بازار؛ گروه بانک و بیمه: هرچند در خیلی از کشورهای دنیا، بانک مرکزی به عنوان نهادی مستقل پولی با سیاست گذاری و برنامه ریزی های خود در مسیر حفظ ارزش پول ملی، کنترل کننده تورم و نقدینگی و نیز تامین کننده نیازهای مالی پروژه های زیرساختی و بنگاههای اقتصادی گام برمی دارد، اما مدیران این بانک خیلی تابع دستورات دولت نبوده و از طرفی همه بانک ها نیز فرمانبر دستورات آن هستند.
البته نباید این گونه تصور شود که روسای بانک های مرکزی در دنیا با دولت تعاملی ندارد. اینکه دولت بخواهد در سیاست گذاری های این بانک دخالت کند و یا در زمان کمبود منابع مالی بانک مرکزی را مجاب به انتشار پول نماید، چنین موضوعی در اغلب کشورهای پیشرفته به چشم نمی خورد.
بانک مرکزی کاملا از دستورات دولت پیروی می کند چرا که شخص رئیس کل را دولت انتخاب کرده و دولت بر بانک مرکزی تسلط دارد، آنطور که خود روسای پیشین این بانک بارها اعلام کرده اند؛ برای تامین نیازهای ضروری دولت بخصوص در زمان کسری بودجه بانک مرکزی بالاجبار و به دستور دولت اقدام به انتشار پول کرده است
تبعیت بانک مرکزی از دستورات دولت!
در ایران اما بانک مرکزی کاملا از دستورات دولت پیروی می کند چرا که شخص رئیس کل را دولت انتخاب کرده و دولت بر بانک مرکزی تسلط دارد، آنطور که خود روسای پیشین این بانک بارها اعلام کرده اند؛ برای تامین نیازهای ضروری دولت بخصوص در زمان کسری بودجه بانک مرکزی بالاجبار و به دستور دولت اقدام به انتشار پول کرده است در حالی که به گفته کارشناسان مدیران این بانک در سیاست گذاری های خود باید مانع رشد نقدینگی و نرخ تورم شود و از طرفی در صیانت از ارزش پول ملی جدی باشد.
در چنین شرایطی اکنون مجلس شورای اسلامی در حال تدوین و تصویب نهایی طرح بانکداری جدید با ساختاری نوین است تا اجرای این طرح با شاخص های جدید منجر به فاصله گیری بانک مرکزی از سیاست های تحمیلی دولت در انتشار پول و ... همچنین رعایت اصول شرعی در عقود بانکی و در نهایت اصلاح ساختارها شود.
توجه به اصلاح ساختار نظام بانکی با هدف اصلاح قوانین بعضا ناکارآمد و فرسوده، شناسایی و رفع حفرها و منفذها همچنین اتکاء این بانک به خود، در صدد است تا با تصویب نهایی این قانون و اجرای دقیق آن، بانک مرکزی بتواند وارد مرحله جدیدی از فعالیت شود
اصلاح ساختارها به شیوه نوین با اتکا بانک مرکزی به خود و فاصله گیری از دولت
محسن زنگنه، اقتصاددان و عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرگزاری «بازار» گفت: توجه به اصلاح ساختار نظام بانکی با هدف اصلاح قوانین بعضا ناکارآمد و فرسوده، شناسایی و رفع حفرها و منفذها همچنین اتکاء این بانک به خود، در صدد است تا با تصویب نهایی این قانون و اجرای دقیق آن، بانک مرکزی بتواند وارد مرحله جدیدی از فعالیت شود.
وی در خصوص روند تدوین و تصویب طرح بانکداری جدید که هم اکنون در مجلس شوری اسلامی در حال بررسی نهایی است، گفت: این طرح، طرح مهم، حساس و البته پیچیده ای است که کلیات آن سال گذشته به تصویب نمایندگان رسید و برای بحث و بررسی و موشکافی جزئیات آن به کمیسیون اقتصادی رفت و هم اکنون نیز در کمیته کارشناسی است اما همچنان کمیته تخصصی بر روی آن به دقت کار می کند. امیدواریم پس از اتمام کار کارشناسی و رفع ایرادات آن، این طرح به زودی برای تصویب نهایی به صحن علنی برگردد.
این عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس خاطرنشان کرد: طرح جدید بانکداری شاخص های مطلوب و قابل توجه ای دارد چرا که قرار است ساختارها اصلاح و فعالیت سیستم بانکی علاوه بر رعایت اصول شرعی مسیر نوینی را در پیش گیرد، با این وجود با توجه به بهره گیری از مشاورهایی خبرگان بانکی و اقتصادی می توان گفت که این طرح طرحی جامع و پخته ای است که امیدواریم با تدوین و تصویب آن نظام بانکی کشور در مسیر درست متحول شود.
طبق گزارش های موجود میزان بدهی دولت به بانک مرکزی در برابر بانک های خصوصی و تجاری بخصوص در بخش تسعیر نرخ ارز و ... قابل مقایسه نیست، بنابراین اینکه مطرح می شود، بانک مرکزی با هدف استقلال آن باید از دولت فاصله بگیرد خیلی نکته کارشناسی نمی تواند باشد
میزان بدهی دولت به بانک مرکزی و تعاملی که دولت به این بانک دارد کمتر از بانک های خصوصی و تجاری است!
زنگنه در پاسخ به اینکه در طرح جدید چه اندازه بر استقلال بانک مرکزی توجه شده است؟ چرا که خیلی ها معتقدند؛ بانک مرکزی فرمانبر دولت است و این رویکرد تاثیر بسزایی بر پس رفت اقتصاد کشور، چگونگی صیانت از ارزش پول ملی همچنین نقش رشد تورم و نقدینگی دارد، افزود: طبق گزارش های موجود میزان بدهی دولت به بانک مرکزی در برابر بانک های خصوصی و تجاری بخصوص در بخش تسعیر نرخ ارز و ... قابل مقایسه نیست، بنابراین اینکه مطرح می شود، بانک مرکزی با هدف استقلال آن باید از دولت فاصله بگیرد خیلی نکته کارشناسی نمی تواند باشد و خارج شدن دولت از بانک مرکزی برای اینکه نظام پولی سرسام بگیرد خیلی با واقعیات هم خوانی ندارد. اما بانک مرکزی باید اقتدار خود را با درایت حفظ کند و از طرفی در راستای حفظ ارزش پول ملی بسیار حساس و بی اغماض باشد.
موضوع استقلال بانک مرکزی در بانکداری اسلامی مورد توجه بوده و در قانون پیش نویس قانون جامع این بانک مطرح شده است اما متاسفانه پس از گذشت سالها این موضوع بی نتیجه بوده و به روالی غیر اجرایی تبدیل شده است. اما گویا در طرح بانکداری جدید به موضوع استقلال بانک مرکزی توجه شده است اما معلوم نیست که درعمل چه نتیجه ای داشته باشد
تبدیل بانک مرکزی به صندوق دولت!
ایمان اسلامیان، کارشناس مسائل پولی مالی در گفتگو با خبرگزاری «بازار» گفت: موضوع تنظیم روابط بانک مرکزی و نهادهای مالی با دستگاه های اجرایی همیشه مد نظر بوده است اما در عمل بانک مرکزی کارکرد و موفقیت چندانی در این زمینه نداشته و به نوعی تبدیل به صندوق دولت شده است نه ناظر و متولی شاخص های کلیدی اقتصادی کشور.
وی با بیان اینکه کشورهای مختلفی چون سوئد به جهت شرایط و اقتضائاتی که دارند با شرایط ایران در بحث تعامل بانک مرکزی با دولت و یا استقلال این بانک در انجام فعالیت های خود فرق دارند، گفت: بانک مرکزی در ایجاد حکمرانی اقتصادی اینکه باید تابع قوه مجریه باشد، حرف درستی است اما باید از حکمرانی اقتصاد کشور تبعیت کند و به مسائل مهمی چون کنترل رشد نقدینگی، مدیریت تورم و... توجه ویژه نماید. از این حیث به نظر می رسد بانک مرکزی باید علاوه بر حفظ استقلال و عدم تبعیت از دستورات قوه مجریه نقش خاصی در هم گرایی با حکمرانی اقتصادی را با دولت داشته باشد.
اسلامیان خاطرنشان کرد: موضوع استقلال بانک مرکزی در بانکداری اسلامی مورد توجه بوده و در قانون پیش نویس قانون جامع این بانک مطرح شده است اما متاسفانه پس از گذشت سالها این موضوع بی نتیجه بوده و به روالی غیر اجرایی تبدیل شده است. اما گویا در طرح بانکداری جدید به موضوع استقلال بانک مرکزی توجه شده است اما معلوم نیست که در عمل چگونه شود.
اگر بانک مرکزی در خدمت دولت باشد و سیاست گذاری ها از بالا به پایین دیده شود بانک مرکزی ناکارآمد و عملکردی خاصی را نخواهد داشت اما در صورت مدیریت درست در این بانک که در برخی مقاطع مدیریتی چون زمان مدیریت آقای طهماسب مظاهری و محسن نوربخش باشد دیده شده است می تواند گفت عملکرد مثبتی به یادگار خواهند گذاشت
چگونگی نحوه مدیریت بانک مرکزی شرط اصلی استقلال این بانک است
این کارشناس مالی با تاکید بر اینکه چگونگی مدیریت پول و توجه به شاخص های کلان اقتصادی چون نرخ تورم، نقدینگی و... به نحوه کارایی، برنامه ریزی، سماجت و توان مدیران بانک مرکزی بر می گردد، افزود: اگر بانک مرکزی در خدمت دولت باشد و سیاست گذاری ها از بالا به پایین دیده شود بانک مرکزی ناکارآمد و عملکردی خاصی را نخواهد داشت اما در صورت مدیریت درست در این بانک که در برخی مقاطع مدیریتی چون زمان مدیریت آقای طهماسب مظاهری و محسن نوربخش دیده شده است، می توان گفت عملکرد مثبتی به یادگار خواهند گذاشت.
بنا به این گزارش، طبق گفته رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، طرح بانکداری جدید از سال آینده شکل اجرایی به خود می گیرد. این طرح که با اصلاح ساختاری و قوانین جدید شکل و شمایل دیگری دارد، امید است که بتواند نظام بانکی کشور را در مسیر درست متحول کند و بانک مرکزی نیز با رویکرد جدید در حیطه کاری خود به خوبی عمل کند.
نظر شما