فرحناز سپهری؛ بازار: کشاورزی ماهواره ای جمله فناوری های پیشرفته ای است که در بخش کشاورزی می تواند در بهبود میزان آب، کود و نهاده ها و نگهداری از محصولات نقش عمده ای داشته باشد و می تواند از مشکلات بعدی محصولات و بروز ضرر به کشاورزان جلوگیری کند.
در این میان استارت آپ هایی به میدان آمده اند تا بتوانند حامی کشاورزان باشند البته خود این استارت آپ ها باید برای پیشبرد تحقیقات و راه اندازی شان در سطح کلان حمایت های بخش دولتی و خصوصی را نیاز دارند.
در همین راستا برای آگاهی از چالش ها و راهکارها در حوزه فناوری کشاورزی ماهواره ای خبرگزاری بازار گفتگویی با علیرضا حاجی تبار، مدیر استارت آپ ست پلت که در حوزه کشاورزی ماهواره ای فعالیت دارد انجام داده است که در ادامه از نظرتان می گذرد.
*مختصری درباره شروع فعالیت استارت آپ تان (ست پلت) توضیح دهید.
از سال ۹۶ ایده در خصوص فعالیت در حوزه ماهواره به ذهنمان آمد و در ادامه سال ۹۷ جدی تر شد تا اینکه فعالیت مان سال ۹۸ در پارک علم و فناوری شتاب دهنده شریف شروع شد. چون بخش ماهواره ای در حوزه های مختلف است از طرفی ما دغدغه موضوع کشاورزی داشتیم از این رو برآن شدیم تا به بخش کشاورزی خدمت رسانی کنیم.
* فعالیت شما برای چه بخشهای کشاورزی و با چه مقیاس میزان زمین مناسب است؟
مشتریان هدفمان، کشاورزان و زمین داران بزرگ کشور هستند که بالای ۵۰، ۱۰۰ هکتار زمین دارند چرا که ماهواره در سطح وسیع تری نقشه و خدمات ارزان تری را در اختیار شان قرار می دهد البته کشاورزان با زمین های ۳ تا ۵ هکتاری داریم اما مشتریان هدفمان کشاورزان بزرگ مقیاس کشور هستند و در عین حال که نرم افزارها بومی خودمان است و عملا افراد در سنجش از راه دور و کشاورزان نرم افزار خاصی استفاده نمی کنند و بلکه توسط یک سری سرورها به صورت end to end کار انجام می شود یعنی به این صورت که نقشه خام می آید الگوریتم قبلا توسط ما توسعه داده شد و نقشه در کمتر از یک دقیقه تولید می شود و در اختیار کشاورزان قرار می گیرد در لایه های مختلف حتی به سازمانهای دولتی خدمت ارایه می دهیم سازمانهای تصمیم گیرنده در بخش کشاورزی مشتری هدف اصلی ما در بخش Business to Government G)۲(B هستند.
*آماری از هزینه کشاورزی ماهواره ای در مقایسه با کشاورزی سنتی و میزان درصد بهبود آب و خاک و غیره دارید؟
در ایران آماری نداریم چون پارامترهایی مختلفی داریم که هنوز آمار در این حوزه تهیه نشده است. از طرفی هم سازمانهای دولتی یک ساختاری دارند که معمولاً سنتی بودن با تکنولوژی بودنشان نمی خواند و با هم مخالفند برای مثال ما حدوداً سه سال پیش فعالیتمان را شروع کردیم با این دوستان جلسات مختلفی را برگزار کردیم خروجی این جلسات چی شد این بود که خودشان این کارها انجام بدهند اگر سه سال پیش انجام می شد از مثل خیلی از کشورهای بزرگ عقب نبودیم در حالیکه الان عقب افتادیم.
*آیا به عنوان اولین مجموعه در این حوزه کار را شروع کردید؟ در مقایسه با سایر سرویس های خارجی در چه سطحی هستیم؟
در سال ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ که برای ماهواره ها بخشی از آن برای کشاورزی محیط زیست رایگان شد و ما حدوداً سه سال پس از آن در ایران کار را شروع کردیم درحالی که جزو اولین مجموعه ها بودیم که در سطح وسیعی فعالیت داشتیم و به جرأت می توانم بگویم به نصب سرویس ها خارجی در آن زمان چیزی کم نداشتیم در عین حال که چالش های زیادی داشتیم. برای مثال شرکت های دانش بنیان از جمله ما خیلی سخت در مناقصه ها برنده می شوند و از طرفی بخش دولتی به سختی پروژه به آنها می دهد؛ در حالی که مجموعه ما این محصول تولید کرده بود اما اعتماد به مجموعه هایی شد که می خواستند این محصول را تازه تولید کنند. این مسأله برای ما که محصولی سه سال پیش داشتیم بسیار سخت بود از طرفی هم باعث شد تا هر کشاورزی در این حوزه داده هایی درستی نداشته باشد و کار جدی شروع نشود.
* کشاورزی ماهواره ای در بخش کشاورزی چه کمک هایی می کند؟
یکی از کمک هایی که می کنیم به کشاورزان تا میزان نهاده شان را کنترل کنند در واقع مانیتور بخش کشاورزی هستیم. به این صورت که کشاورز وضعیت زمین را می تواند بررسی کند و آن را بهبود بدهد مثلا نیاز به آبدهی و کوددهی دارد، تا اینکه که خسارت نبیند این هشدار را زودتر به آنها می دهیم تا جلوی خسارت گرفته شود و یا نهاده ها را بهینه مصرف کند از طریق نقشه ها کنترل نهاده داشته باشد.
*هزینه پلتفرم و چگونه تصاویر را از ماهواره گرفته و تبدیل به نقشه می کنید؟
هزینه استارت آپ ۳ تا ۴ میلیارد تومان است و از طریق ماهواره پرتاب شده اتحادیه اروپا یا ناسا عکسبرداری انجام می شود بعد از آن ما توسط api از دیتا سنترهای مربوطه مستقیم تصاویر ماهواره ای می گیریم باید اشاره کنم تصویر خام ماهواره ای از نظر کپی رایت مشکلی ندارد با تصویر خامی که داریم کارهای بعدی و نقشه ها را خودمان تولید می کنیم.
*در منطقه در این حوزه در چه جایگاهی هستیم؟ ایران از لحاظ تجهیزات ماهواره ای و نرم افزاری در چه سطحی است؟ چه کشورهایی پیشرو هستند؟
باید بگویم از نظر تجهیزات ماهواره ای ایران در منطقه آن طور که باید حرفی برای گفتن ندارد. چون الان بهترین های آنها رزولوشن ۱۰ متر در ۱۰ متر که برای زراعت است و برای باغات مناسب نیست در حالیکه اگر ماهواره در مدار با رزولوشن یک متر باشد تصاویر و خروجی های بهتری داریم و امیدواریم روزی این اتفاق بیفتد فعلاً از نظر ماهواره ای جایگاهی خاصی نداریم اما در منطقه از نظر خدمات نرم افزاری فعلاً رقیب خاصی نداریم. چراکه کشورهای پیشرو، امریکا انگلیس ودیگر کشورهای اروپایی و البته فلسطین اشغالی که سرمایه گذاری کلانی در این حوزه انجام داده اند، که به دلیل فرهنگ کشاورزی منطقه هنوز ورودی به این منطقه نداشته اند.
*وزارت کشاورزی و ارتباطات در این حوزه چه کارهایی انجام داده است جهت حمایت بخش خصوصی؟
اما چالشی که در ایران داریم این است که با وجود هزینه های سنگین درآمدی وجود ندارد. اما از آن سو وزارت کشاورزی ارتباطات انتظار دارند بخش خصوصی مثل ما بدون حمایت به جایی برسیم.
باید اشاره کنم که کارآفرینی در ایران خیلی سخت است اما در دنیا کشورهایی هستند که تصاویر را ارایه می دهند ودیگر دغدغه این را ندارند در زمانیکه نقشه مشکل دارد خیلی سریع کسی یا (ارگانی) را پیدا می کند تا مشکل را حل کند اما در ایران با وجودی که مجموعه هایی آمدند اما این مساله هنوز به بلوغ نرسیده است و از طرفی کارهای سخت افزاری هزینه تولید شان در ایران بالاست و بخش خصوصی نمی تواند ورود کند از طرفی وزارت کشاورزی هنوز از مجموعه های مثل ما حمایت نکرده و هیچ نقشی نداشته است.
همچنین باید بگویم ۹۵ درصد مشتریانمان در سال قبل، امسال هم دوباره خرید کرده اند و آن مابقی هم چون نمی دانستند زمانی که مشکل دارند باید چه کاری یا زیر ساختی را تغییر دهند در نهایت از ما انتظار داشتند تا برای مثال کود و سایر مسائل آنها حل کنیم در حالیکه این موارد جزو هدف مجموعه ما نیست و ما را از تمرکز اصلی مان خارج می کند در حالی که در این گونه موارد باید مجموعه های دیگر در کشور مثل وزارت کشاورزی، وزارت ارتباطات بیایند و زیر ساخت را فراهم کنند.
در عین حال که به جای اینکه مجموعه هایی را خودشان شکل بدهند باید از مجموعه های که این خدمات دارند استفاده کنند تا بودجه درست هزینه شود و نتیجه درست بدهد. برای مثال ۱۰ تا مرکز پایش راه بیندازیم خروجی چی می شود؟ به چه درد کشاورزی می خورد؟ بخش دولتی که همچنان دغدغه این را دارد که خودش کارها را انجام دهد.
بنابراین باید سیاست هایمان را تغییر دهیم. همینطور که سه سال پیش ما نه تنها در منطقه بلکه در دنیا حرفی برای گفتن داشتیم اما الان نهایتاً فقط در منطقه حرفی برای گفتن داریم و دیگر در حد دنیا نیستیم چرا که عقب افتادیم در عین حال که به توانایی بچه ها باور دارم و نتایج خوبی خواهیم گرفت. با اینکه هزینه ها الان به نسبت سه سال پیش به شدت بالاتر رفته است.
* با توجه به اینکه صنعت کشاورزی و کشاورزان به نسبت به استفاده و کاربرد فناوری از سایر بخش ها عقب تراست به نظرتان این مساله ناشی از چیست؟
در خصوص فناوری های جدید باید فرهنگ سازی شود که یکی می توان به فرهنگ استفاده اشاره کرد با توجه به دارا بودن اکثریت به گوشی های هوشمند فرهنگ استفاده را کشاورزان ما دارند اما فرهنگ استفاده از اینکه چگونه با این تکنولوژی کار کنند، برای مثال نقشه را می بینند و مثلا نشان می دهد که مشکل آبی دارند و این را می فهمند، که باید زیر ساخت آبی را تغییر دهند اما نمی توانند کاری بکنند چون از یک طرف هزینه دارد و در عین حال که مجموعه ای برای حل اینکار نمی شناسند، اینطور می گویند: به فرض من میدانم این مشکل وجود دارد؛ چه کاری از دستم بر می آید چراکه پول تغییر زیر ساخت را ندارم با چه ریسکی انجام بدهم و فناوری را بکار گیرم. پس باید این زنجیره تکمیل شود تا کشاورزان به راحتی از آن بهره ببرند.
*درباره ارز آوری صادرات چنین پلتفرم هایی چه نظری دارید؟ آیا ایران می تواند در این حوزه جایگاهی داشته باشد؟ موانع آن چه مواردی هستند؟
صدر صد می توانیم. اما مانعی است زیر ساخت سرورهای قدرتمند در ایران هزینه بالایی دارد. درحالی که در سایر نقاط گوگل مایکروسافت سرویسهایی را در اختیار استارت آپها قرار می دهند.
این درحالی است با تمام هزینه های بالا، ما فقط ظرفیت ایران را داریم و می توانیم کل کشور به غیر چند نقطه مرزی را پوشش دهیم. باید اشاره کنم زیرساخت که دارای ۲۵۰ ترابایت اطلاعات است کفاف نقشه ایران را دارد. برای مثال در نمایشگاه های خارجی که شرکت کرده ایم مشاهده کردیم به راحتی مایکروسافت به شرکتهای استارت آپی زیر ساخت ارایه می دهد متاسفانه در ایران فرهنگی که دیتا سنتر برای اینکه استارت آپی استفاده کنند هنوز جا نیفتاده است زمانیکه حرف از ۲۰۰ و ۳۰۰ ترابایت اطلاعات می زنیم، اینجاست که ارزش دیتا مشخص می شود.
*با توجه به مواردی که فرمودید چه نشستهایی با وزارت کشاورزی و ارگانهای مرتبط داشته اید و یا همچنان دارید؟ چه نتایجی به همراه داشته است؟
ما نشست هایی بسیاری با صندوق بیمه کشاورزی، نیروی انتظامی، پژوهشگاه فضایی و سازمان حفظ نباتات داشته ایم که به لطف خدا از خدمات ما استفاده کرده اند واین همکاری ها رضایت بخش بوده است.جلسات متعددی هم با وزارت جهاد و سازمان فضایی داشته ایم ولی الان دیگر علاقه ای به برگزاری این نشست ها نداریم چون بزرگترین مجموعه (وزارت جهاد) اشتباه مسیر را انتخاب کرده است و تاوان اش را ما پَس داده ایم.
سه سال پیش که می توانستیم قدرتی در منطقه و دنیا باشیم در حالی که الان درگیر این هستیم چرا n تا مجموعه شکل گرفته که خیلی از آنها برای پروژه خاصی شکل گرفته اند. اما نتیجه اش چی شد؟ بودجه ای را به دلایل بهانه تراشی شان شکل می دهند که خروجی اش صفر است. برای همین ما انرژی گذاشتیم برای بخش خصوصی(کشت و صنعت ها).
چراکه سیاست گذاری در کشور درست اتفاق نیفتاد و حمایت وزارت جهاد به تنها مجموعه ما که درلایه های مختلف خدمات رسانی می کردیم، انجام نشد. درحالی که آنها کارهای دیگری را راه انداختند.
به این صورت که وزارت جهاد مرکز پایشی برای خودش راه انداخته و کلی نیرو استخدام کرده است در حالیکه می بایست این موارد را به بخش خصوصی واگذار می کرد و انرژی اش را برای سیاست گذاری می گذاشت که چه مجموعه ای ارزش همکاری را دارد، چرا که وظیفه وزارت جهاد همین است. برای مثال این روند طوری باید باشد که کشاورزان بدانند چه محصولی بکارند تا کشورهای همسایه نیاز دارند نه اینکه همه محصولات بکارند که آنقدر ارزان شود کشورهای همسایه بیایند ببرند از آن طرف بگوییم صادراتمان بالا رفته است!
این درحالی است که صادرات بالا نرفته، بلکه ضرر کرده ایم و این ناشی از مدیریت غلط است. از طرفی هم باید زنجیره غذایی کشور کنترل کنیم مثلا چرا باید بگوییم فلان محصولی نیست؟ در حالیکه این مساله یک زیر ساخت قدرتمند می خواهد اما بخش خصوصی شاید بعد از سه چهار سال تامین کند برای مثال مجموعه ما بعد از سه سال تازه توانسته مقداری زیر ساخت بخرد و بخش خصوصی نمی تواند از عهده این هزینه ها بر بیاید و اگر هزینه ها را چند سال پیش درست خرج می کردند به جرات می توان بگویم که می توانستیم بخشی از زنجیره غذایی را کنترل کنیم می توانستیم بفهمیم چند هکتار برنج و یا سایر محصولات بکاریم و بدانیم چقدر کمبود داریم یا چقدر کشورهای همسایه مان کمبود دارند. با اینکه این مساله نیاز کشور است اما بخش دولتی از جای دیگر و به اشتباه این نیاز تامین می کنند که این مساله برای ما سخت است. درحالی که منِ بخش خصوصی از لحاظ نرم افزاری اطلاعات را تجزیه و تحلیل می کنم و در اختیار قرار می دهم که بچه های ما به نحو بسیار خوبی اینکار انجام داده اند.
*کلام پایانی خود را بفرمایید.
با توجه به اینکه مجموعه ما چندین جلسه با وزارت جهاد در زمان وزیر قبلی کشاورزی و معاونان داشته ایم حال امیدواریم تا وزیر کشاورزی جدید این موارد به گوششان برسد؛ باز هم می گویم با وجودی که می توانستیم سه سال پیش مجموعه ای قدرتمند در دنیا باشیم اما این اتفاق نیفتاد، برای حل این مساله باید دولت دنبال خصوصی ها باشد نه اینکه خصوصی ها دنبال دولتی ها باشند. وقتی دولت که خدمتگزار مردم است به دنبال بخش خصوصی باشد مطمئن باشید ایران موفقی خواهیم داشت.
نظر شما