بازار؛ گروه استانها: کمبود برق از ابتدای امسال نه‌تنها موجب اعتراض مشترکان خانگی شد بلکه تولید را در صنایع بزرگ به‌ویژه فولاد و سیمان نشانه گرفته است و تبعات جبران‌ناپذیری را به همراه داشته است.
صنایع کوچک و بزرگ خراسان رضوی که در طی سال‌های گذشته از مشکلاتی هم چون تحریم‌های ظالمانه دشمنان، کمبود یا نبود مواد اولیه، فرسودگی ماشین‌آلات و عدم بروز رسانی آن‌ها، نوسانات نرخ ارز، بدهی‌های بانکی، مالیاتی و بدهی در رنج بوده‌اند حالا با کمبود انرژی و قطع برق و گاز که از ابتدای سال جاری به این مشکلات افزوده‌شده است رنج تولید را برای آن‌ها مضاعف کرده است.
اگرچه اهتمام جدی برای فعال‌سازی واحدهای تولیدی راکد و تعطیل در دولت سیزدهم به‌عنوان اصلی‌ترین شعار تاکنون مطرح بوده است اما برخی از همین کاستی‌های داخلی ازجمله کمبود برق به مشکلات تولیدکنندگان دامن می‌زند.
در تابستان امسال وضعیت صنعت برق بسیار اسفناک بود و با خاموشی بسیاری مواجه بودیم. نیاز مصرف برق کشور در تابستان امسال حدود ۶۸ هزار مگاوات بود و در برخی مواقع تا ۱۳ هزار مگاوات خاموشی داشتیم ؛ این عدد بسیار بزرگی است که نشان‌دهنده رشد زیادی در کمبود برق نسبت به سال گذشته است.
در برخی مواقع امسال، تا ۲۰ درصد رشد مصرف برق داشتیم و بالطبع این میزان رشد مصرف هر شبکه برقی را دچار مشکل می‌کند.
هشدارهایی که در ۷-۸ سال گذشته از سوی سندیکاها ، انجمن‌ها و دیگر تشکل‌ها درباره وضعیت برق کشور و روند رو به نابودی این صنعت مطرح می‌شد ، امسال ظهور یافت و شاهد خاموشی‌های گسترده بودیم . نکته اینکه ، متأسفانه بخش عمده‌ای از این خاموشی‌ها بر صنایع تحمیل شد. دولت به دلایل سیاسی از اینکه خاموشی‌ها را به داخل شهرها ببرد، پرهیز می‌کرد و در این میان ، صنعت قربانی شد و عملاً جور این بحران را کشید.
موانع تولید
رئیس دبیرخانه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی در گفت‌وگو با بازار کمبود برق و سایر انرژی‌ها مانند گاز را برای تولیدکنندگان بزرگی هم چون صنایع فولاد و یا سیمان ضرری غیرقابل‌جبران دانسته و اظهار می‌کند:
خراسان رضوی در حوزه فولادی و معدنی و سیمانی کارخانه‌ها بزرگ با گردش نقدینگی چند هزار میلیارد تومانی دارد که بخش عمده‌ای از مالیات استان را پرداخت می‌کند لذا هرگونه نقصان در تولید مانند کمبود برق که در تابستان امسال اتفاق افتاد این چرخه را دچار اخلال می‌کند.
علی‌اکبر لبافی بابیان اینکه در شرایط اقتصادی حال حاضر که دولت مصمم به رفع موانع تولید و توسعه صنایع معدنی است لذا نیازمند پایداری و توسعه حوزه برق و گاز هستیم و هرگونه کمبود در این حوزه بر موانع تولید می‌افزاید.
وی افزود: مشکلاتی که امسال به وجود آمد بسیاری از صنایع را دچار معضلاتی جدی در حوزه برق کرد و موجب شد تا فعالیت این تولیدکنندگان به حداقل رسیده و بسیاری از آن‌ها به تعدیل نیروهای کار دست بزنند.
وی در این رابطه اذعان می‌کند: با این احتساب چه طور می‌توان انتظار داشت سرمایه‌گذاران خارجی در صنایعی سرمایه‌گذاری کنند که برقشان در تابستان و گازشان در زمستان بعضاً قطع می‌شود.
وی به تبعات قطع گاز و یا برق اشاره‌کرده و می‌گوید: دولت درصدد تأمین امنیت شغلی کارگران است و لذا در شعارها هم فراوان از آن یاد می‌شود اما اگر کار بنگاه به خطر افتد و خط تولید تعطیل شود و یک کارخانه مجبور شود سه نوبت را به دو نوبت تعدیل کند آن‌وقت کاری هم وجود ندارد و امنیت شغلی هم‌معنا پیدا نخواهد کرد.
وی در خصوص مشکلاتی که به‌صورت پیوسته به یکدیگر متصل هستند به ما می‌گوید: با توجه به اینکه نیروگاه‌های تولید برق گازی است و گاز موردنیاز به‌موقع تأمین نمی‌شود، ناچارند از سوخت مایع استفاده کنند و سوخت مایع موجب اختلال در عملکرد نیروگاه‌ها شده و در پی این اتفاق، عملاً برخی نیروگاه‌ها با مشکل تأمین سوخت و تعمیرات زودرس مواجه می‌شوند.
لبافی ابراز می‌کند: از طرفی دیگر سوخت مایع به آلودگی‌های محیط‌زیست لطمه وارد می‌کند و جالب اینجاست وقتی صنایع به دلیل کمبود گاز مجبور می‌شوند از سوخت مازوت استفاده کنند به دلیل آلودگی محیط‌زیست جریمه می‌شوند.
وی ابراز می‌کند: زمانی که ما سوخت به‌اندازه کافی برای تولید نداریم لذا بسیاری از صنایع مجبور هستند که شیفت‌های تولید خود را کاهش دهند و لذا بسیاری از کارگران بیکار می‌شوند که این بیکاری به‌نوبه خود تبعات اجتماعی بسیاری را برای خانواده به همراه خواهد داشت.
رئیس دبیرخانه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی تأکید می‌کند: موضوع برق، گاز، جاده و به‌طورکلی زیرساخت‌ها در حوزه کار دولت‌ها قرار دارند لذا دولت‌ها مکلف‌اند زیرساخت‌های لازم را فراهم کرده تا صاحبان سرمایه پولشان را تبدیل به کسب‌وکار و سرمایه‌گذاری کنند و متأسفانه در طی چند مدت اخیر، در استان و کشور در حوزه تأمین انرژی و سایر زیرساخت‌های لازم برای سرمایه‌گذاری با مشکلات جدی مواجه هستیم.
خسارت تحمیل‌شده
کمبودهای انرژی و ضررهای وارده بر صنایع به‌گونه‌ای است که سید احمد رضوی نیک عضو هیئت‌مدیره نوردکاران فولاد ایران در گفت‌وگو با بازار چندی پیش اظهار کرد: به دلیل خاموشی‌های مکرر در تابستان سال جاری معادل هشت هزار و ۶۵۰ میلیارد تومان فقط به نوردکاران و فولادسازان تحمیل شد.
رئیس هیئت‌مدیره و مدیرعامل شرکت مجتمع فولاد نیک صدرا توس با اشاره به اینکه برق در صنعت فولاد چیزی حدوداً ۱۰تا۱۲درصد هزینه تولید صنعت فولاد را تشکیل می‌دهد و حامل‌های انرژی هم حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد دیگر بر این هزینه می‌افزاید و به عبارتی هزینه تمام‌شده برای واحدهای نوردی۲۵درصد شامل انرژی است افزود: این قطعی برق باعث شد که بازارهای هدف صادراتی ،تعهدات بلند صادراتی و تعهدات داخلی به پروژه‌ها فولادسازان به‌موقع انجام نشود و همچنین عدم عرضه در بورس یکی دیگر از مشکلات ناشی از قطعی برق بود که گران شدن فولاد را رقم زد.
وی با بیان اینکه موضوع تأمین گاز و برق و محدودیت‌های آن سراسری است و به‌طورقطع این کمبودها و محدودیت‌ها بر روی تولید صنایع فولادی اثرگذار خواهد بود افزود: با اعتقاد بر اینکه وجود محدودیت‌های تأمین برق و گاز نشان می‌دهد که در کشور، صنعت در اولویت قرار ندارد.
کمبود برق
حسین صداقت کارشناس انرژی در این رابطه به بازار می‌گوید: واقعیت این است که ما با کمبود برق مواجه هستیم و درحالی‌که دولت می‌بایست در طی سال‌های گذشته نسبت به توسعه و همچنین احداث نیروگاه‌های جدید اقدام می‌کرد اما متأسفانه این اقدام انجام‌نشده است.
وی اظهار می‌کند البته نباید یک‌طرفه به قاضی رفت و باید این موضوع را هم مدنظر داشت که خشک‌سالی‌ها بخشی از توان تولید را کاهش داد و به دلیل اینکه مورد تحریم هستیم لذا برای خرید تجهیزات و حتی خرید همین توربین‌های بادی و یا پنل های خورشیدی نیز در مضیقه هستیم.
وی ابراز کرد: بااین‌حال دوات می‌تواند از منابع نفتی، فرآورده‌های نفتی و غیره به برنامه‌ریزی پرداخته و به تهاتر آن‌ها با تجهیزات موردنیاز توسعه انرژی‌های تجدید پذیر بپردازد تا وسعت و گستره این نوع انرژی را افزایش دهد.
وی با اشاره به اینکه قیمت برق واقعی نیست و دولت با توجه به شرایط اقتصادی موجود نمی‌تواند برای واقعی سازی قیمت اقدام کند، بنابراین توسعه این بخش خیلی موردتوجه نبوده است و لذا ازآنجاکه قیمت برق توسط نیروگاه‌های حرارتی بسیار گران تمام می‌شود و به‌هیچ‌وجه صرفه اقتصادی ندارد لذا باید به سمت نیروگاه‌های خورشیدی و انرژی‌های تجدید پذیر برویم.
وی عنوان می‌کند: امروزه ما با مشکلاتی متعددی ازجمله کمبود سوخت، تأمین آب موردنیاز نیروگاه‌های حرارتی و حتی مشکلات مربوط به آلاینده‌های زیست‌محیطی روبرو هستیم و لذا چاره به‌جز استفاده و حرکت در مسیر انرژی‌های تجدید پذیر نداریم.
مشکل چگونه حل می شود؟
برای رسیدن به این پاسخ که مشکل کمبود برق را چگونه می توان حل کرد این سوال را از سخنگوی صنعت برق خراسان رضوی می خواهیم ا پاسخ دهد.
حسن حشمتی در گفت و گو با بازار اظهار می‌کند: با توجه به اینکه صنعت برق ازجمله صنایع با سرمایه‌گذاری اولیه سنگین است برآوردها نشان می‌دهد، تأمین برق پایدار در کشور نیازمند سرمایه‌گذاری حداقل به میزان ۱۲ میلیارد دلار خواهد بود.
این کارشناس انرژی یکی از دلایل عدم تناسب در تولید و مصرف را فاصله گرفتن از سرمایه گذاری، غیرواقعی بودن نرخ برق و هم چنین افزایش مصرف در کشور عنوان می کند.
حشمتی بیان می کند: به دلیل اینکه نرخ برق در کشور ما در مقایسه با سایر کشور ها ارزان است لذا همین موضوع در طی سال های گذشته موجب شده تا الگوی مصرف به هیچ وجه رعایت نشود و شاهد افزایش برق بیشتری باشیم.
وی اظهار می کند: باملاحظه میانگین نرخ فروش برق به مشترکان که عددی حدفاصل ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ ریال بوده و توجه به نرخ واقعی برق در کشورهای دنیا که به میزان ۱۲ الی ۱۴ هزار ریال برآورد می‌گردد لذا فاصله ۱۲ تا ۱۵ برابری بین نرخ واقعی و نرخ‌های موجود تأمل‌برانگیز است.
عدم تناسب و توازن بین قیمت تمام‌شده برق و فروش آن و پرداخت یارانه انرژی به مصرف‌کنندگان، باعث افزایش مصرف برق شده به‌طوری‌که طی ۱۰ سال گذشته میانگین رشد مصرف برق در کشور حدود پنج درصد بوده است.
نرخ اندک فروش برق باعث کاهش بهره‌وری آن شده به‌طوری‌که درآمد حاصل از فروش برق کفاف هزینه‌های تعمیر و نگهداری تأسیسات و بهره‌برداری از تأسیسات جدید را نمی‌کند، علاوه بر آن هیچ منبع مالی برای ایجاد نیروگاه‌های جدید باقی نمی‌گذارد.
سخنگوی صنعت برق خراسان رضوی اظهار در پاسخ ب این سؤال که چرا بر روی انرژی‌های تجدید پذیر کمتر سرمایه‌گذاری شده است .و شیب کندی در این استان دارد اظهار می‌کند: تولید انرژی برق از نیروگاه‌های تجدید پذیر و پاک مانند باد و خورشید یکی از اهداف راهبردی برنامه‌های توسعه در وزارت نیرو در جهت ایجاد تنوع در سبد انرژی تولید برق و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی است اما واقعیت این است که نیروگاه‌های با منشأ انرژی تجدید پذیر نسبت به نیروگاه‌های حرارتی به میزان سرمایه‌گذاری بیشتری نیاز دارند لذا راه‌اندازی و بهره‌گیری از این نیروگاه‌ها مستلزم سرمایه‌گذاری‌های کلان و بلندمدت است.
تلفات برق زیاد است
موضوع سرمایه‌گذاری برای توسعه نیروگاه‌ها و جبران کمبود برق در حالی مطرح است که بنا بر اظهارات رئیس هیئت‌مدیره سندیکای صنعت برق خراسان رضوی به دلایل مختلف تلفات برق در بسیاری از استان ها بیش از حد معمول است.
حسن سویزی دراین رابطه اظهار می کند: از یکسو با کمبود برق مواجهیم و از سوی دیگر احداث نیروگاه توسط بخش خصوصی و ورود آن به شبکه به سهولت امکان پذیر نیست.
تلفات در صنعت برق بالاست و در حالی که باید تلفات کمتر از ۱۰ درصد باشد اما شاهدیم در بسیاری از استان ها این بحث بیش از ۱۵ الی ۲۰ درصد است لذا جبران تلفات شبکه عدد قابل ملاحظه ای را شامل می شود هم چنین ساخت نیروگاه ها در نقاطی که تلفات آن زیاد است باید همراه با مطالعه باشد لذا به همین دلیل باید اعتباری را برای ساخت نیروگاه های بخش خصوصی در دستور کار قرار دهیم
وی با تاکید بر اینکه تلفات در صنعت برق بالاست، تصریح کرد: باید تلفات کمتر از ۱۰ درصد باشد اما شاهدیم که در بسیاری از استان ها این بحث بیش از ۱۵ الی ۲۰ درصد است. جبران تلفات شبکه عدد قابل ملاحظه ای را شامل می شود، ساخت نیروگاه ها در نقاطی که تلفات آن زیاد است باید همراه با مطالعه باشد لذا به همین دلیل باید اعتباری را برای ساخت نیروگاه های بخش خصوصی در دستور کار قرار دهیم.
سویزی می گوید: تا زمانی که صنعت برق به بخش خصوصی واگذار نشود، مشکلات این صنعت همچنان به قوت خود باقی است. راهکار حل مسائل این حوزه، مشارکت بیشتر بخش خصوصی است.
رئیس هیئت‌مدیره سندیکای صنعت برق خراسان رضوی اظهار می‌کند: تاکنون فقط در تابستان با مشکل برق مواجه بودیم و در حال حاضر در زمستان نیز این چالش را شاهدیم. اگر این روند ادامه داشته باشد و در صنعت گاز نیز سرمایه‌گذاری لازم صورت نگیرد و این صنعت پاسخگوی مصرف همگان نباشد، در ۵ الی ۱۰ سال آینده با مشکل شدید گاز روبه‌رو خواهیم شد.
سویزی می گوید: در تعیین نرخ انرژی، شاخص‌های متعددی مؤثر است لذا حذف ارز ترجیحی بر تعرفه گاز اثر می‌گذارد و لذا باید دولت این مباحث را در تصمیمات خود در نظر بگیرد.
رئیس هیئت‌مدیره سندیکای صنعت برق خراسان رضوی ادامه می دهد: آمارها نشان می‌دهد نرخ رشد ظرفیت نیروگاهی ایران در دهه ۹۰ از ۸.۸ درصد به ۲.۲ درصد کاهش‌یافته است؛ درحالی‌که میزان مصرف برق سالانه بین ۵ تا ۷ درصد درحالی‌که افزایش است. این به معنای آن است که میزان نیروگاه‌های ساخته‌شده متناسب با میزان افزایش مصرف نیست و علت این عقب‌ماندگی هم کاهش سرمایه‌گذاری برای احداث نیروگاه‌های جدید است.
سویزی معتقد است: قیمت ثابت یکی از چالش‌های اساسی صنعت برق است. درحالی‌که نرخ ارز در نوسان است، اما قیمت فروش برق تقریباً ثابت مانده است. درواقع باید عنوان کرد که اقتصاد برق یکی از چالش‌های اساسی این صنعت به شمار می‌آید و بخش خصوصی به‌واسطه زیان‌هایی که در این سال‌ها متحمل شده، رغبتی به سرمایه‌گذاری بیشتر در این عرصه ندارد.
وی یادآور می شود: بخش خصوصی نیز به دلیل آنکه قیمت برق واقعی نیست رغبت خاصی برای ورود به این حوزه ندارد. حال ازآنجاکه نیروگاه‌های حرارتی هزینه‌بر هستند، دولت باید به سمت انرژی‌های تجدید پذیر حرکت کند، اما آنچه مسلم است در بخش انرژی‌های تجدید پذیر نیز خیلی روال عادی نیست، چراکه بازگشت سرمایه نیز در این بخش، قریب به ۱۰ سال به طول می‌انجامد. اگر دولت بازه زمانی برگشت سرمایه را کاهش دهد، قطعاً این مسئله مشوقی برای سرمایه‌گذاران بخش خصوصی خواهد بود. توأمان مضامینی برای حمایت‌های وعده داده‌شده، نیاز است.
نظر شما