سناریوی مطرح بازار نفت

به گزارش بازار، دکتر حامد قدوسی، استاد اقتصاد طی یادداشتی پیرامون تحولات بازار نفت در صفحه شخصی خود نوشت: ترامپ  تویتی کرده است که مدعی کاهش ده میلیون بشکه از تولید جهانی به واسطه توافق بین عربستان و روسیه است. در واکنش به این توییت بازار نفت به سرعت واکنش مثبت نشان داد و قیمت برنت حتی به ۳۰ دلار در بشکه هم رسید.

طبق معمول حرف‌های ترامپ را با شک و تردید و احتیاط نگریست. روسیه فورا تکذیب کرد و تحلیل‌گران مختلف این سوال را مطرح کردند که روسیه و عربستان چه طور می‌توانند ۱۰ میلیون از تولید کم کنند؟ دقت کنیم که تولید فعلی دو کشور روی هم حدود ۲۲ میلیون بشکه در روز است. در نتیجه کاهش ۱۰ میلیون بشکه‌ای نیازمند کاهشی نزدیک به ۴۵ درصد از کل تولید دو کشور است که خیلی غیرمحتمل به نظر می‌رسد.

اضافه کنیم که عربستان در این سال‌ها سیاست «حفظ سهم بازار» را به جدیت دنبال کرده است و بعید است که حاضر باشد ناگهان تولید خود را ۵-۶ میلیون بشکه کم کند.

سناریویی که محتمل‌تر است این است که همه کشورهای جهان روی هم حدود ده میلیون بشکه از تولید را کم کنند، برخی به اجبار و برخی به انتخاب. مثلا سناریوی محتمل‌تر این است که عربستان با کاستن ۲-۳ میلیون بشکه‌ای از تولید پیش‌قدم شود (که این کار را قبلا کرده است) و روسیه هم با یکی دو میلیون بشکه کاهش هم‌راهی کند. در قدم بعدی بقیه اعضای اوپک با ۳-۴ میلیون بشکه کاهش کل و کشورهای بزرگی مثل برزیل و تولیدکنندگان آمریکایی و کانادایی و الخ هم هم‌راهی کنند و تولید جهانی ۱۰ میلیون بشکه (یا حتی بیش‌تر) کاهش پیدا کند. (در قیمت‌های پایین‌تر، برخی تولیدکنندگان پرهزینه ممکن است به اجبار از بازار خارج شوند.)

البته دقت کنیم که با ضربه‌ای که بحران کرونا به تقاضای جهانی فرآورده و نفت خام زده است، ممکن است حتی ده میلیون بشکه کاهش عرضه هم برای حفظ قیمت‌های قبلی کافی نباشد. برای ملموس شدن قضیه دقت کنیم که آمریکا به تنهایی با مصرف حدود ۱۸ میلیون بشکه در روز چیزی حدود ۲۰ درصد تقاضای جهانی فرآورده را تشکیل می‌دهد. از تقاضای آمریکا کمابیش نیمی از آن بنزین و مقداری هم سوخت جت است و طبعا با این قرنطینه سراسری و زمین‌گیر شدن خطوط هوایی تقاضای بنزین و سوخت جت به شدت پایین خواهد بود.

توضیح: دقت کنیم که اصطلاح «تقاضا» به این شکلی که به کار بردیم، به لحاظ تئوری اقتصاد خیلی دقیق نیست. تقاضا یک عدد نیست، بل‌که «تابعی» از قیمت است و در نتیجه باید از «تابع تقاضا» و انتقال آن به سمت چپ صحبت کرد. ولی برای ساده شدن بحث، ما از سنت رایج (ولی نادقیق) موجود در صنعت تبعیت کردیم.