خدیجه ستارزاده؛ بازار: صنعت لوازم آرایشی و بهداشتی سالهاست تحت تاثیر تحریم ها، شرایط اقتصادی، واردات اجناس خارجی قاچاق و غیره آسیب زیادی دیده و تولیدکنندگان این بخش را با مشکل و چالش مواجه کرده است.
«محمد حسین پورمحمدی» یکی از تولید کنندگان البرزی است که از سال ۷۰ وارد حوزه تولید شده است و از سال ۹۰ شرکت «عود کالا» را تاسیس کرده و با تولید انواع لوازم آرایشی و بهداشتی شامل «انواع کرم، لوسیون بدن، بادی اسپلش، خوشبو کننده شامپو و غیره» و بسته بندی انواع وازلین در استان البرز فعالیت می کند.
گفتگوی بازار با «محمد حسین پورمحمدی» مدیرعامل شرکت «عودکالا» در زمینه مشکلات و چالش های این صنعت را با هم می خوانیم.
*در حال حاضر با چند درصد ظرفیت فعالیت دارید و در صورت کاهش ظرفیت تولید، دلایل آن را بیان کنید.
با حدود ۱۰ درصد ظرفیت فعالیت می کنیم و یکی از دلایلی که با کمترین ظرفیت فعالیت می کنیم، عدم ثبات است .مسائلی اعم از ثبات سیاسی و اقتصادی باعث شده که تولید کننده نتواند برنامه ریزی کند. وقتی تثبیت باشد منِ تولید کننده می توانم برای خرید مواداولیه و تولید برنامه ریزی کنم.
دیگری ورود افراد غیرحرفه ای و صرفا پولدار در این رشته است که ایجاد رقابت ناسالم می کنند. مورد دیگر پایین آمدن قدرت خرید مردم است که باعث می شود تولید کاهش یابد. علاوه بر اینها ورود کالاهای خارجی به کشور از طریق «قاچاق، چتربازی یا راه های غیرمجاز دیگر» است که کنترل آن دست دولت نیست.
دولت نباید در کار تولید مستقیما" دخالت کند و بهتر است ناظر باشد. متاسفانه دولت از طریق چند ارگان موازی در یک رشته اظهار نظر غیرتخصصی می کند و دست و پای تولید کننده را می بندد.
به عنوان مثال ۴ سال قبل لیست بیمه تامین اجتماعی من ۳ برابر امروز بوده و در سه سال گذشته لیست بیمه و کارکنانم یک سوم شده است.
در این چند سال یک نفر نیامده و نپرسیده که علت کاهش و تعدیل نیروی شرکت چه بوده و یا چه کارهایی را اگر انجام دهید یا انجام دهیم می توانی افراد بیشتری را به کار بگیری؟
من مواد اولیه ای که از عید امسال و فروردین خریداری کردم تا ۳۱ شهریور تولید کردم و فروختم. دولت اولین کسی بود که حق و حقوق خود را گرفته است. ارزش افزوده و مالیات و تامین اجتماعی، مخابرات، برق و گاز و غیره همه سهم خود را گرفته اند.
حالا امروز اگر چک هایی که داشتم و درآمدی که در این مدت داشتم بدهم همه آن مواد اولیه ای را که از ابتدای سال استفاده کردم نمی توانم تهیه کنم و نهایت حدود ۷۰ درصد آن را می توانم تهیه کنم . در واقع سرمایه انبار من ۷۰ درصد شده و ۳۰ درصد آن از بین رفته است. در کل کار روی اصول و شرایط مناسبی نیست.
*آیا تعطیلی خط تولید هم داشتید؟
بله و در حال حاضر یک شیفت کار می کنم حتی در ۶ ماهه نخست سال هیچ حرکتی در شرکت نداشتیم اما گوش شنوایی وجود ندارد .به عنوان مثال دارایی تحت هر شرایطی مطالبه می کند بدون در نظر گرفتن اینکه تولید کننده درآمد داشته یا زیان کرده است.
*چند درصد مواد اولیه شما داخلی و چند درصد خارجی و وارداتی است؟
مواد اولیه ای که می توانیم جایگزین کنیم حدود ۵۰ درصد می تواند ایرانی باشد، اما باید بپذیریم که ما در ساخت مواد اولیه دقت لازم را نداریم و مواد اولیه ای که ما تولید می کنیم کیفیت لازم و تناسب با مواد خارجی را ندارد. ما در شیمی در کشور جایگاه بدی نداریم اما همان ترکیب فرمول مواد اولیه کار هر کسی نیست و متخصصان این کار از آن فرار می کنند چرا که شرایط و امکانات لازم مهیا و فراهم نیست.
شخصی همه زندگی خود را می گذارد و مواد را تولید می کند و می بیند توسط فردی، مشابه آن مواد حتی زیر قیمت یا مساوی قیمت داخلی را وارد کرده و عرضه می شود. خب قطعا تولیدکننده ترجیح می دهد از مواد وارداتی استفاده کند.
به عنوان مثال وازلین که متعلق به شرکت نفت است، با وجود اینکه تحریم هستیم و به خارج هم نمی توانیم بفرستیم، از ابتدای سال تا حالا حدود ۴۷ درصد گران شده است خب باعث این گرانی چیست؟ این گرانی باعث می شود قیمت تمام شده محصولات بالا برود و قدرت خرید پایین بیاید
به عنوان مثال وازلین که متعلق به شرکت نفت است، با وجود اینکه تحریم هستیم و به خارج هم نمی توانیم بفرستیم، از ابتدای سال تا حالا حدود ۴۰ درصد گران شده است .خب باعث این گرانی چیست؟ این گرانی باعث می شود قیمت تمام شده محصولات بالا برود و قدرت خرید پایین بیاید. وازلین را دهک های پایین جامعه استفاده می کنند اما با این شرایط دیگر نمی تواند تهیه کند. دهک های بالا هم که از کرم های خارجی و گران قیمت استفاده می کنند.
*به قاچاق کالا اشاره کردید،آیا قانونی بر کنترل کیفیت کالاهای بهداشتی نظارت دارد؟
بله قانون خوبی در این زمینه داریم و نسبت به چند سال گذشته خیلی بهتر و کنترل شده است اما متاسفانه مثل همه کارهای دیگر نصفه کاره رها شده است.
*منظور از بهتر شدن چیست؟ کنترل شده یا قیمت ارز تاثیر گذاشته است؟
هر دو، یکی قیمت ارز است که دیگر برای قاچاق صرف نمی کند و دیگری دور زدن قانون خودمان است. من باب مثال منطقه ای را به عنوان منطقه آزاد اعلام کردند که گمرکی ندارد و می توانید مواد اولیه را برای تولید از این منطقه وارد کنید و جنس تولید شده را خارج از ایران بفروشید و یا اگر وارد ایران کنید باید گمرکی آن را بپردازید. منِ نوعی جنس را از طریق یکی از این مناطق آزاد تهیه و تولید کنم و همه مختصات روی آن را هم لاتین بزنم، مصرف کننده چند درصد آن را می تواند تشخیص دهد که جنس خارجی است یا ایرانی؟
ما ایرانی ها هم طوری امتحان پس دادیم که مصرف کننده ترجیح می دهد جنس خارجی را مصرف کند. همین که اسم پرطمطراق داشته باشد کافی است. در واقع از عدم اطلاع مردم سواستفاده می شود.
اقتصاد مثل آب روان می ماند اگر جایی بخواهیم جلوی آن را بگیریم یا دستوری عمل کنیم در یک مقطعی ممکن است موفق شویم اما بعدا که سرریز کرد به همه آسیب می زند.
اقتصاد باید راه خود را برود و هیچ دخالتی در آن نباشد. عدم آگاهی مردم و دخالت های بی رویه دولت در بخش تولید آسیب زننده است، بر تولید و اقتصاد باید نظارت باشد اما دخالت نباشد. متاسفانه ما در همه رشته ها دخالت مستقیم را می بینیم.
*در بحث صادرات تاکنون فعالیت داشتید؟
ما در دهه ۷۰ اولین شامپوی استاندارد را تولید و صادر کردیم و بعد از مدتی متوجه شدیم داخل کشور در یکی از شهرها مشابه شامپوی ما با همان بطری تولید و صادر می کردند. به مرکز توسعه صادرات شکایت و پیگیری هم کردیم اما نتیجه ای نگرفتیم و با توجه به تخلفات و مافیایی که در این کار وجود داشت، صادرات را کنار گذاشتیم. اما خبر دارم از طریق زابل غیر مستقیم برخی محصولاتمان صادر می شود.
در حال حاضر در برخی شهرها مثل کرج و تهران با شرکت های پخش همکاری داریم. شرکت های پخش بزرگ هزینه های زیادی به تولید کننده تحمیل می کنند.
*با فروشگاه های زنجیره ای همکاری دارید؟
همکاری با فروشگاه های زنجیره ای چالش ها و سودجویی هایی دارد. بین فروشگاه های زنجیره ای فقط فروشگاه شهروند شرایط بهتری برای همکاری داشت و با این فروشگاه همکاری داریم و محصولاتمان را به آنها می فروشیم. متاسفانه در کشور ما برای رسیدن به هدف باید پا روی اصولی گذاشت، اما من نمی توانم از هر راهی به هدفم برسم.
*برای اینکه بتوانید ظرفیت تولید خود را به ۱۰۰ درصد برسانید، چه موانعی باید برداشته شود و چه راهکارهایی وجود دارد؟
من طراحی و ساخت ساختمان شرکت را با چشم انداز و پیش بینی های خوبی انجام دادم اما متاسفانه موانع فعلا سد راه تولید است. برای تحقق این امر فقط یک راهکار و دلیل وجود دارد اینکه دولت دخالت نکند.
*اگر بخواهید به ۱۰۰ درصد تولید برسید برای تامین سرمایه مشکل و نیاز به وام ندارید؟
بله سرمایه مورد نیاز را می توانم تامین کنم. درست نیست که دولت تمام هزینه های خود را از تولید کننده ها تامین کند. اگر تولید رونق بگیرد، به اقتصاد کشور کمک می شود اشخاص بیشتری مشغول بکار می شوند.
*پس شما موافق این هستید که دولت نه حمایت و نه دخالت نداشته باشد؟
حمایت های دولت گزینشی و سفارشی صورت می گیرد و شامل همه دلسوزان صحنه صنعت نمی شود که نتیجه گیری می توان کرد که حمایت های دولت همه غلط است. به طور مثال شما دو فرزند دارید از یکی حمایت می کنید و از یکی حمایت نمی کنید. به هر دو ظلم کردید هم به آنی که حمایت کردید و از خودکفایی خارج کردید و نگذاشتید روی پای خود بایستد و به آن فرزند هم که حمایت نکردید ظلم شده چرا که باعث افسردگی و سرخوردگی و دلسردی او شدید.
حمایت های دولت گزینشی و سفارشی صورت می گیرد و شامل همه دلسوزان صحنه صنعت نمی شود که نتیجه گیری می توان کرد که حمایت های دولت همه غلط است
اگر کسی را دوست دارید باید آزادش بگذارید و تولید کننده هم همینطور است. اگر تولید را دوست دارید تولید کننده را آزاد بگذارید. دولت نه حمایت کند نه سنگ اندازی کند.
*برخی تولید کننده ها وارد حوزه دلالی شده مواد اولیه را می گیرند ولی در پروسه تولید استفاده نمی کنند آیا با چنین مواردی مواجه بودید؟
عدم ثبات بازار و ارز باعث این مساله می شود. وقتی قیمت مواد اولیه برای همه تولید کننده ها و هر روزه تغییری نکرد و به همه یکسان تعلق گرفت دلال نمی تواند این کار را بکند.
وقتی قیمت یک بشکه ۲۵۰ کیلویی گلیسیرین در عرض دو هفته ۸ میلیون تومان افزایش دارد، من تولید کننده چقدر تولید داشته باشم که ۸ میلیون تومان سود داشته باشد؟ خب ترجیح میدهم بجای تولید با خرید و فروش مواد اولیه سود بیشتری عاید شرکت کنم.
چرا پلی اتیلن که دست پتروشیمی است باید با مشکل به دست تولید کننده برسد و به دلیل کم بودن میزان درخواست به منِ تولید کننده نمی دهند و مجبورم از بازار آزاد تهیه کنم.
*عملکرد سازمان تامین اجتماعی را چطور ارزیابی می کنید؟
بیمه تامین اجتماعی بیمه خوب و کارآمدی بود و خدمات خوبی ارائه می داد. اما دست و پای آن را شکستند و به شکل امروزی درآوردند و شیر بی یال و دم شد.
امروز وقتی من نسخه به داروخانه می برم باید آزاد پرداخت کنم و مبلغ خیلی کمی را بیمه تقبل می کند .در نتیجه عملا بیمه تامین اجتماعی بعلت قوانین قبل در گرفتن حق بیمه ها آزاد است و در ارائه خدمات هیچگونه جوابگوئی ندارد.
نظر شما