معادن شده است به ما گفت: بخشی از معادن ما حدود ۷۴ درصد معادن پروانه‌های بهره‌برداری صادرشده در سطح کشور مربوط به سنگهای تزیینی و مصالح ساختمانی ما است.
احتشام اذعان کرد: یکی از علل اصلی رکود این بخش چون بیشترین رکود را در همین بخش معادن سنگهای تزیینی و مصالح ساختمانی داریم که عمده‌ی علت رکود این‌ها عدم فعالیت روبه رشد بازار مسکن است تا حدودی هم کاهش انجام عملیات و فعالیت پروژه‌های عمرانی در سطح کشور است که انشا الله با راه‌اندازی بحث مسکن‌هایی که اخیراً دولت سیزدهم مدنظر دارد و ساخت این مسکن‌ها در بخش مسکن ما شاهد اتفاقات خوبی باشیم.
وی یادآور شد: انشاالله اگر این اتفاق به وقوع بپیوندد و پروژه‌های عمرانی فعال شود و مسکن‌هایی که قولش داده‌شده ساخته شود لذا بخش معادن ما که ۷۴ درصد پروانه‌های بهره‌برداری صادره را تشکیل می‌دهد دچار رشد چشمگیر و فزاینده ای خواهد شد.
ضرورت نوسازی ماشین آلات معدن
وی البته به سایر مشکلات معادن استان اشاره کرد و افزود: عمده مشکلاتی که در بخش معادن داریم و باعث نیمه فعال شدن و ایجاد رکود شده است، فرسودگی ماشین‌آلات و تجهیزات موجود در معادن است.
احتشام با بیان اینکه این کمبود موجب شده تا راندمان تولید در معادن استان کاهش پیدا کرده و هزینه‌های تمام‌شده افزایش پیدا کند افزود: پیامد این مشکلات را باید تولید محصولی تا حدودی غیراقتصادی دانست که همین موضوع به معادن راکد یا نیمه فعال منتج می شود.
نائب رئیس سازمان صنعت و معدن خراسان رضوی هم چنین اذعان کرد: عدم به روز بودن فنّاوری به خصوص در معادن قدیمی و سنتی یکی از علل رکود و کاهش فعالیت در معادن این استان است و هم چنین عدم آگاهی و توانایی علمی برخی از بهره برداران است که این موضوه نیز در رکود و تعطیلی معادن بی تاثیر نبوده است.
احتشام اذعان کرد: ما در حوزه معادن با مشکلات مدیریتی از این دست نیز روبرو هستیم زیرا برخی از افراد بهره‌بردار در معادن از قدیم در این حوزه فعالیت داشته و لذا به دلیل عدم توانایی فنی علمی و تخصصی قادر به پیشبرد کار نیستند درنتیجه با مشکلات متعددی ازجمله عدم توجیه اقتصادی مواجه شده و یا به تعطیلی تن می دهند.
جور دیگر باید دید
بسیاری از کارشناسان بر این باورند برای توسعه صنعت معدن در ایران و برون‌رفت از وضعیت نامطلوب موجود، نیازمند دو تغییر اساسی هستیم؛ نخست اینکه نگاه دولت به بخش معدن تغییر کند به این معنا که ایجاد اشتغال و افزایش تولید جایگزین درآمدزایی صرف و نگاه کاسب‌کارانه به حوزه معدن شود و دوم اینکه این صنعت هر چه زودتر استانداردسازی و بهینه‌سازی و به عبارتی به تجهیزات مدرن روز دنیا تجهیز شود.
درهرحال باید به اصلاح ساختار کارخانه‌های سنگ‌بری کشور با حمایت دولت یا با جلب و جذب سرمایه‌گذاران خارجی آن‌هم با اصلاح قوانین و مقررات لازم و ایجاد بستر مناسب دست‌یافت. این در حالی است که حداقل زیرساخت‌های لازم برای حضور در بازارهای جهانی برای صنعت سنگ ایران فراهم است و با به‌کارگیری مزیت طبیعی، تنوع رنگ و حجم بالای ذخایر معادن سنگ موجود می‌توان صنعت سنگ کشور را صاحب وضعیت منحصربه‌فرد در عرصه جهانی کرد.
نظر شما