بازار، گروه استانها: نامشان بانک است و فلسفه شأن هم جریان خون پول و بانک در رگ‌های اقتصاد جامعه اما چند سالی است که مزه بنگاه داری را بیشتر چشیده‌اند و راه بانکداری را منحرف کرده‌اند چرا که فهمیده‌اند سود در کجا است و دردسر در کجا؟
بانک‌های خصوصی با اما و اگرهای فراوانی وارد کشورمان شد مقوله‌ای که قبل از انقلاب هم بود اما بعد از آن تا سال‌ها به دیده شک و تردید به آن نگریسته می‌شد اما بالاخره از دهه ۷۰ تصمیم بر آن شد که خصوصی سازی اجرا شود ولی از آنجا که ما کشوری هستیم مملو از قوانین عالی که به بدترین نحو اجرا می‌شوند، خصوصی سازی بانک‌ها هم مانند خصوصی سازی های دیگر به بدترین شکل صورت گرفت.
خصوصی سازی بازهم اجرای ناموفق
خصوصی سازی قرار بود به اقتصاد کشور کمک کند، بار از دوش دولت بردارد و همچنین کاری کند که دردسرها و درگیری‌های دولت کمتر شود از سوی دیگر دولت را کوچک‌تر کند تا بتواند چابک تر شود و اصطلاحاً با نفسی چاق‌تر به سوی رفع مشکلات برود اما خودش شد استخوان لای زخم؛
کار امروز به جایی رسیده که دو چیز در بانک‌ها به خصوص بانک‌های خصوصی به وضوح دیده می‌شود نخست موجود عجیب‌الخلقه شبیه شتر گاو پلنگ که یک مقدار از بانک دارد، قدری از بنگاه داری، بخشی از هولدینگ های سرمایه گذاری، قسمتی از بورس!! و دوم اینکه زور دولت هم دیگر به آنها نمی‌رسد که حتی آنها را مجبور کند به ریل گذاری اقتصاد کشور بازگردند.
شعبده بازی چطور؟
کارشناس اقتصادی با بیان اینکه بانک‌ها به واقع شعبده بازی می‌کنند چرا که یک واحد را چهار واحد می‌کنند و در این زمینه تفاوتی هم بین خصوصی و دولتی نیست تنها تفاوت این است که خصوصی‌ها مشخص است که خصوصی هستند و سودشان هم معلوم چه ارزان و چه گران، تکلیف شما با آنها مشخص است اما دولتی‌ها نام دولتی را یدک می‌کشند و رفتار بانک‌های خصوصی را با مردم می‌کنند، گفت: مردم مجبور هستند که فقط از همین بانک‌ها خدمات دریافت کنند چرا که رقابت در فضای آزاد بانکی وجود ندارد.
خصوصی سازی قرار بود به اقتصاد کشور کمک کند، بار از دوش دولت بردارد و همچنین کاری کند که دردسرها و درگیری‌های دولت کمتر شود
حسن همتیان بیان کرد: با یک مثال ساده برای شما می‌گوئیم که چرا شعبده بازی است؛ اخیراً یک بانک خصوصی معروف در همین شهرستان شاهرود و سمنان اعلام کرده که مردم ۵۰ میلیون تومان بگذارند یک ماه بعد ۵۰ میلیون تومان وام پرداخت می‌کند یعنی در واقع ۵۰ میلیون تومان وام ۵۰ میلیون تومان پول خود مشتری که ۱۰۰ میلیون تومان پرداخت می‌شود آن هم برای چهار سال اما شگفت‌آور اینکه بانک تضامین را برای ۱۰۰ میلیون تومان دریافت می‌کند نه ۵۰ میلیون تومان!
وی افزود: یعنی بانک بر روی پول خودتان هم از شما تضمین می‌گیرد و شما برای ۵۰ میلیون تومان بانک ۱۰۰ میلیون تومان تضمین می‌دهید از سوی دیگر مضحک اینکه سود وام هم با نرخ ۱۰۰ میلیون تومان حساب می‌شود نه ۵۰ میلیون تومان یعنی در واقع از روی پول خودتان هم از شما سود می‌گیرند! کمال وقاحت زمانی است که ۵۰ میلیون تومان شما نه تنها سودی تعلق نمی‌گیرد بلکه در نزد بانک بی ارزش است اما ۵۰ میلیون تومانی که بانک به شما می‌دهد اندازه ۱۰۰ میلیون برای بانک ارزش دارد!
مقصر کیست؟
این کارشناس در پاسخ به اینکه مقصر این وضعیت کیست، اعلام کرد: دولت‌ها در این سه دهه اخیر مقصر اول هستند و مردم مقصر دوم؛ داستان این بانک‌ها مانند سایپا است که یک خودرویی که در دنیا ۲۰۰ دلار می‌ارزد را هشت هزار دلار می‌فروشد روز به روز از آپشن های نداشته هم کم می‌کند هر طور بخواهد با مردم رفتار می‌کند بازهم مردم در صف هستند و دولت هم کاری نمی‌کند. اگر مردم همیتی داشته باشند و یکجا تمام سپرده‌هایشان را از این بانک‌های کلاه بردار و شعبده باز بیرون بکشند چه می‌شود؟
همتیان افزود: شعبده بازی بانک‌ها یعنی اینکه شما می‌خواهید ۱۰۰ میلیون تومان وام مشارکت برای کارخانه‌ای بگیرید و ۱۰۰ میلیون تومان هم شما آورده دارید و قرار است با بانک مثلاً مشارکت کنید اولاً بانک از شما ۱۰۰ میلیون تومان ضامن، ۱۰۰ میلیون تومان تضامن اسنادی و ۱۰۰ میلیون تومان چک و سفته می‌گیرد در واقع ۳۰۰ میلیون تومان از شما تضامین دریافت می‌کند دست آخر هم ۵۰ میلیون تومان سود از شما می‌گیرد یعنی ۳۵۰ میلیون تومان اما در واقع چقدر دست شما را گرفته است؟ ۱۰۰ میلیون تومان چقدر دست بانک را گرفته است؟
داستان این بانک‌ها مانند سایپا است که یک خودرویی که در دنیا ۲۰۰ دلار می‌ارزد را هشت هزار دلار می‌فروشد روز به روز از آپشن های نداشته هم کم می‌کند هر طور بخواهد با مردم رفتار می‌کند بازهم مردم در صف هستند و دولت هم کاری نمی‌کند
وی گفت: بانک در حالی مشارکت در ساخت دارد که برایش ارزنی اهمیت ندارد که شما در آن کارخانه سود می‌کنید یا ضرر اینکه اصلاً شما موفق می‌شوید یا خیر؟ و احتمالاً بانک‌ها ترجیح هم می‌دهند که هرچه زودتر شما زمین بخورید تا بتوانند ملک و کارخانه شما را برای خودشان بردارند چرا که هر درآمدزایی می‌تواند به پرداخت حقوق کارکنان موثر باشد.
بنگاه داری بانک‌ها
کارشناس ارشد اقتصادی در گفتگو با خبرنگار بازار، می‌گوید: مقصود از بنگاه داری بانک‌ها این است که در واقع بانک‌ها رسالت اصلی بانک داری شان را کم کم فراموش کرده اند ابتدا باید بگوییم که بانک‌های خصوصی خود درآمد، هزینه هستند مانند شهرداری‌ها در نتیجه باید در قبال خدماتی که می‌دهند، هزینه دریافت کنند تا آن را صرف حقوق کارکنان و مصارف و.. کند.
سید صالح سید حسینی بیان کرد: مشکل اینجا است که بانک‌های خصوصی همیشه در شهرها مثل همین شهرهای استان سمنان شاهرود، سمنان و … معمولاً در بهترین نقطه شهر، بزرگترین مغازه را با کرایه‌ای بعضاً دو برابر معمول می‌گیرند آن را با زرق و برق تجهیز می‌کنند و نسبت به تاسیس بانک اقدام می‌ورزند.
وی افزود: در واقع بانک‌ها هزینه کلانی می‌کنند تا بتوانند سرمایه‌های مردمی را جذب کنند در نتیجه می‌خواهم بگویم که هزینه کرد بانک‌های خصوصی به شدت زیاد است در نتیجه مجبور هستند منبع درآمدی فرای از فرانشیز و کارمزدی که بابت خدمات از مردم دریافت می‌کنند، داشته باشند. از طرف دیگر بانک‌های خصوصی به معنای واقعی اصلاً در کشور نداریم این‌هایی که می‌بینید خصولتی هستند چرا که بالاخره باید در چارچوبی حضور داشته باشند و هیئت مدیره و … جنبه آزادی ۱۰۰ درصد را ندارند که هر چه بخواهند کنند پس در واقع باید از یک سو تابع جریان اقتصادی کشور هم باشند پس ناچار هستند که به وادی سرمایه گذاری راه یابند.
کار کجا خراب می‌شود؟
این کارشناس تاکید کرد: اینجا کار خراب می‌شود یعنی بانک به جای اینکه تسهیل کند در واقع دست کسی که پول دارد اما نمی‌داند با پولش می‌خواهد چه کار کند را در دست فردی بگذارد که مهارت دارد اما پول ندارد تا در نتیجه یک اتفاق و یا رویداد اقتصادی تولیدی و خدماتی رخ دهد، پول را خودش وارد چرخه اقتصادی کشور می‌کند مثلاً با پول مردم ملک می‌سازد و به گوشه‌ای می‌اندازد تا یک روزی آن را با قیمت بالاتر بفروشد.
سید حسینی افزود: ما سال‌ها است که فریاد می زنیم نقدینگی مردم و پول را باید به سمت تولید سوق داد نه اینکه آن را ملک و طلا و دلار کرد حال آنکه بانک‌های خصوصی ما بدتر از همه و جلوتر از همه به دنبال ساخت انبوه خانه هستند مانند بسیاری خانه‌های خالی که در تهران و شهرهای بزرگی مانند مشهد متعلق به هلدینگ های متعدد بانک‌های خصوصی هستند و کسی هم نمی‌تواند به آنها نظارت کند. چه کسی این اجازه را به بانک‌ها داده که با پول مردم بروند خانه بسازند تا زمانی که می‌توان این پول را در تولید سرمایه گذاری کرد؟
نقدینگی مردم و پول را باید به سمت تولید سوق داد نه اینکه آن را ملک و طلا و دلار کرد
وی با بیان اینکه بانک‌ها به جای اینکه تسهیلات را در اختیار بگذارند تا صرف تولید شود آنها را به نقدینگی تبدیل می‌کنند و وقتی هم کم می‌آورند بر روی گرده مردم فشار می‌آوردند، بیان کرد: بانک‌ها در واقع از مسیر اصلی شان خارج شده اند و اصلاح آنها هم با این قدرت مافیا گونه‌ای که امروز دارند بسیار دشوار است. البته باید گفت اینکه بانک‌های خصوصی هرکار خواستند کردند و هر چه خواستند بر گرده مردم فشار آوردند و کسی هم به انها کاری نداشت در واقع رویه‌ای بود که دولت‌ها باب کردند.
مردم باید چه کنند؟
این‌طور که کارشناسان می‌گویند مردم ما چاره‌ای جز حضور و اعتماد به این بانک‌های موجود را ندارند چرا که اصلاً چاره‌ای نیست! مانند آنچه در خودروسازان می‌بینیم یعنی دو کارخانه هستند که هر چه بسازند مردم باید بخرند چرا که نه رقابتی است و نه رقیبی که بتوان از آن خرید کرد. در عین حال اما مردم می‌توانند مطالبات خود را برای اصلاح ساختار بانکداری کشور داشته باشند و دولت و مجلس نیز می‌بایست عزم بهتری را برای اصلاح شرایط داشته باشند.
اصلاح نظام بانکداری می‌تواند شرایط را بهتر کند از یک سو بانک‌ها در جمع آوری نقدینگی دست مردم موثر باشند و این امر می‌تواند تورم را هم کاهش دهد از سوی دیگر می‌بایست تاکید کرد که بانک‌ها هم مشکلات خود را دارند و در گزارش دیگری در همین خبرگزاری به آنها نیز می‌پردازیم. قصد این است که بگوییم بعضاً بانک‌ها هم مجبور به اعمال برخی شرایط هستند تا بتوانند حیات اقتصادی خود را حفظ کنند. در این بین اما فشار بر روی گرده مردم قرار دارد و باید دید که در آینده چه اتفاقی رخ خواهد داد.
از سوی دیگر استاندار سمنان در همین هفته گذشته اعلام کرد که قرار است ۱۵ بانک خصوصی استان به تسهیلات رونق تولید ورود کنند و می‌بایست چارچوب‌های آن را بپذیرد به نظر می‌رسد دولت عزم جدی‌تری را برای اصلاح شرایط و استفاده از ظرفیت بانک‌های خصوصی دارد این امر سبب می‌شود تا امیدواری برای بهبودی شرایط را شاهد باشیم.
نظر شما