توافق موقت از سوی ایران پذیرفته نمی شود| آمریکا می خواهد وانمود کند مذاکرات به بن بست نرسیده است

بازار؛ گروه بین الملل: سه منبع آمریکایی و اسراییلی به خبرنگار آکسیوس گفته اند که جِیک سولیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا در گفتگو با همتای اسراییلی خود این ایده را پیش کشیده که یک توافق موقت با ایران بدست آید تا زمان لازم برای گفتگوهای هسته ای فراهم شود.

به نوشته آکسیوس این هنوز یک ایده ناپخته و خام است و دولت بایدن همچنان پافشاری دارد که توافق هسته ای ۲۰۱۵، بطور کامل احیا شود اما با توجه به برنامه از سرگیری گفتگوهای هسته ای در ۲۹ نوامبر، این پیشنهاد دست کم فرصتی فراهم می کند تا در درون دولت آمریکا روی آن کار شود. در پشت صحنه و در چند هفته اخیر، جِیک سولیوان مشاور امنیت ملی آمریکا در گفتگویی با ایال هولاتا همتای اسراییلی خود، این ایده را پیش کشیده که توافق موقتی با ایران بدست آید.  دو منبع آمریکایی می گویند که این دو در حال انجام یک «طوفان ذهنی» بودند که سولیوان این ایده را که یکی از متحدان اروپایی آمریکا مطرح کرده، پیش کشید.

بر اساس این گزارش منطق چنین توافق موقتی این است که پیشرفت های دراماتیک هسته ای ایران، غنی سازی این کشور را بسیار به سطح مورد نیاز برای سلاح هسته ای نزدیک کرده است. به گفته منابع آمریکایی، منظور از چنین ایده ای آن است که در برابر توقف غنی سازی شصت درصدی ایران، آمریکا و متحدانش برخی از منابع مالی مسدود شده ایران را آزاد سازند تا معافیت های تحریمی برای کالاهای بشردوستانه فراهم شود.

در سوی دیگر، به گفته یک مقام رسمی اسراییلی، هولاتا به سولیوان گفته که فکر نمی کند این ایده خوبی باشد و بر نگرانی اسراییل تاکید کرده که هرگونه توافق موقتی، به یک توافق دائمی تبدیل شده و به ایران اجازه میدهد که زیرساخت های هسته ای و ذخیره اورانیوم خود را نگه دارد. یک منبع آگاه اسراییلی همچنین گفت که هولاتا روز سه شنبه در یک گفتگوی تلفنی دیگر با سولیوان، تاکید کرد که آمریکا و متحدان اروپایی اش باید برای صدور یک قطعنامه محکومیت ایران در جلسه هفته آینده شورای حکام انرژی هسته ای فشار بیاورند. چنین کاری تنها چند روز پیش از آغاز دوباره گفتگوهای هسته ای است.

یک سخنگوی شورای امنیت ملی اسراییل گفت که جزییات این گزارش، غیردقیق است اما مشخص نکرد که کدام بخش آن دقیق نیست و تکذیب نکرد که ایده یک توافق موقت با ایران به بحث گذاشته شده است. به گفته آن مقام رسمی اسراییلی، هولاتا و لاپید، وزیر خارجه اسراییل، در دیدار این هفته خود با رابرت مالی تاکید داشتند که آمریکا به جای کاهش فشار باید برای بازگرداندن ایران به توافق هسته ای، بر فشارها بیفزاید. مالی هم این نکته را روشن کرد که دولت بایدن هم فکر می کند که فشار بیشتر بر ایران ضرورت دارد اما تنها اختلاف بر سر زمان اتخاذ گام های بیشتر علیه ایران است. یک منبع رسمی آمریکایی آشنا با سیاست دولت بایدن می گوید که رویکرد آمریکا این است که با حسن نیت وارد گفتگوهای وین شود و ببیند ایران چه پیشنهادی دارد. اگر ایرانی ها، درخواست های تندی داشتند، این امکان وجود دارد که آمریکا هم تلاش کند همراه با دیگر قدرت های جهانی از جمله روسیه و چین، فشارها بر ایران را افزایش دهد.

در این ارتباط خبرنگار بازار گفتگویی با پروفسور «ویلیام بیمن» استاد دانشگاه مینه سوتا آمریکا تنظیم نموده که در ادامه می آید.

پروفسور ویلیام اورمان بیمن (William O. Beeman) استاد دانشگاه مینه سوتا است. وی همچنین از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۸ ریاست بخش خاورمیانه انجمن مردم شناسی آمریکا را برعهده داشته است. بیمن پیشتر مدیر گروه مطالعات خاورمیانه در دانشگاه براون (Brown) در ایالت رودآیلند و استاد مردم شناسی و مطالعات آسیای شرقی این دانشگاه نیز بود. وی دکترای مردم شناسی را از دانشگاه شیکاگو در سال ۱۹۷۶ دریافت کرد و به خاطر نوشتن چندین جلد کتاب و بیش از ۱۰۰ مقاله علمی در مورد پویش های ارتباطات در ایالات متحده، ایران و غیره بسیار مشهور است.

*سایت آکسیوس اعلام کرده است آمریکا به دنبال یک توافق موقت با ایران است تا زمان لازم برای گفتگو بر سر یک توافق بهتر را بدست آورد. ارزیابی شما از راهکار چیست؟
هم آمریکا و هم ایران برای زمان بازی می کنند. پرزیدنت بایدن محبوبیتش در ایالات متحده کاهش پیدا کرده است. با نزدیک شدن به انتخابات میان دوره ای در سال آینده، دولت او در مورد مذاکره برای توافق با ایران بسیار محتاط است که مورد حمله جمهوری خواهان قرار خواهد گرفت و به گونه ای رفتار خواهد کرد که نشان دهنده «ضعف» از سوی ایالات متحده نباشد.

اولین کسی که این حمله را آغاز می کند، رئیس جمهور سابق ترامپ خواهد بود که هنوز هم تعداد زیادی طرفدار دارد. ایران نیز به دنبال پرهیز از گزارش منفی از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است. رهبران ایران نسبت به موقعیت چانه زنی خود با افزایش روابط دیپلماتیک و تجاری با چین و روسیه احساس اطمینان بیشتری می کنند. آنها به طور فزاینده ای سیگنال هایی ارسال می کنند مبنی بر اینکه ممکن است برای بهبود شرایط اقتصادی که  بحرانی است به ایالات متحده یا اقتصادهای غربی نیاز نداشته باشند.

*سه منبع آمریکایی و اسراییلی به آکسیوس گفته اند که جِیک سولیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا در دیدار با همتای اسراییلی اش این ایده را پیش کشیده که یک توافق موقت با ایران بدست آید تا زمان لازم برای گفتگوهای هسته ای فراهم شود. این ایده که توسط یک کشور اروپایی مطرح شده چرا در حال حاضر از سوی آمریکا مورد توجه قرار گرفته است؟
این یک تاکتیک متوقف کننده است تا به نظر  برسد پیشرفت در حال انجام است. ایالات متحده می خواهد همچنان وانمود کند که با این توافقات پیش می رود و در عین حال هیچ امتیازی به ایران نمی دهد. ایده «توافق موقت» از سوی ایران پذیرفته نخواهد شد مگر اینکه کاهش قابل توجهی در تحریم ها صورت گیرد.

*به گفته منابع آمریکایی، منظور از چنین ایده ای آن است که در برابر توقف غنی سازی شصت درصدی ایران، آمریکا و متحدانش برخی از منابع مالی مسدود شده ایران را آزاد سازند تا معافیت های تحریمی برای کالاهای بشردوستانه فراهم شود. با توجه به اینکه پیشرفت هسته ای ابزار چانه زنی ایران برای رفع همه تحریمهاست آیا ایران این پیشنهاد را می پذیرد؟
معافیت های تحریمی برای کالاهای بشردوستانه در حال حاضر اعمال شده است. آنها به سادگی اجرا نمی شوند. میزان وجوه بلوکه شده ایران ناچیز است. از سوی دیگر، ایران عملاً درگیر برنامه تسلیحات هسته‌ای نیست، بنابراین افزایش یا کاهش فعالیت‌های غنی‌سازی به عنوان مکانیزمی برای افزایش یا کاهش فشار بر ایالات متحده بدون هیچ پیامد معنی‌داری استفاده می‌شود. بنابراین می بینیم که هر دو طرف در حال بازی کردن نوعی بازی تئاتر کابوکی(kabyki) هستند و طرف مقابل وعده نوعی اکشن را می دهد، اما در واقع هیچ نتیجه ای به همراه ندارد.

*این هنوز یک ایده نارس است و دولت بایدن همچنان پافشاری دارد که توافق هسته ای ۲۰۱۵، بطور کامل احیا شود اما با توجه به برنامه از سرگیری گفتگوهای هسته ای در ۲۹ نوامبر، این پیشنهاد دست کم فرصتی فراهم می کند تا در درون دولت آمریکا روی آن کار شود. نفع این توافق موقت برای آمریکا چیست و آیا متحدان این کشور را هم راضی می سازد؟
بله، دولت بایدن می‌خواهد نشان دهد که از نظر دیپلماتیک قوی است - بایدن دیپلماسی را نشانه و مولفه سیاست خارجی خود قرار داده است - و از این رو این ابزار توافق موقت را برای نشان دادن پیشرفت ارائه کرده است. اما بعید است که مقامات ایرانی حاضر به انجام کاری بدون کاهش تحریم ها باشند. همانطور که در بالا بیان کردم، معافیت های بشردوستانه از تحریم ها از قبل وجود دارد، بنابراین ایالات متحده واقعاً چیزی جز تمایل به اجرای واقعی معافیت ها وعده نمی دهد. مقامات ایرانی چیزی جز اقدام معنادار نخواهند پذیرفت و «توافق موقت» که در مطبوعات به بیرون درز کرد بسیار محدود و ضعیف است تا مؤثر واقع شود.

*ارزیابی شما از گزارش جدید آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره ایران درست قبل از آغاز مذاکرات هسته ای چیست؟
گزارش آژانس مشابه گزارش های قبلی است و نگرانی ملایمی را در مورد محدودیت فعالیت های نظارتی ابراز می کند. اما گزارش فعلی می‌توانست بسیار، بسیار خشن‌تر باشد. این واقعیت که ایران در ماه نوامبر با از سرگیری مذاکرات درباره تمدید برجام موافقت کرد، انتقاد آژانس بین المللی انرژی اتمی را که به نظر می رسد هدف اصلی توافق ایران برای ادامه مذاکرات بوده، کمرنگ کرده است. لازم به ذکر است که در گزارش آژانس تاکید شده است که ارتباط مقامات ایرانی با آژانس ادامه یافته و با کلماتی مانند همکاری و سازنده توصیف شده است. این نشان می دهد که آژانس بین المللی انرژی اتمی علاقه مند به ایجاد فضای مثبت برای ادامه تعامل با ایران است.