قمار نفتی خطرناک در ریاض

 بازار- سایت تحلیلی نشنال اینترست اخیر مقاله ای با عنوان « جنگ نفت: مرحله نهایی نمایش روسیه و عربستان سعودی می تواند جدی شود» منتشر نموده است. ترجمه متن کامل مقاله در ادامه آمده است.

علیرغم وجود ترس از تاثیر کروناویروس بر تقاضای جهانی نفت ،عربستان سعودی به دنبال رد پیشنهاد اوپک مبنی بر کاهش تولید نفت توسط روسیه قصد خود را برای عرضه بیشتر نفت به بازار اعلام کرده است.  با انجام این کار ، ریاض امیدوار است مسکو را مجبور به بازگشت به میز مذاکره کند ،هرچند چنین قماری در نهایت به ضرر عربستان و دیگر کشورهای تولید کننده نفت خواهد بود.

باید گفت  روسیه مدتهاست که نسبت به کاهش تولید نفت خود محتاط است زیرا نمی خواهد سهم خود در بازار را کاهش دهد و از این رو بعید است به سرعت به خواسته های عربستان پاسخ دهد و در مقایسه با ریاض ، مسکو  ذخایر نقدی بیشتری برای دور زدن قیمت کم نفت دارد. از طرف دیگر کاهش قیمت ها بر اقتصاد وابسته به نفت عربستان سعودی تاثیر بسیار زیادی خواهد داشت.

 منطق روسیه

به دنبال جدال اخیر روسیه با عربستان سعودی در زمینه کاهش تولید نفت، جلسه کمیته فنی مشترک اوپک که قرار بود 18 مارس برگزار شود و مقامات روسی پیش از این گفته بودند در آن شرکت می کنند ، لغو شد. «الکساندر نواک »، وزیر انرژی روسیه  در 13 مارس به رسانه های دولتی روسیه گفت: مسکو هیچ مبنایی برای بازگشت به مذاکرات با شرکای سابق خود در اوپک نمی بیند.  گفتنی است که مسکو تمرکز خود را بر سهم بازار و به حداکثر رساندن درآمد بلند مدت قرار داده است. تعهدات روسیه در مورد کاهش تولید در چارچوب اوپک هرگز از 300000 بشکه در روز تجاوز نکرده، در عوض ، عربستان سعودی همواره بیش از تعهدات خود نفت به بازار عرضه نموده است. بنابراین در مقایسه با عربستان سعودی ، روسیه اغلب جهت کاهش تولید نفت زمان بیشتری صرف کرده است. در نتیجه ، روسیه طی سالهای اخیر تا حد زیادی حجم تولیدی خود را حفظ کرده و حتی از افزایش قیمت 2017-2019 نیز سود برده است.

 بعد از اینکه قیمت نفت خام برنت در سال 2018 از 70 دلار گذشت، استدلال صنعت نفت روسیه این است که سهم خود در بازار را  تقویت  کند. این مهم همچنین منجر به رشد تولید نفت بیش از دو میلیون بشکه در روز توسط ایالات متحده آمریکا در سال 2019 شد.

در اواسط سال 2019 ، پوتین علناً با فشار عربستان سعودی برای افزایش قیمت ها مخالفت کرد و گفت وی دامنه 60 تا 65 دلاری را مناسب می داند. مسکو در ماه مارس علی رغم وجود نگرانی ها در مورد کند شدن رشد اقتصادی و شیوع اولیه کرونا ویروس ، محدوده 60 تا 65 دلاری را مناسب دید. قیمت نفت برنت در اوایل ماه مارس 2020 به پایین تر از 50 دلار رسید با این وجود مقامات روسی از جمله پوتین تکرار کردند که با این قیمت نیز راحت هستند. بنابراین شاید جای تعجب نباشد که مسکو در نشست 5-6 مارس اوپک پیشنهاد کاهش تولید به رهبری سعودی را رد کرد.

دید مسکو به بازار نفت

مطلب ذکر شده نشان می دهد تیم رهبری روسیه دیدگاه بدبینانه از بازار فعلی را پذیرفته و معتقد است قیمت ها مدتی به  پایین تر از تعادل خود برای تأمین هزینه های بالاتر نیاز دارند. موضع دولت روسیه اخیراً توسط «پاول سوروکین» معاون وزیر انرژی واضح تر شده است. سوروکین در مصاحبه با رویترز گفت: روسیه قصد داشت به نیروهای بازار اجازه دهد با مازاد نفت مقابله کنند و انتظارداشت علائم اولیه ضعف در عرضه رقیب را در طی چهار تا شش ماه مشاهده کند. اگر روسیه با خواست سعودی ها و کاهش تولید نفت موافقت کرده بود، این امر به اتخاذ تصمیمات سرمایه گذاری و تسهیل رشد عرضه رقیب می شد.

وی این نظر را در حالی  مطرح کرد که قیمت نرمال برای روسیه 45 تا 55 دلار برای هر بشکه بوده و به گفته وی این قیمت برای تولید کنندگان مناسب بوده و باعث بهبود تقاضا می شود. با طی کردن این مسیر ، روسیه در حال پذیرش دوره ای موقت از درد مالیاتی قابل توجه و به حداکثر رساندن سود در دراز مدت است.

«الکسی کوردین » وزیر سابق اقتصاد روسیه گفت: قیمت فعلی نفت 42 میلیارد دلار درآمد دولت را کاهش می دهد و سقوط قیمت و تضعیف روبل باعث می شود روس ها به سمت افزایش فقر سوق داده شوند. بنابراین پیش بینی های بخش اقتصاد نسبت به نگاه دولت روسیه بدبین تر، اما غالباً دقیق تر هستند.

طبق اعلام بانک مرکزی روسیه با کاهش قیمت نفت (پایین تر از 4.62 دلار) ذخایر ارزی آن تحت تاثیر قرار می گیرد. در نتیجه هزینه های اجتماعی با مشکل مواجه شده و ایات های روسیه مجبور به اخذ وام می شوند.

قمار خطرناک عربستان سعودی

عربستان سعودی  مخزن مالی برای حفظ بن بست فعلی خود دارد ،با تقریباً 502 میلیارد دلار ذخیره ارزی. اما با توجه به پایین آمدن قیمت نفت  تخلیه این ذخایر بسیار سریعتر از ذخایر روسیه خواهد بود و مهمتر اینکه بودجه 2020 عربستان سعوی بر پایه قیمت نفت خام برنت 65 دلار در هر بشکه بسته شده است.

 این امر فشار اخیر «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی را برای افزایش قیمت ها و همچنین تمایل وی برای پس گرفتن قمار ضرر را توجیه می کند. باید گفت تصمیم وی برای انتقام جویی از روسیه با کاهش قیمت نفت و افزایش سطح تولید، تبعات منفی برای اقتصاد کشورهای صادرکننده نفت در پی دارد.

غول نفتی عربستان سعودی آرامکو اعلام کرد که در 7 مارس قیمت ها را کاهش می دهد و سپس متعهد شد که دو روز بعد 12.3 میلیون بشکه در روز نفت خام و فرآورده های نفتی را به بازار عرضه کند. این مقدار بیشتر از آن چیزی است که پادشاهی می تواند هر روز بر اساس زیرساخت های فعلی آرامکو تولید کند. این حرکت به تنهایی کافی بود قیمت ها کاهش یابند.

در پاسخ به عدم موفقیت اوپک و روسیه در دستیابی به توافق کاهش تولید در 6 مارس ، قیمت نفت خام برنت 46 دلار بود اما هنگامی که عربستان سعودی تصمیم خود را برای افزایش تولید در 7 مارس اعلام کرد ، 13 دلار دیگرکاهش یافته و به 33 دلار رسید.

این مهم بخشی از معضل فعلی ریاض را نشان می دهد. البته چنین طیف وسیعی برای مسکو نیز ایده آل نیست ، اما بسیار قابل تحمل تر است زیرا مسکو در حال تخلیه ذخایر با سرعت کمتری است و می تواند امیدوار باشد که به نقطه تعادل بودجه خود در سال 2021 بازگردد. اما از آنجا که عربستان سعودی  باعث شد قیمت ها کاهش یابد، معاملات آتی برنت به زودی می تواند به محدوده 20 تا 30 دلار سقوط کند. اگر قیمت نفت در سال جاری به زیر 30 دلار یا پایین تر برسد، عربستان سعودی مجبور خواهد شد هزینه های اجتماعی را کاهش دهد و همچنین پروژه های گران قیمت با هدف  تنوع بخشی اقتصادی تا 2030 را به تأخیر اندازد.

سناریوهای احتمالی

قمار عربستان سعودی وضعیتی را به وجود می آورد که در آن چندین سناریو احتمالی وجود دارد : به احتمال زیاد اوپک و روسیه  هرگز به توافق برای کاهش تولید دست نمی یابند و بازار فیزیکی سرانجام خود را اصلاح می کند (همانطور که روسیه پیش بینی می کند). در این سناریو ، رفتار عربستان سعودی بسیار مهم تر می شود. حتی بدون توافق رسمی با روسیه ،ریاض می تواند اوپک یا یک گروه جداگانه کوچکتر را با سایر کشورهای عربی حوزه خلیج فارس  مجبور کند تولید خود را کاهش دهند و این به معنای درد کمتر اقتصادی برای همه ، به ویژه سعودی ها و بازگشت سریع تر به تعادل است. چنین برشی می تواند به صورت غیر رسمی انجام شود تا از تسلیم شدن عربستان  جلوگیری شود و  به ریاض این امکان را بدهد که بعداً سهم بیشتری از بازار را در اختیار  گیرد.

سناریوی جایگزین این است که درد اقتصادی کاهش قیمت نفت سرانجام هم عربستان و هم روسیه را به میز مذاکره می آورد. پذیرش و تن دادن روسیه به  پیشنهاد اصلی اوپک به رهبری عربستان سعودی بعید است ،با توجه به اینکه روسیه به وضوح می خواهد از یک حلقه بازخورد جلوگیری کند - جایی که کاهش تولید باعث بهبودی زودرس قیمت می شود و این مهم باعث کاهش سهم بازار مسکو می گردد. با توجه به قدرت مالی مسکو و ریاض، مذاکرات عربستان سعودی و روسیه آغاز می شود و آنها در نهایت به توافقی دست خواهند یافت.

چنین معامله ای می تواند بازار را به حالت عادی بازگرداند و قیمت نفت به 45 تا 55 دلار در هر بشکه خواهد رسید.