آمریکا اگر فکر می کند ایران طرح جدید برجامی را می پذیرد، دچار توهم است| نشست آتی آژانس «بی جهت» است

بازار؛ گروه بین الملل: سه منبع آمریکایی و اسراییلی به خبرنگار آکسیوس گفته اند که جِیک سولیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا در گفتگو با همتای اسراییلی خود این ایده را پیش کشیده که یک توافق موقت با ایران بدست آید تا زمان لازم برای گفتگوهای هسته ای فراهم شود.

به نوشته آکسیوس این هنوز یک ایده ناپخته و خام است و دولت بایدن همچنان پافشاری دارد که توافق هسته ای ۲۰۱۵، بطور کامل احیا شود اما با توجه به برنامه از سرگیری گفتگوهای هسته ای در ۲۹ نوامبر، این پیشنهاد دست کم فرصتی فراهم می کند تا در درون دولت آمریکا روی آن کار شود. در پشت صحنه و در چند هفته اخیر، جِیک سولیوان مشاور امنیت ملی آمریکا در گفتگویی با ایال هولاتا همتای اسراییلی خود، این ایده را پیش کشیده که توافق موقتی با ایران بدست آید.  دو منبع آمریکایی می گویند که این دو در حال انجام یک «طوفان ذهنی» بودند که سولیوان این ایده را که یکی از متحدان اروپایی آمریکا مطرح کرده، پیش کشید.

بر اساس این گزارش منطق چنین توافق موقتی این است که پیشرفت های دراماتیک هسته ای ایران، غنی سازی این کشور را بسیار به سطح مورد نیاز برای سلاح هسته ای نزدیک کرده است. به گفته منابع آمریکایی، منظور از چنین ایده ای آن است که در برابر توقف غنی سازی شصت درصدی ایران، آمریکا و متحدانش برخی از منابع مالی مسدود شده ایران را آزاد سازند تا معافیت های تحریمی برای کالاهای بشردوستانه فراهم شود.

در سوی دیگر، به گفته یک مقام رسمی اسراییلی، هولاتا به سولیوان گفته که فکر نمی کند این ایده خوبی باشد و بر نگرانی اسراییل تاکید کرده که هرگونه توافق موقتی، به یک توافق دائمی تبدیل شده و به ایران اجازه میدهد که زیرساخت های هسته ای و ذخیره اورانیوم خود را نگه دارد. یک منبع آگاه اسراییلی همچنین گفت که هولاتا روز سه شنبه در یک گفتگوی تلفنی دیگر با سولیوان، تاکید کرد که آمریکا و متحدان اروپایی اش باید برای صدور یک قطعنامه محکومیت ایران در جلسه هفته آینده شورای حکام انرژی هسته ای فشار بیاورند. چنین کاری تنها چند روز پیش از آغاز دوباره گفتگوهای هسته ای است.

یک سخنگوی شورای امنیت ملی اسراییل گفت که جزییات این گزارش، غیردقیق است اما مشخص نکرد که کدام بخش آن دقیق نیست و تکذیب نکرد که ایده یک توافق موقت با ایران به بحث گذاشته شده است. به گفته آن مقام رسمی اسراییلی، هولاتا و لاپید، وزیر خارجه اسراییل، در دیدار این هفته خود با رابرت مالی تاکید داشتند که آمریکا به جای کاهش فشار باید برای بازگرداندن ایران به توافق هسته ای، بر فشارها بیفزاید. مالی هم این نکته را روشن کرد که دولت بایدن هم فکر می کند که فشار بیشتر بر ایران ضرورت دارد اما تنها اختلاف بر سر زمان اتخاذ گام های بیشتر علیه ایران است. یک منبع رسمی آمریکایی آشنا با سیاست دولت بایدن می گوید که رویکرد آمریکا این است که با حسن نیت وارد گفتگوهای وین شود و ببیند ایران چه پیشنهادی دارد. اگر ایرانی ها، درخواست های تندی داشتند، این امکان وجود دارد که آمریکا هم تلاش کند همراه با دیگر قدرت های جهانی از جمله روسیه و چین، فشارها بر ایران را افزایش دهد.

خبرنگار بازار در گفتگو با «طارق رئوف» رئیس سابق بخش امنیت سیاسی و شفاف سازی آژانس بین المللی انرژی اتمی به بررسی این موضوع پرداخته که در ادامه می آید.

«رئوف» مشاور پیشین هسته ای هیات کانادا و در حال حاضر رئیس برنامه خلع سلاح، کنترل سلاح و عدم اشاعه موسسه صلح استکهلم(سیپری) است.

*سایت آکسیوس اعلام کرده است آمریکا به دنبال یک توافق موقت با ایران است تا زمان لازم برای گفتگو بر سر یک توافق بهتر را بدست آورد. ارزیابی شما از راهکار چیست؟
اگر ایالات متحده فکر می کند که ایران محدودیت های سختگیرانه ای را برای برنامه هسته ای خود می پذیرد، بدون اینکه ایالات متحده و دیگران ابتدا همه تحریم ها را لغو کنند و ایران شاهد ورود کالاها و خدمات خارجی بدون هیچ مانعی به ایران باشد و وجوه توقیف شده ایران در خارج از کشور آزاد شود. پس این افراد باید چیزی در قهوه خود بنوشند تا دچار توهم شوند. من فکر می‌کنم ایران به درستی درس‌هایی آموخت که به آمریکا/اتحادیه اروپا اعتماد نکند و اکنون می‌خواهد شاهد تبدیل سخنان آنها به اقدامات عملی در صحنه باشد.

آنچه «توافق بهتر و طولانی تر» است یک خیال است - دولت بایدن نمی تواند به هیچ توافقی متعهد شود که فراتر از پایان سال ۲۰۲۴ باشد و در کنگره از حمایت صفر برای لغو تحریم ها یا آزادی دارایی های توقیف شده ایران برخوردار خواهد بود.

*سه منبع آمریکایی و اسراییلی به آکسیوس گفته اند که جِیک سولیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا در دیدار با همتای اسراییلی اش این ایده را پیش کشیده که یک توافق موقت با ایران بدست آید تا زمان لازم برای گفتگوهای هسته ای فراهم شود. این ایده که توسط یک کشور اروپایی مطرح شده چرا در حال حاضر از سوی آمریکا مورد توجه قرار گرفته است؟
اگر یک متحد اروپایی چنین طرحی را به سالیوان پیشنهاد کرد یا او به تنهایی به آن دست یافته باشد، در هر صورت سالیوان به دنبال منافع اسرائیل است و به اسرائیل در این مورد رأی می دهد. در هر صورت این موضوع عدم بلوغ سالیوان را نشان می دهد.

*به گفته منابع آمریکایی، منظور از چنین ایده ای آن است که در برابر توقف غنی سازی شصت درصدی ایران، آمریکا و متحدانش برخی از منابع مالی مسدود شده ایران را آزاد سازند تا معافیت های تحریمی برای کالاهای بشردوستانه فراهم شود. با توجه به اینکه پیشرفت هسته ای ابزار چانه زنی ایران برای رفع همه تحریمهاست آیا ایران این پیشنهاد را می پذیرد؟
تعلیق غنی‌سازی ۶۰ درصدی ایران در ازای لغو تحریم‌ها/آزادسازی وجوه توقیف شده می‌تواند یک معامله جانبی باشد. اما ایران باید قبل از تعلیق غنی سازی ۶۰ درصدی، ابتدا رنگ پول را در دستان خود ببیند.

*این هنوز یک ایده نارس است و دولت بایدن همچنان پافشاری دارد که توافق هسته ای ۲۰۱۵، بطور کامل احیا شود اما با توجه به برنامه از سرگیری گفتگوهای هسته ای در ۲۹ نوامبر، این پیشنهاد دست کم فرصتی فراهم می کند تا در درون دولت آمریکا روی آن کار شود. نفع این توافق موقت برای آمریکا چیست و آیا متحدان این کشور را هم راضی می سازد؟
همانطور که در دسامبر ۲۰۲۰ نوشتم، باید انتظار هرگونه سیاست روشنگرانه را از تیم بایدن داشته باشم، این تیم سابقه ضعیفی در بازی شطرنج دارد. همانطور که در بالا ذکر شد، یک معامله جانبی بر روی ۶۰ درصد می تواند زمان بخرد و برجام را حفظ کند. اتحادیه اروپا/E۳ چاره ای جز همراهی با ایالات متحده ندارند.

*ارزیابی شما از گزارش جدید آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره ایران درست قبل از آغاز مذاکرات هسته ای چیست؟
درخواست از شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای «انتقاد و نکوهش» ایران در نشست هفته آینده منطقی نیست و بعید است که مورد حمایت اتفاق آرا قرار گیرد. مهمتر از آن این است که آیا این موضوع چه چیزی می تواند به دست آورد؟ این یک ایده کاملا احمقانه است. گزارش برجامی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تحولات ماه اوت را به‌روزرسانی می‌کند و خاطرنشان می‌کند که اکنون ایران در حال اجرای بازرسی امنیتی شدید از بازرسان آژانس در هنگام ورود به تأسیسات است.

توجیه افزایش امنیت، تا زمانی که اقدامات امنیتی تقویت شده به صورت حرفه ای اجرا شود، مشکلی ندارد، بالاخره ایران خرابکاری های زیادی را متحمل شده و باید امنیت را افزایش دهد.

در مورد گزارش پادمانی، هیچ پیشرفتی در خصوص چهار مکان مطرح شده وجود ندارد. بدیهی است که ایران این موضوع را به پیشرفت در مذاکرات وین مرتبط کرده است و ایران از آن به عنوان اهرمی استفاده می کند اما آژانس بین المللی انرژی اتمی را ناامید می کند.