طاهر خیری*؛ بازار: گیاهان داروئی برای درمان بیماری‌ها و تسکین دردها مورد استفاده قرار می‌گیرند اما در سه جنبه طبی، ادویه‌ای و عطری نیز کاربرد دارند. شناخت این گیاهان و آگاهی از خاصیت‌های آنها ما را در استفاده صحیح و مناسب از آنها یاری می‌کند. چناچه ابوعلی سینا حکیم بزرگ ایرانی گفته است با شناخت خواص گیاهان هرکس می‌تواند پزشک خود باشد.
در آذربایجان‌شرقی ۴۵۰ گیاه داروئی متنوع استحصال می‌شود. به طوری که استان ۲۵ درصد از گیاهان داروئی کشور را در خود جای داده است. علف چای، علف مار، مریم گلی، گل انگشتانه، پولک، بابونه، مرزه، پونه، آویشن، کاکوتی، خار مریم از جمله گیاهان کم یاب و حتی نایابی هستند که تنها در این خطه یافت می‌شوند.
آذربایجان‌شرقی به دلیل اقلیم مناسب و کوهستانی بودنش محل خوبی برای تولید گیاهان داروئی است اما متاسفانه از این نعمت خدادادی و سرمایه طبیعی غفلت شده و آنچنان که باید بهره برداری بهینه و مطلوب صورت نگرفته است. ثروتی که می‌تواند با سرمایه‌گذاری اصولی در تولید، بسته بندی و بازاریابی هم ارزآوری میلیونی برای استان داشته باشد و هم درآمدزائی و اشتغال برای هزاران نفر بیکار.
در استان آذربایجان‌شرقی انواع گونه‌های گیاهی یافت می‌شود اما عدم نگاه اقتصادی کلان به این ظرفیت موجب شده تا نتوانیم از داشته‌هایمان به نحو احسن استفاده کنیم.
نبود ماشین آلات برداشت، فقدان نهال و بذر استاندارد از دیگر مشکلات گیاهان داروئی است که اگر این مشکلات با تدبیری حل شود شاهد افزایش تولید و بهره‌وری گیاهان دارویی در استان خواهیم بود
برای بهره‌گیری و افزایش استفاده از گیاهان دارویی نیاز مبرم برای برگزاری دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی در بین کارشناسان، کشاورزان و عطاران در زمینه‌های تولید، نگهداری، عرق‌گیری و اسانس گیری فرآورده‌های گیاهان دارویی ضروری به نظر می‌رسد. نبود ماشین آلات برداشت، فقدان نهال و بذر استاندارد از دیگر مشکلات گیاهان داروئی است که اگر این مشکلات با تدبیری حل شود شاهد افزایش تولید و بهره‌وری گیاهان دارویی در استان خواهیم بود.
آب و هوای خوب، تنوع اقلیم، تنوع گیاهان دارویی و جوانان تحصیل کرده رشته کشاورزی، از ظرفیت‌های خوب آذربایجان‌شرقی هستند که با سرمایه‌گذاری در امر تولید، فرآوری، بسته‌بندی و بازاریابی مناسب گیاهان داروئی علاوه بر تامین نیاز داخل کشور زمینه برای درآمدزایی، اشتغال‌زائی و صادرات گیاهان داروئی به خارج فراهم می‌شود.
به نظر می رسد همچنان ظرفیت‌های متعدد گیاهان داروئی در آذربایجان‌شرقی بدون استفاده مانده است و در صورت تحقق این امر، استان می‌تواند به قطب تولید و صادرات گیاهان داروئی تبدیل شود.
محققان، عدم به‌کارگیری از روش‌های نوین اصلاح نباتات و کشت بافت برای تکثیر و تولید گونه‌های گیاهی دارویی را از مشکلات توسعه کشت گیاهان دارویی در آذربایجان‌شرقی می‌دانند. از طرف دیگر نبود استانداردهای تولید، فرآوری، بسته‌بندی و نگهداری گیاهان دارویی از مشکلات اساسی در توسعه کشت و تولید گیاهان دارویی در استان است.
ایجاد اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان گیاهان داروئی، ایجاد بانک ژن گیاهان داروئی و ایجاد مرکز فراوری گیاهان داروئی برای نگهداری و تکثیر گیاهان داروئی در آذربایجان‌شرقی از جمله مهمترین راهکارهایی هستند که باعث می‌شوند علاوه بر استفاده از ظرفیت گیاهان دارویی به توسعه گردشگری سلامت در استان منجر شوند.
*روزنامه نگار
نظر شما