مجتمع های بین راهی به ۱۲۰۰ باب افزایش می یابد| ۴۹۷ نقطه جهت سرمایه گذاری بخش خصوصی مشخص شد

بازار، گروه راه و مسکن: مجتمع‌های خدماتی رفاهی در راه های کشور با ارائه خدمات مورد نیاز به رانندگان و مسافران نقش مهمی در افزایش ایمنی راه های کشور دارند و با ارائه خدمات به کاربران جاده‌ای نقش مجتمع های رفاهی در کاهش سوانح رانندگی و تلفات رانندگی غیر قابل انکار است.

در این خصوص «حمیدرضا شهرکی ثانوی» مدیرکل دفتر سرمایه گذاری و نظارت بر بهره برداری و امور آزادراه های سازمان راهداری و حمل ونقل جاده ای با اشاره به اهمیت مجتمع های رفاهی در تامین ایمنی راه های کشور در گفتگو با خبرنگار بازار بیان کرد: در حال حاضر ۹۰۰ مجتمع رفاهی در راههای مواصلاتی در سطح کشور فعال است و وجود این مجتمع های رفاهی در ارتقا ایمنی و تردد امن در راه های کشور بسیار تاثیرگذار است.

وجود مجتمع های رفاهی در ایران دارای پیشینه تاریخی است و از گذشته برای رفع خستگی و تأمین نیازهای کاروانیان مورد استفاده قرار می گرفت و با توسعه شهرنشینی و افزایش تمایل افراد به سفر نیاز به مکان هایی که رفاه مسافران و رانندگان را تأمین کند بیش از پیش احساس  شد به طوری که با توسعه  مجتمع های رفاهی علاوه بر استراحت و رفع خستگی رانندگان و مسافران امنیت در راه های کشور ارتقا یافت.

به علت کاهش مسافر درآمد بسیاری از مجتمع های بین راهی کاهش یافته است
به علت شیوع بیماری کرونا و کاهش سفرهای بین شهری و کاهش قابل توجه مسافران و مشتریان، برخی از  مجتمع های رفاهی فعالیت خود را تعطیل کرده اند و یا اینکه فعالیت آنها فقط به ارائه خدمات سوخت برای خودروهای گذری متمرکز شده و با این شرایط و کسادی بازار، درآمد این مجتمع های رفاهی به شدت کاهش یافته است.

به منظور فراهم‌ شدن آسایش رانندگان و مسافران از طریق ارائه خدمات متمرکز و مناسب، جلوگیری از پراکندگی واحدهای خدماتی درطول جاده‌ها، تسهیل نظارت، ارتقای سطح ایمنی جاده‌ها، کاهش مزاحمت‌های ترافیکی، دسترسی رانندگان و مسافران به خدمات مورد نیاز و ایجاد بستری مناسب جهت اشتغال‌زایی و کارآفرینی مجتمع های رفاهی در کشور شکل گرفته اند

شهرکی ثانوی اظهارداشت: به منظور فراهم‌ شدن آسایش و رفاه بیشتر رانندگان و مسافران از طریق ارائه خدمات متمرکز و مناسب، جلوگیری از پراکندگی واحدهای خدماتی درطول جاده‌ها و تمرکز در یک مکان، تسهیل نظارت، ارتقای سطح ایمنی جاده‌ها، کاهش مزاحمت‌های ترافیکی، دسترسی رانندگان و مسافران به خدمات مورد نیاز و ایجاد بستری مناسب جهت اشتغال‌زایی و کارآفرینی مجتمع های رفاهی در کشور شکل گرفته اند.

مدیرکل دفتر سرمایه گذاری و نظارت بر بهره برداری سازمان راهداری خاطرنشان کرد: مجتمع های خدماتی رفاهی بعنوان مجموعه هایی مناسب به منظور تمرکز خدمات مورد نیاز رانندگان وسایل نقلیه ایرانی و خارجی در طول راههای ارتباطی وترانزیتی احداث و دارای امکانات خدماتی، بهداشتی، درمانی، رستوران، نمازخانه ها، جایگاه عرضه سوخت، پارکینگ و ... هستند که در طول راههای کشور با سرمایه گذاری بخش خصوصی با اخذ موافقت اصولی از سازمان راهداری و حمل ونقل جاده ای راه اندازی می شوند.

هم اکنون مجتمع های خدماتی رفاهی در سطح کشور در ۴ تیپ و یا شکل (درجه ۱، ۲، ۳، ۴  و درجه ۴ با حداقل مساحت) و نیز  در قالب مجتمع های کوچک مقیاس با محوریت مورد نیاز هر محوراحداث می شوند که با توجه به امکانات آن درجه مجتمع های خدماتی رفاهی با توجه به مساحت و ظرفیت آنها متفاوت است.

هرگونه صدور مجوز فعالیت مجتمع های بین راهی بر عهده سازمان راهداری و حمل نقل جاده ای است
بررسی ها نشان می دهد که به استناد ماده واحده قانون اجازه واگذاری امتیاز سرقفلی غرف و فروشگاه‌های پایانه‌های عمومی بار و مسافر و مجتمع‌های خدمات رفاهی بین‌راهی مصوب سال ۱۳۷۷ صدور مجوز تاسیس و بهره برداری از مجتمع های خدماتی رفاهی و هرگونه تاسیسات رفاهی بین راهی توسط اشخاص حقیقی و حقوقی و ساماندهی و تمرکز آنها در نقاط مناسب شبکه راهها بر عهده سازمان راهداری حمل ونقل جاده ای کشور است.

در حا ل حاضر تعداد ۹۰۰ باب مجتمع های خدماتی رفاهی در سطح محورهای مواصلاتی کشور به بهره برداری رسیده است، تعداد مجتمع های رفاهی در حال احداث نیز ۵۰۰  باب و تعداد دارندگان موافقت اصولی در حال استعلام از سایر ارگانهای ذیربط ۸۵۲ فقره است

شهرکی ثانوی با بیان اینکه در حا ل حاضر تعداد ۹۰۰ باب مجتمع های خدماتی رفاهی در سطح محورهای مواصلاتی کشور به بهره برداری رسیده است، گفت: تعداد مجتمع های رفاهی در حال احداث نیز ۵۰۰  باب و تعداد دارندگان موافقت اصولی در حال استعلام از سایر ارگانهای ذیربط ۸۵۲ فقره است.

مدیرکل دفتر سرمایه گذاری ونظارت بر بهره برداری سازمان راهداری در پاسخ به سوال به طور متوسط سالانه چه تعداد مجتمع های خدماتی رفاهی به بهر ه برداری می رسد و در افق ۱۴۰۴ تعداد مجتمع های خدماتی رفاهی در سطح کشور چه تعداد خواهد بود، اظهارداشت: در افق ۱۴۰۴ باید تعداد مجتمع های رفاهی کشور به ۱۲۰۰ با افزایش یابد.

طرح جامع، مجتمع‌های خدماتی رفاهی بین‌راهی در سال ۹۳ تدوین و به تصویب مجمع عمومی سازمان راهداری رسید و بر اساس اصلاحیه ۹۶، ۹۸ و ۹۹ و نیز علاوه بر طرح جامع، طرح تفضیلی مکان یابی مجتمع‌های خدماتی رفاهی بین‌راهی نیز تهیه گردیده است، لذا می‌توان گفت که ساخت مجتمع‌های خدمات رفاهی بین‌ راهی به استناد اسناد بالادستی دارای برنامه ها و اهداف تعیین شده است که باید طبق برنامه ریزیهای انجام شده ادامه یابد.

به گفته شهرکی ثانوی، در سال ۹۹، تعداد ۱۸۷ فقره موافقت اصولی برای ساخت مجتمع‌های رفاهی صادر گردیده است و منتهی به سال ۹۹ تعداد ۴۹۹ مجتمع خدماتی رفاهی با پیشرفت های فیزیکی مختلف در سطح شبکه راههای کشور توسط بخش غیر دولتی در دست ساخت است.

مدیرکل دفتر سرمایه گذاری و نظارت بر بهره برداری سازمان راهداری تاکید کرد: آمار ثبت شده در سامانه صدور موافقت اصولی و پروانه بهره برداری نشان دهنده این موضوع است که به صورت متوسط  در هر سال ۴۵ باب مجتمع خدماتی رفاهی در محورهای مواصلاتی کشور به بهره برداری می رسد.

وی بیان کرد: در سال ۱۳۹۹ خوشبختانه شاهد بهره برداری ۷۶ مجتمع خدماتی رفاهی بین راهی بودیم که با توجه به شرایط سرمایه گذاری داخلی نشان دهنده توجه و عزم بخش خصوصی به سرمایه گذاری در این حوزه است، لذا با توجه به آغاز تدوین و اجرای طرح تفضیلی مجتمع های کوچک مقیاس جهت پوشش راههای فرعی و روستایی و مسیرهای گردشگری و همچنین توسعه تیرپارکها و برنامه های تنظیم شده در این زمینه انشاالله تلاش خواهیم کرد که در افق ۱۴۰۴ این تعداد به ۱۲۰۰ باب مجتمع خدماتی رفاهی/ تیرپارک برسد.

شهرکی ثانوی در خصوص اینکه سرمایه گذاران برای ساخت مجتمع های خدماتی  در سطح محورهای مواصلاتی باید کار خود را از کجا آغاز کنند گفت: ابتدا می بایست سرمایه گذاران عزیز به موضوع سرمایه گذاری واقف و مسلط شوند که جهت این امر، کلیه اطلاعات مجتمع های خدماتی رفاهی، شرایط و ضوابط و طرح جامع خدمات رفاهی بین راهی و اصلاحیه های مربوطه در وب سایت سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای موجود بوده و در آن نحوه صدور موافقت اصولی و فلوچارت آن، تعداد مجتمع های خدماتی رفاهی در حال بهره برداری و ساخت و در حال استعلام وغیره نیز بارگذاری شده است، لذا با توجه به مطالعات انجام شده در خصوص طرح تفصیلی مکان یابی مجتمع های خدماتی رفاهی، نقاط قابل سرمایه گذاری برای احداث مجتمع های خدماتی رفاهی در سطح شبکه راههای کشور مشخص شده است.

تقاضای احداث مجتمع های رفاهی در کمیسیون صدور موافقت اصولی استانها مطرح و پس از موافقت عملیات ساخت آغاز می شود
با این حال برای راه اندازی مجتمع های رفاهی سرمایه گذاران بعد از بررسی اطلاعات و مطالعات یادشده، و مشخص شدن محل و نوع مجتمع خدماتی رفاهی درخواست خود را می توانند در درگاه ملی مجوزهای کشور ثبت کنند تا پس از ثبت درخواست، کارشناسان مربوط در سطح استان نسبت به بررسی درخواست متقاضیان اقدام می نمایند و در صورت تایید اولیه کمیته مکان یابی اداره کل استان، محل را مورد بازدید قرارداده و در صورت تائید محل سرمایه گذاری، استعلامات اولیه از مراجع ذیربط از جمله محیط زیست و آب توسط سرمایه گذار اخذ می گردد و با تکمیل پرونده تقاضا در کمیسیون صدور موافقت اصولی استان مطرح و پس از صدور موافقت اصولی سایر استعلامات صادر و گام به گام  فرایند تعیین شده پیش می رود تا مجوز ساخت از مراجع ذیربط صادر و عملیات احداث مجتمع آغاز شود.

فاصله مجتمع‌ها ی خدماتی رفاهی از همدیگر باید در آزادراه‌ها ۲۰ کیلومتر در همان سمت، در بزرگراه‌ها ۳۰ کیلومتر در همان سمت، در راه‌های دو طرفه ۴۰ کیلومتر در همان سمت و نقطه مقابل آن ۱۰ کیلومتر خواهد بود

شهرکی ثانوی در خصوص اینکه چه شرایطی را سازمان برای ساخت مجتمع های خدماتی رفاهی درنظر گرفته است به خبرنگار بازار گفت: در اردیبهشت ۹۸ ما مصوبه‌ای را به منظور ایجاد پراکنش مناسب مجتمع‌ها - به شکلی که خدمات را به صورت مستمر در طول راه‌ها داشته باشیم از مجمع عمومی سازمان اخذ شد، که براساس اصلاحیه طرح جامع خدمات رفاهی مذکور، فاصله مجتمع‌های خدماتی رفاهی از همدیگر باید در آزادراه‌ها ۲۰ کیلومتر در همان سمت، در بزرگراه‌ها ۳۰ کیلومتر در همان سمت، در راه‌های دو طرفه ۴۰ کیلومتر در همان سمت و نقطه مقابل آن ۱۰ کیلومتر خواهد بود، البته با الحاق بندی به اصلاحیه یادشده در محورهای منتهی به مبادی ورودی و خروجی زمینی کشور(تا فاصله ۲۰۰ کیلومتری آنها) و در راستای  توسعه تیرپارک‌ها و مجتمع‌های خدمات رفاهی دومنظوره این فاصله ها به نصف تقلیل یافته است.

وی بیان کرد: از سوی دیگر رعایت شرایط وضوابط ایمنی در احداث راههای دسترسی ورودی و خروجی آنها از اهمیت خاصی برخورداراست که در این خصوص پس از ارائه درخواست ازسوی سرمایه گذاران، کمیته مکان یابی در سطح استانها تشکیل شده که محل احداث مجتمع های خدماتی رفاهی بعد از رعایت حریم راه و نوار با کاربری تاسیسات زیربنایی و سایر شاخص ها و پارامترهای مورد نظر در امر ایمنی، مکان یابی می گردند که البته در نوار با کاربری تاسیسات زیربنایی، ‌ سرمایه گذاران می تواند برابر نقشه جانمایی تایید شده توسط اداره کل استان مربوطه نسبت به احداث پارکینگ و فضای سبز نیز اقدام نمایند.

مدیرکل دفتر سرمایه گذاری و نظارت بر بهره برداری سازمان راهداری یادآورشد: با توجه به اینکه در هریک از درجه های مجتمع های خدماتی رفاهی و محوریت های آن، میزان مساحت زمین و اجزاء و عناصر آن نیز با ذکر عناوین و مصادیق و متراژ مورد نیاز مشخص گردیده است سرمایه گذاران پس از اخذ استعلامات لازم از جمله پروانه ساختمانی از مراجع ذیربط و برابر نقشه جانمایی تایید شده توسط اداره کل استان حسب درجه و یا محوریت مندرج در مفاد موافقت اصولی، نسبت به شروع عملیات ساختمانی اقدام می کنند که در تهیه نقشه های اجرایی، مناسب سازی عناصر و کاربری های مجتمع های خدماتی رفاهی جهت سهولت دسترسی معلولین، جانبازان و سالمندان مدنظر قرار گرفته و طبق  دستورالعمل های ابلاغی در حین شروع عملیات اجرایی مناسب سازی عناصر یادشده نیز انجام می شود.

به منظور توزیع و پراکنش مناسب مجتمع های خدماتی رفاهی و تیرپارکها در سطح شبکه راه های کشور، طرح تفصیلی مکان یابی مجتمع های خدماتی رفاهی از سال ۹۴ در دستور کار قرار گرفته و در سال ۹۸ به پایان رسیده است

وی در پاسخ به این سوال که هم اکنون در چه محورهای مواصلاتی مهم که تردد زیاد است نیازمند ساخت مجتمع های خدماتی رفاهی هستیم گفت: به منظور توزیع و پراکنش مناسب مجتمع های خدماتی رفاهی و تیرپارکها در سطح شبکه راه های کشور، طرح تفصیلی مکان یابی مجتمع های خدماتی رفاهی از سال ۹۴ در دستور کار قرار گرفته و در سال ۹۸ به پایان رسیده است که تعداد ۴۹۷ نقطه جهت سرمایه گذاری بخش خصوصی با حضور نمایندگان سازمان امور اراضی و منابع طبیعی در استانها با لحاظ شرایط و ضوابط ایمنی، فنی، مکان یابی آنها تأیید و شناسایی شده که با اتمام مکان یابی نقاط هر استان، برگزاری فراخوان طی سال ۹۸ و ۹۹ و سال جاری  جهت جذب سرمایه گذار در دستور کار ادارات کل استان قرار گرفته است، ضمن اینکه تاکنون برای تعداد ۲۰۷ نقطه ار نقاط تأیید شده در طرح تفصیلی مکان یابی مذکور برای سرمایه گذاران احداث مجتمع های خدماتی رفاهی و یا تیرپارک موافقت اصولی صادر گردیده است و جذب سرمایه گذار برای مابقی نقاط تأیید شده به تعداد (۲۹۰ نقطه) از طریق عقد دو فقره تفاهم نامه با سرمایه گذاران جهت ایجاد مجتمع های خدماتی رفاهی/ تیرپارک های زنجیره ای و نیز سایر متقاضیان بر اساس فراخوان ها کماکان در دستور کار ادارات کل استانی قرار دارد و نقاط مذکور جهت سرمایه گذاری در وب سایت سازمان جهت اطلاع رسانی به سرمایه گذاران و متقاضیان نیز درج گردیده است.

وی اظهارداشت: بر اساس اطلاعات موجود در لایه های GIS  هم اکنون عمدتا کمبود موجود در استان های کویری و محورهای فرعی است که بخشی از آن با برنامه ریزی انجام شده در سال ۹۹ رفع و انشاالله با  تهیه طرح تفصیلی محورهای روستایی وهدف گردشگری تا سال ۱۴۰۴ شاهد وضعیت مناسبی در شبکه راههای کشور خواهیم بود.

مدیرکل دفتر سرمایه گذاری و نظارت بر بهره برداری سازمان راهداری در خصوص چه تعداد از مجتمع هایی خدماتی رفاهی موجود در کشور فعال و چه تعداد غیرفعال هستند و با توجه به کاهش سفرهای بین شهری در ماههای اخیر، برخی از مجتمع های خدماتی رفاهی تعطیل شده است، آیا مدیران این مجتمع ها به سازمان اطلاع رسانی می کنند یا خیر افزود: با توجه به اینکه در مجتمع های خدماتی رفاهی، اجزاء و کاربری های مختلفی از قبیل جایگاه سوخت، رستوران، فروشگاه، نمازخانه ها و سرویسهای بهداشتی، پارکینگها و غیره ساخته می شوند که به تناسب عملکرد خود به کاربران جاده ای وهمچنین وسائط نقلیه ارائه خدمات می نمایند و اغلب مجتمع های خدماتی رفاهی دارای جایگاه سوخت هستند.

مجتمع های خدماتی رفاهی با محوریت رستوران در این ایام نیمه تعطیل شده اند و فروش چندانی ندارند
شهرکی ثانوی بیان کرد: با توجه به ضرورت ارائه خدمات در سطح شبکه راههای کشور به کاربران جاده ای، علاوه بر فضاهای عمومی، در کلیه مجتمع های خدماتی رفاهی که دارای جایگاه سوخت می باشند، فعال بوده ولی با توجه به کاهش حجم تردد وسفرها وشیوع ویروس کرونا، میزان فروش آنها کاهش قابل توجهی داشته است از سوی دیگر در سایر کاربریهای مجتمع های خدماتی رفاهی از قبیل رستوران ها و فروشگاهها در ایام اعمال محدویت های تردد و در سایر ایام نیز به دلیل عدم استقبال کاربران جاده ای، مشکلاتی را شاهد هستیم، بطوریکه مجتمع های خدماتی رفاهی که  با محوریت رستوران فعالیت می کنند در این ایام نیمه تعطیل شده اند و فروش چندانی نداشتند.

وی گفت: با توجه به الزام مجتمع ها به ارائه خدمات در بخش نمازخانه و سرویس بهداشتی و پارکینگ موضوع تعطیل شدن کامل مجتمع ها منتفی است ولی بر اساس اطلاعات موجود از سوی برخی از ادارات کل تابعه استانی به عنوان مثال از تعداد مجتمع های خدماتی رفاهی فعال در سطح استان قزوین ( ۳۴  مجتمع) تعداد دو مجتمع خدماتی رفاهی با محوریت رستوران به خصوص در محور قدیم قزوین - رشت نیمه تعطیل شده است و یا در سطح استان تهران تعداد ۴۹  باب مجتمع خدماتی رفاهی در حال بهره برداری وجود دارد که جایگاه سوخت آنها فعال بوده و میزان فروش آنها کاهش یافته و رستورانها در ایام اعمال محدودیت ها تعطیل شده است، اما در سایر ایام نیز به فعالیت خود ادامه می دهند.

هم اکنون در سطح استان خراسان رضوی تعداد ۴۹ باب مجتمع خدماتی رفاهی در حال بهر ه برداری است که جایگاه سوخت آنها فعال بوده و میزان فروش آنها کاهش یافته و رستورانها در ایام اعمال محدودیت ها تعطیل شده ولی در سایر ایام نیز به فعالیت خود ادامه می دهند

مدیرکل دفتر سرمایه گذاری و نظارت بر بهره برداری سازمان راهداری بیان کرد: هم اکنون در سطح استان خراسان رضوی تعداد ۴۹ باب مجتمع خدماتی رفاهی در حال بهر ه برداری است که جایگاه سوخت آنها فعال بوده و میزان فروش آنها کاهش یافته و رستورانها در ایام اعمال محدودیت ها تعطیل شده ولی در سایر ایام نیز به فعالیت خود ادامه می دهند.

در استان قم تعداد ۲۹ باب مجتمع خدماتی رفاهی در حال بهره برداری است
به گفته شهرکی ثانوی، در استان قم تعداد ۲۹ باب مجتمع خدماتی رفاهی در حال بهره برداری است که جایگاه سوخت آنها فعال بوده و میزان فروش آنها کاهش یافته و رستورانها در ایام اعمال محدودیت ها تعطیل می شوند ولی درسایرایام نیزبه فعالیت خود ادامه می دهند و تنها یک مجتمع خدماتی رفاهی در محور فرعی  نیمه تعطیل است.

وی افزود: سامانه های پیش بینی شده جهت اعلام نظرات و انتقادات مشتریان مجتمع‌های خدمات رفاهی بین‌راهی و اپلیکیشن مجتمع‌های خدماتی رفاهی در کافه بازار است  و هموطنان عزیز می‌توانند در تلفن همراه خود بارگذاری کنند و اطلاعات لازم خود را دریافت و از این طریق با ما در ارتباط باشند؛ البته مسیرهای ارتباطی دیگری هم تعریف شده است، الان چه از طریق وب سایت خود سازمان، چه از طریق سامانه ۳۰۰۰۷۰۷۰ که متعلق به ستاد اقامه نماز وزارت راه است، چه از طریق اپلیکیشن مجتمع‌ها و چه از طریق سامانه ۱۴۱ مرکز مدیریت راه‌ها نظرات و شکایات خدمات گیرندگان را دریافت می‌کنیم.