بازار؛ گروه استانها؛ شگفت‌آور است اگر بگوییم یکی از مهمترین مشکلات صنایع استان سمنان فقدان کارگر ماهر و تکنسین است آن هم در استانی که نرخ بیکاری بالایی بین تحصیل کرده‌ها و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و اقشار دیگر جوانان دارد.
برخی از نمایندگان استان سمنان بیکاری را در حوزه‌های انتخابیه خود بالای ۲۵ تا ۳۰ درصد می‌دانند اما به دلیل آنکه نرخ رسمی بیکاری در استان سمنان به صورت تفکیک شهرستانی ارائه نمی‌شود نمی‌توان به درستی دریافت که منبع این آمارها کجا است اما قدر مسلم، این است که تعداد بسیار زیادی از جوانان این استان سالانه برای جستن کار به استان‌های تهران و خراسان رضوی حتی گلستان مهاجرت می‌کنند از سوی دیگر بیش از ۲۵ تا ۳۰ هزار نفر اهل مازندران در استان سمنان کار می‌کنند و این نشان می‌دهد که یک تناسب غیرقابل قبول بین داشته‌های استان و ظرفیت‌های اشتغال‌زایی برقرار است.
تربیت کارگر ماهر به درستی انجام نشده است
یک کارشناس اقتصادی در گفتگو با خبرنگار بازار با بیان اینکه مجموعه شاخص‌ها نشان می‌دهد که ما در زمینه تربیت کارگر دارای مهارت به درستی عمل نکرده ایم در نتیجه مجبور هستیم در حالی که بسیاری از جوانان ما بیکار هستند از استان‌هایی مانند خراسان شمالی گلستان و مازندران کارگر وارد کنیم، گفت: مشکل ما اینجا است که برای کارهای ساده‌ای مانند دامداری جمع آوری زعفران و کشت انواع محصولات همه تا کارگر آموزش دیده و مناسب در بسیاری نقاط استان سمنان پیدا نمی‌شود.
برخی از نمایندگان استان سمنان بیکاری را در حوزه‌های انتخابیه خود بالای ۲۵ تا ۳۰ درصد می‌دانند
سید هادی میر صادقی بیان کرد: برای مثال در شهرستان شاهرود با حقوق ماهی شش میلیون تومان هم توپ آن پیدا نمی‌شود زیرا عمده افراد برای جویای کار راهی شهرها شده و آنانی که در روستا ماندند هم توان چوپانی ندارند یا مهارت آن را در خود نمی‌بینند لیکن مجموعه این عوامل باعث شده تا تناسبی بین ظرفیت‌های اشتغال و همچنین بیکاران استان سمنان وجود نداشته باشد.
بسیاری کارشناسان علت اصلی را در آموزش می‌بینند و اعتقاد دارند که سیستم آموزشی تئوری محور بوده و نتوانسته به درستی در بخش مهارت آموزی اقدام کانت اصلاح این رویه ما نیازمند زمان طولانی و دراز مدت است.
مشکل کمبود کارگر ماهر
دیگر کارشناس اقتصادی اما معتقد است: برای رفع مشکل کمبود کارگر ماهر می‌بایست نظام آموزشی ما از ابتدا دوباره پایه‌گذاری شود اعتنای بسیار زیاد به رشته‌های تئوری سبب شده تا دید خانواده‌ها هم نسبت به تحصیل فرزندانشان تئوری محور باشد.
حسن خدایی اصل با بیان اینکه در چهار و حتی پنج دهه اخیر عمده خانواده‌های به خصوص شهرنشین ترجیح می‌دهند که فرزندانشان کارمند پزشک یا نهایتاً مهندس و وکیل شوند و برای مثال کسی نمی‌گوید که فرزندم باید برای کار در مقوله کشاورزی تحصیل و آموزش ببیند چرا که از دید خانواده‌ها تولید اصلاً وجه اقتصادی ندارد، ابراز کرد: بخش خدمات بیشترین توجه خانواده‌ها را به خود اختصاص داده است.
وی افزود: این موضوع در پیکره اقتصادی استان سمنان هم دیده می‌شود به نحوی که نزدیک به ۶۰ درصد از اشتغال کل استان سمنان در بخش خدمات است ۷۰ درصد تعاونی‌های فعال استان سمنان هم در بخش خدمات کار می‌کند و معدن و صنعت با همدیگر به صورت میانگین ۲۰ درصد اشتغال استان را به خود اختصاص دادند این موضوع نشان می‌دهد که ساختار اشتغال و تناسب بین خدمات و تولید در استان سمنان وضعیت خوبی ندارد.
دانشگاه ها فضای آموزش کار ندارند
این کارشناس اقتصادی بیان کرد: مشکل بزرگ دیگر ما این است که دانشگاه‌های ما هم فضایی برای تربیت نیروی کار نیستند حال دبیرستان شاید نظریات تئوری که دانش‌آموزان را بیشتر بپروراند، نیاز به آموزش فنی نمی‌بیند (که البته آن هم نیاز است اما فرض بر این می‌گیریم که نیاز نباشد) اما دانشگاه چرا باید به فنی و حرفه ای نپردازد؟
خدایی اصل گفت: مگر نه اینکه دانشگاه آخرین مقطع تحصیلی بین زندگی یک فرد و بازار کار است؟ چرا دانشگاه‌ها توجهی به تربیت نیروی کار نمی‌شود و عجیب‌تر اینکه نگاه دانشگاه‌ها به رشته‌های تئوریک هم اشتغال محور نیست و برای مثال وقتی یک حسابدار یا حتی پزشک یا وکیل از دانشگاه فارغ التحصیل می‌شود تازه ابتدای در دقیقه او برای بازار کار است.
عمده خانواده‌های به خصوص شهرنشین ترجیح می‌دهند که فرزندانشان کارمند پزشک یا نهایتاً مهندس و وکیل شوند
وی افزود: به واقع سردرگمی جوانان پس از تحصیل در دبیرستان و دانشگاه تازه آغاز می‌شود این در حالی است که در بسیاری از کشورهای دنیا به دلیل ساختار مناسب آموزشی و نگاه چند جانبه و عملی به رشته‌های تحصیلی کودکان و جوانان از همان سنین ۱۵ سالگی تا حدودی می‌دانند که چه ظرفیتی را برای انجام چه کاری دارد اما ما در کشورمان به دلیل ضعف ساختار تحصیلی پس از دوران فراغت از تحصیل تازه جست جو برای کار آغاز می‌شود و در نهایت جوان اجبار دارد به هر شغلی که درآمدی برایش دارد تن بدهد.
افزایش هزینه های تولید
علی روشن نهاد از معاونان اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان سمنان با بیان اینکه بسیار از نیروهای بیکار تمایل به کار خدماتی دارند، شرایط جامعه تأثیر گذار است، افزایش هزینه باعث شده که نیروی کار مهاجر به استان‌های مبدا برگردند، می‌گوید: خلأ آموزشی و بروز نبودن مهارت‌ها باعث شده که کارفرما از پذیرش نیروی غیر ماهر اجتناب کند.
روشن نهاد با بیان اینکه با توجه به تعطیلی دانشگاه‌ها و کارکرد مجازی این امکان می‌تواند فراهم شود تا پانسیون‌های متعلق به دانشگاه‌ها در اختیار جامعه کارگری قرار بگیرد، افزود: حضور اتباع نیروی کار خارجی باید در چارچوب قوانین و دستورالعمل‌ها اجرایی بشود، در حال حاضر ۵۵۰۰ اتباع خارجی با مجوزهای قانونی در استان سمنان مجاز به اشتغال هستند.
سطح فارغ التحصیلان بیکار بالا است
کارشناسان اعتقاد دارند که سطح فارغ‌التحصیلان بیکار در استان سمنان بسیار بالا است به این علت طرح مهارت افزایی دانشجویان توسط این سازمان عملیاتی شده، دانشجویان می‌توانند در حین تحصیل مهارت‌های نیاز بازار را بگذارند
حمید علوی عضو هیئت رئیسه اتاق بازرگانی سمنان نیز با بیان اینکه با احداث دانشگاه‌های جدید در سنوات قبل فرصت‌های شغلی را از جامعه دور کردیم، به خبرنگار بازار گفت: در حاضر شاخص مناسبی برای ارزش یابی تحصیلی در کشور وجود ندارد، جای دارد دانشگاه‌ها برای نیروی فارغ التحصیل فاقد مهارت فراخوان بازخوانی تحصیل اعلام کند.
وی با بیان اینکه دو سوم دانشگاه‌ها باید شاکله فنی و حرفه ای در کشور داشته باشد فاصله آموزش فنی و حرفه ای با واحدهای صنعتی فاصله بسیار زیاد دارد، افزود: تضمین نیروی کار ماهر برای کارفرما یک الزام است چون منابعی انسانی سرمایه واحد صنعتی است.
شبیه سازی فضای کار
یک کارخانه دار و فعال تولیدی در استان سمنان نیز درباره این موضوع به خبرنگار بازار، می‌گوید: تحصیلاتی که در دانشگاه‌ها به جوانان ارائه می‌شود عمدتاً در کار نمی‌آید و شاهد هستیم که جوانان بسیاری پس از فراغت از تحصیل در رشته‌ها و در هنگام ورود به بازار کار تازه متوجه می‌شوند که هر آنچه در دانشگاه خوانده‌اند را باید بیرون درب گذاشته و مجدداً در کارشان تجربه حاصل کند در حالی که یک دانشجوی فارغ التحصیل شده ۲۲ ساله مثلاً در کره جنوبی و ژاپن حداقل سه سال تجربه کار در فضای واقعی یا حتی شبیه سازی شده و در اصل‌های کوچک و بزرگ را دارد این نشان می‌دهد که تفکر ما نسبت به ورود به بازار کار و تربیت نیروی انسانی درست نیست.
با احداث دانشگاه‌های جدید در سنوات قبل فرصت‌های شغلی را از جامعه دور کردیم
محمد رضا داودیان بیان کرد: یک مثال ساده می‌توان درباره این موضوع مطرح کرد آلمان به مسائل متعددی از جمله مهندسی معروف است اما فوتبال آن جایگاه ویژه‌ای در دنیا دارد جالب اینکه مدارس فوتبال از هفت سالگی یک بازیکن را پرورش داده و حتی در همان سال‌ها بازی‌های باشگاهی و حد و ملی برایشان برگزار می‌کند و این بازیکن پس از چند سال به نونهالان، نوجوانان، جوانان و امیدها و پس از آن به باشگاه‌ها و تیم ملی تزریق می‌شود و این یعنی نیروی مستعد انسانی؛
وی افزود: جالب اینجا است که یک جوان فوتبالیست ۱۸ ساله آلمانی که برای نخستین بار در یک باشگاه بزرگ به میدان می‌رود حداقل ۳۰ تا ۶۰ بازی بزرگ ملی در تجربه کاری خود دارد پس در همان سن ۱۸ سالگی فردی با تجربه محسوب می‌شود اما در ایران اینگونه نیست و حتی بازیکن ۲۵ ساله ما در تیم ملی به بازی سیم خود هم نرسیده است و این فرصت سوزی برای تربیت نیروی انسانی مستعد به مثابه مهمترین داشته یک کشور و جامعه است که باید به آن توجه داشت.
در سال‌های اخیر فنی و حرفه‌ای و دانشگاه‌ها تلاش خوبی را کردند که بتوانند پلی بین اشتغال مهارت و دانشگاه و درس ایجاد کنند اما نتوانستیم شاهد موفقیت‌های چشمگیری باشیم زیرا مسئولان برنامه‌ریزی استان سمنان یک اصل را در نظر نمی‌گیرند و آن اینکه تعامل بین صنعت و دانشگاه یا مهارت و کار میسر نمی‌شود مگر آنکه شما زلزله سوم یعنی اجتماعی را نیز در معادلات خود قرار بدهید وگرنه موفق نمی‌شوید امروز باید توجه داشت که اجتماع چه چیزی نیاز داشته و صنعت و دانشگاه باید آن نیاز را پوشش بدهد نه اینکه هر چه شد آموزش داده شود و بازخورد آن را در دانشگاه و صنعت ببینیم.
نظر شما