بازار؛ گروه استانها: چینی‌ها که تاکنون با تولید انواع محصولات در هر صنعت و حرفه‌ای رقیب بودند حالا اسم و رسمشان به‌عنوان تولیدکننده فیروزه آن‌هم در قطب تولید فیروزه جهان یعنی خراسان رضوی باب شده است!
اگرچه تمامی خریدارانی که قصد خرید سنگ‌های قیمتی به‌ویژه فیروزه را دارند در شهرهای مشهد و نیشابور به دنبال این سنگ قیمتی می گردند اما ورود فیروزه‌های غیر اصل و با عناوین مختلف موجب دوگانگی و ایجاد شبهه در خرید بسیاری از گردشگران شده است.
فروش سنگ‌های مختلف در بازار رضا مشهد با عناوین متعدد مانند فیروزه چینی، مصری، آمریکایی و یا اشباع‌شده این روزها بسیار مد شده است و حتی موجب شده تا بسیاری از فروشندگان نیز با تهیه مواد اولیه‌ای مانند پودر سنگ و چسب و البته کمی رنگ فیروزه‌ای در زیر زمین خانه خود دست به تولید سنگ فیروزه با نام فیروزه چینی و یا احیا شده بزنند!
بازار رضا(ع) مشهد به‌عنوان یکی از قطب‌های خریدوفروش سنگ‌های قیمتی و به‌ویژه فیروزه بیشترین تعداد فروشگاه های فیروزه را به خود اختصاص داده است لذا برای واکاوی بیشتر در خصوص این سوژه راهی این بازار بزرگ می‌شویم.
در میانه این بازار و در طبقه فوقانی یکی از راهگذرها با امید که به‌واسطه یکی از دوستانمان با وی وقت مصاحبه را هماهنگ کردیم ساعتی را به گفت‌وگو می‌نشینیم تا با داستان فیروزه های تقلبی آشنا شویم.
کمبود فیروزه در قطب فیروزه
امید که بنا بر گفته خودش نباید این سخنان را در رسانه بزند و ممکن است برایش گران تمام شود در گفت‌وگو با بازار اظهار می‌کند: در حال حاضر وضعیت بازار بسیار اسفناک است.
وی اظهار می‌کند تا دو سال پیش مشتری از مشتری اینجا از هم جدا نمی‌شد و به‌ویژه پاکستانی‌ها و هندی ها به دلیل علاقه وافری که به فیروزه‌های درشت دارند مشتری پر و پا قرص ما محسوب می‌شدند.
این فروشنده سنگ های قیمتی اظهار می‌کند: برعکس اینکه سنگ‌های درشت در ایران مشتری ندارد اما پاکستانی‌ها و افغانستانی‌ها خریدار عمده این سنگ‌ها هستند.
وی در پاسخ به ما که فیروزه را از کجا تأمین می‌کنید به ما می‌گوید: این موضوع داستان مفصلی دارد اما همین‌قدر بگویم فیروزه‌ای که ما بزرگ‌ترین معادن آن راداریم اما برای تأمین آن مشکل داشته و مجبور به قاچاق آن هستیم.
این تراشنده سنگ‌های قیمتی در خصوص قاچاق فیروزه می‌گوید: فیروزه نیشابور آن‌هم رگه‌های ناب و اصیل آن هیچ‌وقت به بازار و دست ما گوهر تراشان نمی‌رسد و لذا دولت آن را مستقیماً صادر می‌کند و لذا این سنگ‌هایی که به دست ما می‌رسد درواقع ضایعات و سنگ‌های خردشده گوشه‌کنار معدن است که خریدار چندانی نداشته و به‌اصطلاح ما گوشتی برای تراشیدن ندارد.
وی در پاسخ به سؤال ما که پس از کجا مواد اولیه خود را تامین می‌کنید تضیح می دهد: ما پیش از کرونا با توجه به اینکه افراد بسیاری را در کارگاه‌های سنگ‌تراشی خود به استخدام درآورده بودیم لذا نیاز به مواد اولیه بیشتری دشتیم و لذا از آن جا که سنگ فیروزه نیشابور گران است به منظور تأمین سنگ معدن به کرمان سفر می‌کردیم.
امید بابیان اینکه معدن فیروزه کرمان نیز دست دولت بوده و حتی سنگ‌های خردشده و ضایعاتی را نیز به تولیدکننده نداده و آن‌ها را دفن می‌کنند می افزاید: بسیاری از افراد محلی شب‌ها محل دور ریختن ضایعات معدن را مورد کنکاش قرار داده و سنگ‌هایی که رگه‌هایی از فیروزه در آن‌ها یافت می‌شود را پیدا برای فروش به منازل خود و درنهایت به مشهد حمل می‌کنند.
وی بیان می‌کند: دریکی از سفرها تصمیم گرفتیم که به‌اتفاق یکی از همکاران با وسیله شخصی خودمان نسبت به حمل سنگ معدن اقدام کنیم که در ایست و بازرسی بین‌راهی در مسیر کرمان به دلیل حمل سنگ فیروزه به‌عنوان بار قاچاق دستگیر شدیم.
این فروشنده سنگ‌های قیمتی به ما می‌گوید: ما در حالی قطب تولید فیروزه در دنیا هستیم که سنگ تراش ما برای خرید سنگ با کیفیت در مضیقه بوده و لذا این نقیصه خود موجب شده تا در طی سال‌های گذشته بحث تقلب نیز بالا بگیرد و فیروزه‌هایی در بازار وارد شود که درواقع فقط مشتی خاک و چسب هستند.
فیروزه‌های چینی
رئیس اتحادیه سنگ‌های زینتی و قیمتی مشهد در گفت‌وگو با بازار در پاسخ به پرسش ما که آیا فیروزه غیر اصل در بازار یافت می‌شود مهر تائید زده و می‌گوید: این سنگ‌هایی که به نام فیروزه چینی به شما می‌فروشند در اصل مواد تشکیل‌دهنده آن پودر، چسب و رنگ است یعنی یا سنگ‌آهک را پودرمی کنند یا سنگ‌های دیگر را با چسب و رنگ مخلوط می‌کنند .
عبدالصمد رحیمی مقدم به ما می‌گوید: البته اگر کسی بخواهد فیروزه چینی را به نام اصل بفروشد اتحادیه به شکایتش رسیدگی می‌کند و حتی اگر گران‌فروشی بشود احقاق حق خریدار راداریم .
این فروشنده سنگ های قیمتی که عمرش را در این شغل گذرانده است به ما می‌گوید: فیروزه چینی فیروزه نیست بلکه «سنتاتیک» یا سنگ ساختنی است که حتی اگر سنگ فیروزه چینی هم باشد، رنگ‌هایش مصنوعی است .
رئیس اتحادیه سنگ‌های زینتی و قیمتی مشهد تأکید می‌کند: فروشندگان باید در برگ خرید قید کنند که جنس فروخته شده فیروزه نیشابور است و قانون باید برای هر جنس بیش از ۱۰ هزار تومان نیز برای خریدار برگ خرید صادر کنند.
وی یادآور می‌شود : هم‌چنین فروشنده باید در برگ خرید مطالبه شده مشخصات جنس و قیمت را بنویسند و اگر کسی یک کلمه خلاف بنویسد ، به تعزیرات معرفش می‌کنیم و اجازه نمی‌دهیم ،حق مردم پایمال شود.
رئیس اتحادیه صنف فیروزه تراشان مشهد در توضیح وجود فیروزه تقلبی در بازار می‌گوید: فیروزه فقط فیروزه نیشابور که به لحاظ ویژگی و خواص درمانی هم منحصربه‌فرد است ولی اینکه می‌گویید فیروزه تقلبی به معنای تلفیق شیشه و چسب و رنگ نیست مثلاً فیروزه‌ای که از امریکا می‌آید سنگش طبیعی ولی رنگش تزریقی است.
وی توضیح می دهد: فیروزه مصر سنگش طبیعی است ولی رنگش اشباع‌شده است ولی فیروزه تبت چین پودر است سنگش سفید است که از مخلوط کردن رنگ و چسب فیروزه درست می‌کنند.
رحیمی مقدم با اشاره به این موضوع که میزان فیروزه تقلبی در بازارهای ما خیلی اندک است می‌افزاید: دقیقا با علم به همه این‌ها ما اگر در بازار با جنس تقلبی به‌جای اصل مواجه بشویم شدیداً با آن مبارزه می‌کنیم و این قضیه هم پیگرد قانونی دارد.
وی ادامه می‌دهد: البته سخت‌گیری ما در خصوص فیروزه نیشابور بسیار زیاد است و لذا اجازه نمی‌دهیم فروشنده‌ای رنگش را اشباع یا فرآوری کند و اگر هم کسی این کار را انجام بدهد باید در خارج از کشور آن را به فروش برساند.
قاچاق نداریم
عبدالصمد رحیمی مقدم به بازار می‌گوید: عملاً بحث قاچاق فیروزه به ایران وجود نداشته و این موضوع صحت ندارد.
وی می‌افزاید: از قدیم‌الایام به یاد دارم که در دوران طاغوت از ایالات آریزونای آمریکا فیروزه وارد و تراشیده می‌شد که همان‌جا رنگ می‌شد و بعد وارد ایران می‌شد که به دو نام معروف بود.
وی اذعان می‌کند: برخی آن را فیروزه آمریکایی و برخی فیروزه شیمیایی می‌نامیدند که بدان معنا که رنگ آن تزریقی است وی بیان می‌کند: البته اگر همین فیروزه هم خامش باشد، هیچ ایرادی ندارد زیرا ما آن را می‌تراشیم و این فیروزه را به پاکستانی‌ها ، هندی‌ها می‌فروشیم چون آن‌ها این نوع فیروزه را دوست دارند.
رئیس اتحادیه سنگ‌های زینتی و قیمتی مشهد اظهار می‌کند: بعدها آمریکایی‌ها متوجه شدند که پاکستانی‌ها و هندی‌ها به این نوع فیروزه علاقه‌مند هستند لذا خام این نوع فیروزه را مستقیم به همین کشورها می‌فرستند و آنجا عرضه می‌کنند.
وی در خصوص نرخ فیروزه و گلایه گوهر تراشان از قیمت زیاد سنگ های معدنی نیز توضیح می دهد: در خصوص نرخ فیروزه باید بگویم که این سنگ به‌مانند طلا و نقره یک نرخ بین‌المللی ندارد و درواقع این معدن است که نرخ فیروزه را مشخص می‌کند و نرخ صادراتی فیروزه هم بر اساس ارزش گذاری کارشناس بانک مرکزی است.
وی یادآور می شود: در حال حاضر فقط یک معدن فعال در نیشابور داریم که به جز صادرات، حدود یک هزار واحد صنفی فیروزه‌تراشی هم از این سنگ استفاده می‌کنند و مشغول به فعالیت هستند.
نظر شما