تهمینه غمخوار؛ بازار: «سید ابراهیم رئیسی» روز شنبه در دومین سفر خارجی خود و به دعوت رئیس جمهور ترکمنستان، به عشق آباد پایتخت این کشور سفر کرد تا در پانزدهمین اجلاس سران همکاری های اقتصادی (اکو) شرکت کند. رئیس جمهور، صبح روز یکشنبه پس از حضور در نشست اکو، اعلام کرد که جمهوری اسلامی ایران اولویت ویژه‌ای برای همکاری و مشارکت اقتصادی با کشورهای آسیایی به خصوص همسایگان خود در آسیای جنوبی، آسیای غربی، آسیای میانه و قفقاز قائل است.
وی تاکید کرد: بی‌تردید تقویت نقش و جایگاه سازمان های منطقه‌ای به عنوان تسهیل‌کننده همکاری های دو و چندجانبه مورد توجه و اهتمام ماست که یکی از نمودهای واضح آن سازمان همکاری‌های اقتصادی «اکو» است.
رئیس‌جمهور همچنین اظهار کرد که مجموعه «اکو» علاوه بر بهره‌مندی ویژگی‌های مادی قدرت همچون جمعیت نیم میلیاردی، مالکیت یک سوم منابع انرژی جهان، موقعیت بی‌نظیر ارتباطی میان اروپا با چین و روسیه با خلیج فارس و اقیانوس هند، نیروی انسانی جوان و پرتوان، در بردارنده هویتی ممتاز به نام اسلام است.
علاوه بر آن، رییس دولت سیزدهم خاطرنشان کرد: طی سالیان گذشته دستاوردها و پیشرفت های خوبی در سازمان «اکو» به دست آمده است اما کماکان فاصله معناداری بین موفقیت های حاصله با ظرفیت ها و توانمندیَ های واقعی سازمان وجود دارد. برای نمونه با وجود پتانسیل های تجاری بالا، تجارت درون منطقه ای کماکان کمتر از ۱۰ درصد است.
در همین راستا و با توجه به نقش جمهوری اسلامی در این سازمان و این مسئله که ایران به عنوان یک کشور مهم به دنبال ارتقای سطح همکاری ها در اکو و ترفیع رتبه و منزلت این سازمان در مناسبات منطقه‌ای و بین المللی است، خبرنگار بازار در گفتگویی با «ابوالفضل ظهره وند» سفیر سابق ایران در افغانستان و ایتالیا و کارشناس مسائل بین الملل به بررسی این موضوع پرداخته که در ادامه می آید:
* حضور در نشست سران اکو پس از نشست شانگهای نشانه‌ای از نقش‌آفرینی ارزنده ایران در معادلات منطقه و گامی مهم در تحقق دیپلماسی اقتصادی و منطقه‌ای است. از دیدگاه شما نقش محوری ایران در بهبود عملکرد اقتصادی اکو چیست؟
سازمان همکاری اقتصادی اکو با جمعیت ۵۰۰ میلیونی و یک تراز خارجی بالای یک تریلیون دلار، متاسفانه در ۴۰ سال گذشته نتوانسته بر اساس موقعیت منطقه و کشورهای عضو، آنگونه که باید به نقش آفرینی بپردازد. اما، ایران به دلیل جایگاه ویژه استراتژیکی که در منطقه دارد، به همراه اراده دولت سیزدهم در توسعه همکاری های منطقه ای، میتواند در بهبود عملکرد این سازمان نقش مهم و تسهیل کننده ای داشته باشد و موانعی را که تا کنون در خصوص توسعه همکاری کشورهای عضو وجود داشته را برطرف سازد.
اگر ایران بتواند در برقراری رایزنی های مستمر برای رسیدن به راه حل های مشترک در جهت رفع موانع از جمله مسئله پرداخت ها، حتی شکل دهی پول واحد منطقه ای و همچنین فراهم کردن زمینه در حوزه های گمرکی و تسهیلات لازم از خود انعطاف بیشتری نشان دهد، بیش از هر زمان دیگری این آمادگی وجود دارد که نقش فعالی را در بهبود اکو ایفا نماید
به خصوص اینکه ایران، به لحاظ ترانزیتی دارای موقعیت خاصی است و کریدور شمال_جنوب را در دستور کار دارد. بر همین اساس، اگر ایران بتواند در برقراری رایزنی های مستمر برای رسیدن به راه حل های مشترک در جهت رفع موانع از جمله مسئله پرداخت ها، حتی شکل دهی پول واحد منطقه ای و همچنین فراهم کردن زمینه در حوزه های گمرکی و تسهیلات لازم از خود انعطاف بیشتری نشان دهد، بیش از هر زمان دیگری این آمادگی وجود دارد که نقش فعالی را در بهبود اکو ایفا نماید.
اکو می تواند مکمل شانگهای و موتور محرکه برای این سازمان در همکاری های اقتصادی باشند باشد، چرا که برخی از کشورهای عضو اکو، از اعضای شانگهای نیز هستند
در همین راستا، صحبتهای رئیس جمهور در نشست اکو، سر تیتر همان رویکردهایی است که ایران روی دست گرفته و بر همین اساس میتوانیم اکو را در همان ترازی که هست، قرار دهیم. واقعیت این است که اقتصادهای کشورهای عضو میتواند مکمل یکدیگر باشند. بخشی از این کشورها نیازمند موقعیت ترانزیتی ایران است. مثلا، بخشهای مهمی از پاکستان با کمبود انرژی و برق مواجه است در حالی که ایران از طریق خط لوله صلح می تواند این کشور را از این شرایط خارج سازد.
ما نیاز به برنج پاکستان داریم و این کشور به سوخت و انرژی ما نیازمند است. بر همین اساس به دلیل موقعیت این کشورها که به عنوان مکمل یکدیگر در نظر گرفته می شوند، اگر اراده لازم شکل گیرد که در حال حاضر شکل گرفته است، ما می توانیم شاهد اکو در جایگاه درست آن در کنار شانگهای باشیم. حتی اکو می تواند مکمل شانگهای و موتور محرکه برای این سازمان در همکاری های اقتصادی باشند باشد، چرا که برخی از کشورهای عضو اکو، از اعضای شانگهای نیز هستند. شانگهای یک پیمان امنیتی اقتصادی است در حالی که اکو صرفا اقتصادی است که انصافا پیمانهای خوبی هم ایجاد شده و تجربه مطلوبی کسب شده است.
* جنابعالی به نقش محوری ایران در گسترش تعاملات اکو اشاره کردید، حال موقعیت ژئواکونومیکی و ژئوپلیتیکی ایران از طریق اکو چگونه گسترش خواهد یافت؟
اساسا تحریم زمانی میتواند موثر باشد که ایران در خصوص ظرفیتهای در دسترس خود غفلت کند. از آنجایی که دولت سیزدهم مترصد گسترش همکاری با کشورهای پیرامونی است، این همکاری ها در جهت خنثی سازی این تحریم ها است نه دور زدن آنها. به عنوان مثال، ما میتوانیم با کشوری مانند پاکستان داد و ستد محصولات کشاورزی مانند انواع میوه را داشته باشیم. سیب خود را صادر کرده و در ازای آن انبه پاکستان را وارد نماییم که نقش دلار از میان میرود. همچنین، ترکمنستان و کشورهای آسیای مرکزی به آبهای آزاد نیاز دارند که از طریق ایران میسر خواهد بود.
ایران می تواند توافقنامه های فی مابین با کشورهای عضو اکو را را از جمله در حوزه پرداختها فعال کرده و این کشورها با پولهای ملی بیرون از نظارت دلار و تحریم امریکایی ها با یکدیگر همکاری نمایند
ایران می تواند توافقنامه های فی مابین را از جمله در حوزه پرداختها فعال کرده و این کشورها با پولهای ملی بیرون از نظارت دلار و تحریم امریکایی ها با یکدیگر همکاری نمایند. بنابراین، بهترین راهکار خنثی کردن تحریم ها، گسترش همکاری های منطقه ای است؛ ضمن اینکه بازار بسیار خوبی برای کالاهای این کشورها دارد و بازار کشورهای عضو نیز میدان خوبی برای کالاهای جمهوری اسلامی که بسیار طرفدار دارد، است.
مهمترین مدخل تعامل و ارتباطات این کشورها، ایران است. بنابراین اراده این کار در طول ۴۰ سال گذشته به درستی شکل نگرفته و نگاه به غرب حتی به شرق، موجب شده تا ما از ظرفیتهای پیرامونی غافل باشیم. آنطور که شواهد نشان می دهد در دولت سیزدهم این مسیر غفلت به مسیر فرصت تبدیل می شود که در این صورت ما می توانیم تحریم را خنثی شده فرض کنیم.
* با سفر آیت الله رئیسی به ترکمنستان و دیدار با رئیس جمهور این کشور، به نظر می رسد روابط دو کشور در دولت سیزدهم رو به گرم شدن است و تبادلات اقتصادی دوجانبه میان دو همسایه گسترش خواهد یافت. ارزیابی و نظر شما در این زمینه چیست؟
ترکمنستان به هر حال دارای منابع عظیم گازی است که بازار مهمی بخشی از آن منابع میتواند ایران باشد که متاسفانه باز هم در این حوزه سهل انگاری کرده ایم. به عنوان مثال، با توجه به ظرفیتی که در منطقه دولت آباد موجود هست، ما میتوانستیم مانند چینی ها سرمایه گذاری کنیم. همچنین، به جای تامین گاز از ترکمنستان، در مواقعی ما گاز خود را از طریق ترکیه برای مناطقی که با کمبود سوخت مواجه بوده اند، تامین کرده ایم.
خدمات فنی_مهندسی ما در ترکمنستان سابقه بسیاری خوبی دارد و دارای بازار خوبی است
بنابراین در بسیاری از موارد کم کاریهایی صورت گرفته است. خدمات فنی_مهندسی ما در ترکمنستان سابقه بسیاری خوبی دارد و دارای بازار خوبی است.
ما باید در عرصه خدمات فنی_مهندسی در قزاقستان، قرقیزستان و به طور کلی این منطقه به خوبی اقدام و کار کنیم. از طرفی هم ترکمن ها میتوانند اطمینان داشته باشند که به موقع مطالبات مالی خود را از این طریق تسویه نمایند. هر چقدر ما بتوانیم تراز پرداخت خود را با ترکمنستان متعادل تر نماییم، مشکلی در این حوزه نخواهیم نداشت.
نظر شما