بازار؛ گروه استانها: زمانی که شما با در دست داشتن کمترین میزان تجهیزات دست به تولید محصولات می‌زنید، در اصطلاح این کار شمارا یک عمل تولید-محور می‌نامند که درنهایت منجر به امر تولید بدون کارخانه می‌شود.
یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌های فعلی کشور، ایجاد رونق اقتصادی و فراهم کردن زمینه‌های افزایش تولید و در پی آن اشتغال‌زایی در بخش صنایع کشوراست که کارشناسان، اساتید و مسئولان را به فکر فروبرده و در همین زمینه، نظریه‌ها و راهکارهای مختلفی نیز مطرح‌شده است که دولت را در خارج کردن جامعه از این بن‌بست اقتصادی یاری دهد.
از میان طرح‌های متعدد«پروژه تولید بدون کارخانه» ازجمله طرح‌هایی بود که اگرچه انتظار می‌رفت بسیاری از مشکلات متقاضیان حوزه تولید را حل کند اما آمارها نشان می‌دهد که این طرح حداقل در خراسان رضوی چندان موفق نبوده و مشتری ندارد.
جلوگیری از موازی کاری
علی‌اکبر حسینی مدیر خط تولید یکی از کارخانه‌های کنسروسازی در مشهد مقدس در این رابطه به ما می‌گوید: کشورهای مختلف از این روش برای افزایش میزان تولید و بالا بردن صادرات استفاده می‌کنند.
وی اظهار می‌کند: کارگاه‌های تولیدی که با این استراتژی پیش می‌روند نسبت به تغییرات احتمالی در بازار انعطاف‌پذیر خواهند بود و با بازخورد گرفتن از بازار، محصولاتی را طبق تقاضای بازار عرضه می‌کنند.
وی با ابراز خوشحالی از اینکه بالاخره پس از ۴۰ سال مسئولان به این نتیجه رسیدن که باید خط‌مشی و سیاست‌های تولید و صنعت را بروز رسانی کرده و آن را تغییر دهند به ما می‌گوید: ازآنجاکه سرمایه‌گذاری اولیه در استراتژی تولید بدون کارخانه وجود ندارد لذا این‌یک مزیت بزرگ در این روش است.
وی در توضیح این شیوه اظهار می‌کند: فرد یا کسب‌وکاری که تولید بدون کارخانه انجام می‌دهد، یک برند را به نام خود ثبت کرده و سیستم بازاریابی و برندینگ منحصربه‌فردی برای خودش ایجاد کرده است اما خودش تولید را ادامه نخواهد داد، بلکه تولید را برون‌سپاری کرده و آن را به یک کارخانه دیگر واگذار خواهد کرد.
حسینی می‌گوید: چه‌بسا جوانان زیادی وجود دارند که طرح تولیدی داشته و یا کالایی برای تولید را ذهن می‌پرورانند اما به دلیل نداشتن سرمایه و کارخانه نمی‌توانند آن را ب ثمر برسانند لذا با استفاده از این امتیاز می‌توانند با همکاری یک کارخانه آماده‌به‌کار یا با ظرفیت خالی کالای خود را به تولید نزدیک کند و دیگر دغدغه سوله و ابزارآلات و مشکلات را نداشته باشد.
وی ابراز می‌کند: این شیوه موجب می‌شود تا کارخانه‌هایی که ظرفیت خالی برای تولید دارند، با افراد صاحب برند تولید بدون کارخانه همکاری می‌کنند تا کار تولید آن‌ها را ادامه دهند.
این تولیدکننده البته اذعان می کند: در این راستا نیاز داریم که دولت تبلیغات را در دستور کار قرار دهد تا جوانان جویای کار و یا علاقه مند به تولید بتوانند از این ظرفیت استفاده کنند.
این کارشناس صنایع تبدیلی اشتغال‌زایی؛ کاهش هزینه‌های اشتغال‌زایی و تولید؛ کاهش انرژی و جلوگیری از موازی کاری را از مزایای این روش عنوان کرده و می‌افزاید: این روش از ظرفیت‌های خالی و بلااستفاده بهره می‌گیرد و سود کسب‌وکارهای تولیدی را افزایش می‌دهد.
این کارشناس تولید ابراز می‌کند: خوشبختانه در این استراتژی، به رشد صادرات و تولید داخلی کمک بسیاری خواهد شد و چون به انجام سرمایه‌گذاری اولیه نیاز نیست لذا در صورت توسعه آینده خوبی را می‌توان برای صنایع متصور شد.
فال نیک
رئیس دبیرخانه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی در این رابطه بابیان اینکه با صدور مجوز تولید بدون کارخانه زمینه بهره‌وری در سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده فراهم خواهد شد به بازار گفت: مزیت این مجوز آن است که می‌توان از ظرفیت‌ها و سرمایه‌گذاری‌های موجود بیشترین بهره‌برداری را برد.
علی‌اکبر لبافی بابیان اینکه رونق اقتصادی در استان و همچنین کشور با نگاه به درون و حضور در بازارهای داخلی محقق خواهد شد افزود: بر همین اساس تلاش ما بر این است تا مردم را در این مسیر با خود همراه کنیم.
وی با اشاره به فرمایشات مقام معظم رهبری تأکید کرد: توجه به حوزه تولید باید توسط تمامی ارکان حکومت و آحاد مردم به‌صورت همه‌جانبه باشد تا نگرش‌ها به تولید داخلی بهبود پیدا کند.
دبیر نهاد مردمی اقتصاد مقاومتی خراسان رضوی با اشاره به این موضوع که برای رسیدن به این بخش باید وضعیت بهبود حمایت از سرمایه‌گذار در بازار مالی را دنبال کنیم، عنوان کرد: در این راستا نیاز است تا تولید داخلی در سطحی قرار بگیرد که قابل‌رقابت در بازارهای داخلی و خارجی باشد.
وی با اشاره به این موضوع که باید قوانین مالیاتی، حمایتی و بیمه‌ها در حوزه شکل‌گیری کسب‌وکار خرد و متوسط بهبود پیدا کند، می‌افزاید: درگذشته بیشترین سرمایه‌گذاری توسط بخش دولتی انجام پذیرفته و این در حالی است که در طی سال‌های گذشته سرمایه‌گذاری‌ها و واگذاری‌ها به سمت بخش خصوصی سوق پیداکرده است و لذا منطبق سازی قوانین با توجه به شیوه نوین سرمایه‌گذاری ضروری است.
وی با اشاره به طرح «تولید بدون کارخانه» اذعان کرد: این موضوع که این طرح پیش‌ازاین از طریق تشکل‌های بخش خصوصی خراسان رضوی مطرح و درنهایت به وزارت صمت پیشنهاد شد.
دبیر نهاد مردمی اقتصاد مقاومتی خراسان رضوی ادامه داد: طرح تولید بدون کارخانه یک طرح بدون کارشناسی نیست بلکه قبل از پیشنهاد و یا انعکاس به وزارت خانه ساعت‌ها در دبیرخانه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی استان طی چندین جلسه موردبحث و بررسی قرارگرفته است.
وی اذعان کرد: با صدور نخستین مجوز تولید بدون کارخانه که در حال حاضر از طریق وزارت صمت ابلاغ‌شده و قابل‌اجرا در سراسر کشور است.
لبافی خاطرنشان کرد: امید داریم که ضمن ایجاد اشتغال‌زایی شاهد کاهش قیمت تمام‌شده تولید در کشور و همچنین رونق اقتصاد بنگاه‌ها باشیم.
مزایای طرح
رئیس دبیرخانه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی در خصوص مزایای این نوع مجوز نیز به ما گفت: به‌طور مثال یک کارخانه ممکن است به دلیل تأمین نکردن مواد اولیه، فقدان بازار فروش، کاهش سرمایه در گردش نتواند از تمامی ظرفیت خود استفاده کند، اما در مقابل کسی که مجوز «تولید بدون کارخانه» اخذ کرده، می‌تواند با همسویی با صاحب بنگاه اقتصادی از این ظرفیت خالی استفاده کند.
علی‌اکبر لبافی اذعان کرد: درواقع صاحب مجوز «تولید بدون کارخانه» می‌تواند با تأمین سرمایه در گردش، مواد اولیه، بازار فروش و بدون نیاز به تأمین زمین، ماشین‌آلات و ... و صرفاً با برند خود از ظرفیت‌های خالی این کارخانه بهره بگیرد.
وی ادامه داد: قطعاً این مهم قیمت تمام‌شده محصول را کاهش و ضریب اشتغال را افزایش خواهد داد و امکان رقابت در بازارهای داخلی و خارجی را بیش‌ازپیش فراهم خواهد کرد و علاوه بر این قطعاً کیفیت نیز ارتقاء خواهد یافت.
لبافی بیان کرد: تاکنون بنگاه اقتصادی در سطح استان وجود نداشته که بتواند با چند برند فعالیت کند، اما با این مجوز می‌توان از ظرفیت خالی کارخانه‌ها به نحو احسن استفاده کرد.
وی یادآور شد: هرچند که ممکن است نهادینه شدن این طرح در استان قدری زمان ببرد، اما درعین‌حال قطعاً تحقق این مهم از یکسو برای بنگاه‌های اقتصادی و از سوی دیگر برای صاحبان مجوز تولید بدون کارخانه مفید واقع خواهد شد.
استقبالی چندانی نشده است
معاون امور صنایع سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز در گفت‌وگو با بازار اظهار کرد: باوجود مزیت‌های قابل‌توجه در این طرح اما باید اذعان کرد که متأسفانه از این طرح در استان تاکنون استقبال چندانی نشده است.
ابراهیم ناصری در پاسخ به سؤال خبرنگار بازار مبنی بر اینکه آیا طرح تولید بدون کارخانه در استان اجرایی شده است توضیح داد: در اجرای شعار سال جاری به‌منظور پشتیبانی و رفع موانع تولید برای بهبود فضای کسب‌وکار متعددی که در وزارتخانه برگزار شد مصوبه‌ای با این مضمون ابلاغ شد که به‌منظور بهره‌برداری بهینه از ظرفیت‌های خالی واحدهای تولیدی و افزایش بهره‌وری سرمایه دستورالعمل صدور گواهی فعالیت تولید بدون کارخانه صادر شود.
وی در این رابطه گفت: البته چون در این دستورالعمل قیدشده است که باید در بستر سامانه بهین یاب این اتفاق بیفتد و سازوکارش دربهین یاب تعریف‌نشده بود با پیگیری‌های ما این سازوکار در سامانه بهین یاب فراهم شد و نخستین گواهی نیز در استان صادر شد.
معاون امور صنایع سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی همچنین در خصوص برخی برداشت‌های غلط از این موضوع اذعان کرد: درواقع این گواهی بنا بر اشتباه و برداشت برخی افراد موافقت اصولی تلقی می شود در حالی که صدور یک گواهی مبنی بر تولید بدون کارخانه است.
وی با اشاره به این موضوع که تولید بدون کارخانه در سطح وسیعی انجام می‌شود افزود: در این راستا صدور مجوز در قانون برای این منظور پیش‌بینی و دستورالعمل آن‌هم ابلاغ‌شده است اما در این استان استقبال چندانی نداشتیم.
ناصری بابیان اینکه متأسفانه در حال حاضر افراد خیلی به دنبال گواهی فعالیت نیستند یادآور شد: این طرح سازوکار و دستورالعمل مناسبی را برای استفاده و بهره‌مندی از ظرفیت‌های خالی کارخانه‌ها دارد که به دلایل مختلف استقبال چندانی از آن نشده است.
مدل جهانی
رئیس گروه تجارت اتاق بازرگانی خراسان رضوی نیز در گفت‌وگو با بازار اظهار می‌کند: تولید بدون کارخانه یکی از مدل‌های دارای مزیت برای صاحبان برند است.
محمدحسین روشنک می‌گوید: امروز بسیاری از برندهای دنیا درزمینهٔ خودرو، لوازم‌خانگی و محصولات تکنولوژی حتی به این دلیل که در کشورهای مادر هزینه تولید زیاد است، اجرایی کردن تولید بدون کارخانه را در کشورهای دیگر دنبال می‌کنند.
وی می‌افزاید: اشخاص یا شرکت‌هایی که اقدام به ایجاد برند کرده‌اند، با استفاده از این مدل می‌توانند از ظرفیت‌های موجود در واحدهای صنعتی دیگر، کالایی را به نام خود تولید و عرضه کنند.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان خراسان رضوی اظهار می‌کند: وقتی صاحب برند به کارخانه‌دار سفارش محصولی را می‌دهد تا برند خود را تولید کند، ضمن تقویت برند او، ظرفیت‌های خالی صنایع با حداقل نقدینگی فعال می‌شود. همچنین، از تعطیلی و رکود صنعت پیشگیری می‌شود و برند نوعی شناسنامه و ضمانت برای این محصول به شمار می‌رود.
این عضو هیئت نمایندگان اتاق مشهد می‌افزاید: آن‌ها با استفاده از برند خود در کشورهایی که کارخانه‌هایشان قدرت تولید محصول باکیفیت و قیمت تمام‌شده پایین را دارد، محصولاتشان را در کارخانه‌هایی که متعلق به آن‌ها نیست، تولید می‌کنند.
وی یادآورمی شود: در این مدل کارخانه‌ها به‌جای استخدام نیروی کار حضوری که آلودگی زیست‌محیطی و اتلاف انرژی و سایر مشکلات را در پی دارد، می‌توانند مدلی از برون‌سپاری و اشتغال دورکاری را رقم بزنند.
روشنک به رسمیت شناختن بازرگان یا صاحب برند را یکی از فواید صدور مجوز تولید بدون کارخانه می‌داند و می‌گوید: پیش‌ازاین، به‌رغم خرید کالا از تولیدکننده و پرداخت مالیات خریدوفروش، صاحب برند به رسمیت شناخته نمی‌شد و فقط نام تولیدکننده مطرح بود؛ اما اکنون نقش بازاریاب و بازرگان هم تعریف می‌شود. البته پیش‌ازاین، در تمام استانها افرادی از ایده تولید بدون کارخانه استفاده کرده‌اند اما مجوز و رسمیت نداشتند.
تجربه موفق کشورهای آسیایی
بحث «تولید بدون کارخانه» نخستین بار در سال ۱۹۸۹ از سوی شرکت «کداک» مطرح شد و پس‌ازآن نیز شرکت‌ها و کمپانی‌های دیگر به این سمت حرکت کردند. این شرکت‌ها به دنبال این بودند که برای حفظ سرمایه ملی بتوانند از طریق صادرات تخصصی از ظرفیت‌های خالی کارخانه‌ها خود به نحو احسن استفاده کنند.
در آسیا، طی دهه‌های اخیر مدل تولید بدون کارخانه در کشورهای پرجمعیت مانند چین و هند، کشورهای جنوب شرقی آسیا مانند کره، مالزی، سنگاپور و... تجربه‌شده و نتایج خوبی را در صنایع‌دستی، گردشگری و... به دنبال داشته است. هم‌اکنون نیز این الگو در کشور ترکیه در حال پیاده‌سازی است.
نظر شما