بعید است ایران توافق موقت پیشنهادی آمریکا را بپذیرد| همه طرفها از بازگشت به برجام منافع دارند

بازار؛ گروه بین الملل: سه منبع آمریکایی و اسراییلی به خبرنگار آکسیوس گفته اند که جِیک سولیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا در گفتگو با همتای اسراییلی خود این ایده را پیش کشیده که یک توافق موقت با ایران بدست آید تا زمان لازم برای گفتگوهای هسته ای فراهم شود.

به نوشته آکسیوس این هنوز یک ایده ناپخته و خام است و دولت بایدن همچنان پافشاری دارد که توافق هسته ای ۲۰۱۵، بطور کامل احیا شود اما با توجه به برنامه از سرگیری گفتگوهای هسته ای در ۲۹ نوامبر، این پیشنهاد دست کم فرصتی فراهم می کند تا در درون دولت آمریکا روی آن کار شود. در پشت صحنه و در چند هفته اخیر، جِیک سولیوان مشاور امنیت ملی آمریکا در گفتگویی با ایال هولاتا همتای اسراییلی خود، این ایده را پیش کشیده که توافق موقتی با ایران بدست آید.  دو منبع آمریکایی می گویند که این دو در حال انجام یک «طوفان ذهنی» بودند که سولیوان این ایده را که یکی از متحدان اروپایی آمریکا مطرح کرده، پیش کشید.

بر اساس این گزارش منطق چنین توافق موقتی این است که پیشرفت های دراماتیک هسته ای ایران، غنی سازی این کشور را بسیار به سطح مورد نیاز برای سلاح هسته ای نزدیک کرده است. به گفته منابع آمریکایی، منظور از چنین ایده ای آن است که در برابر توقف غنی سازی شصت درصدی ایران، آمریکا و متحدانش برخی از منابع مالی مسدود شده ایران را آزاد سازند تا معافیت های تحریمی برای کالاهای بشردوستانه فراهم شود.

در سوی دیگر، به گفته یک مقام رسمی اسراییلی، هولاتا به سولیوان گفته که فکر نمی کند این ایده خوبی باشد و بر نگرانی اسراییل تاکید کرده که هرگونه توافق موقتی، به یک توافق دائمی تبدیل شده و به ایران اجازه میدهد که زیرساخت های هسته ای و ذخیره اورانیوم خود را نگه دارد. یک منبع آگاه اسراییلی همچنین گفت که هولاتا روز سه شنبه در یک گفتگوی تلفنی دیگر با سولیوان، تاکید کرد که آمریکا و متحدان اروپایی اش باید برای صدور یک قطعنامه محکومیت ایران در جلسه هفته آینده شورای حکام انرژی هسته ای فشار بیاورند. چنین کاری تنها چند روز پیش از آغاز دوباره گفتگوهای هسته ای است.

یک سخنگوی شورای امنیت ملی اسراییل گفت که جزییات این گزارش، غیردقیق است اما مشخص نکرد که کدام بخش آن دقیق نیست و تکذیب نکرد که ایده یک توافق موقت با ایران به بحث گذاشته شده است. به گفته آن مقام رسمی اسراییلی، هولاتا و لاپید، وزیر خارجه اسراییل، در دیدار این هفته خود با رابرت مالی تاکید داشتند که آمریکا به جای کاهش فشار باید برای بازگرداندن ایران به توافق هسته ای، بر فشارها بیفزاید. مالی هم این نکته را روشن کرد که دولت بایدن هم فکر می کند که فشار بیشتر بر ایران ضرورت دارد اما تنها اختلاف بر سر زمان اتخاذ گام های بیشتر علیه ایران است. یک منبع رسمی آمریکایی آشنا با سیاست دولت بایدن می گوید که رویکرد آمریکا این است که با حسن نیت وارد گفتگوهای وین شود و ببیند ایران چه پیشنهادی دارد. اگر ایرانی ها، درخواست های تندی داشتند، این امکان وجود دارد که آمریکا هم تلاش کند همراه با دیگر قدرت های جهانی از جمله روسیه و چین، فشارها بر ایران را افزایش دهد.

درباره این موضوع خبرنگار بازار مصاحبه ای با «مارک فینو» سخنگوی اسبق وزارت خارجه فرانسه انجام داده که در ادامه آمده است. «مارک فینو» در حال حاضر مدیر بخش عدم اشاعه در «مرکز سیاست امنیتی ژنو» (GCSP) است.

*سایت آکسیوس اعلام کرده است آمریکا به دنبال یک توافق موقت با ایران است تا زمان لازم برای گفتگو بر سر یک توافق بهتر را بدست آورد. ارزیابی شما از راهکار چیست؟
همه طرف‌ها در بازگشت کامل به برجام در کوتاهترین زمان ممکن منافع دارند: ایران اجازه لغو تحریم‌ها را بدهد و سایرین از پایبندی کامل ایران اطمینان حاصل کنند. قبل از تصویب برجام در سال 2015، دو توافق موقت وجود داشت که توافق نهایی را تسهیل می کرد. با این حال، امروز، چنین گام‌های موقتی باید بخشی از «پکیج» نهایی باشد و نه راهی برای به تعویق انداختن حصول آن.

*سه منبع آمریکایی و اسراییلی به آکسیوس گفته اند که جِیک سولیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا در دیدار با همتای اسراییلی اش این ایده را پیش کشیده که یک توافق موقت با ایران بدست آید تا زمان لازم برای گفتگوهای هسته ای فراهم شود. این ایده که توسط یک کشور اروپایی مطرح شده چرا در حال حاضر از سوی آمریکا مورد توجه قرار گرفته است؟
قابل درک است که ایالات متحده تلاش می کند اسرائیل را که دولتش مخالف هرگونه معامله واقع بینانه با ایران است، آرام کند. اما مطمئناً ایالات متحده منافع ملی خود را قربانی جلب رضایت متحد خود نخواهد کرد. در هر صورت اگر این ایده از یک کشور اروپایی بوده است، موضع رسمی اتحادیه اروپا نیست که نقش تعیین کننده ای در میانجیگری برای توافق نهایی در کوتاه ترین زمان ممکن دارد.

*به گفته منابع آمریکایی، منظور از چنین ایده ای آن است که در برابر توقف غنی سازی شصت درصدی ایران، آمریکا و متحدانش برخی از منابع مالی مسدود شده ایران را آزاد سازند تا معافیت های تحریمی برای کالاهای بشردوستانه فراهم شود. با توجه به اینکه پیشرفت هسته ای ابزار چانه زنی ایران برای رفع همه تحریمهاست آیا ایران این پیشنهاد را می پذیرد؟
بعید به نظر می رسد، به ویژه با توجه به عدم اعتماد ایران به آمریکا پس از خروج از برجام و اعمال سیاست فشار حداکثری. با این حال، می‌توان رویکرد گام‌به‌گام را در یک توافق نهایی گنجاند، زیرا این امر در دوره های قبلی مذاکرات وین پذیرفته شده بود. برجام به خودی خود موفقیت آمیز بود زیرا بر متقابل بودن و افزایش تدریجی متکی بود.

*این هنوز یک ایده نارس است و دولت بایدن همچنان پافشاری دارد که توافق هسته ای ۲۰۱۵، بطور کامل احیا شود اما با توجه به برنامه از سرگیری گفتگوهای هسته ای در ۲۹ نوامبر، این پیشنهاد دست کم فرصتی فراهم می کند تا در درون دولت آمریکا روی آن کار شود. نفع این توافق موقت برای آمریکا چیست و آیا متحدان این کشور را هم راضی می سازد؟
هیچ راه حلی نمی تواند بر هیچ یک از طرفین برجام تحمیل شود. اگر همه موافق باشند که یک سری مراحل موقت ممکن و ضروری است، این می تواند در یک پکیج نهایی گنجانده شود.

*ارزیابی شما از گزارش جدید آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره ایران درست قبل از آغاز مذاکرات هسته ای چیست؟
آژانس بین المللی انرژی اتمی با تمرکز بر اجرای توافقنامه پادمان، پروتکل الحاقی و تعهدات برجام از سوی ایران، مأموریت خود را اعمال می کند. از آنجایی که ایران برخی از تعهدات کلیدی خود را تعلیق کرده است، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تنها می‌تواند در این مورد گزارش دهد. مسائل دیگری در مورد دسترسی آژانس بین المللی انرژی اتمی به برخی سایت های خاص وجود دارد که باید به صورت مشارکتی حل شود، به ویژه در هنگام سفر رافائل گروسی به تهران.