تامین مالی جمعی چگونه به کمک کسب وکارهای کوچک می آید؟

به گزارش بازار به نقل از اتاق تهران، در چهارمین نشست کمیسیون «بازار پول و سرمایه» اتاق تهران روش‌های تامین مالی بنگاه های کوچک و متوسط از جمله روش تامین مالی جمعی مورد بحث و بررسی قرار گرفت. تامین مالی جمعی شامل فرآیند تامین بودجه یک پروژه با جمع آوری مبالغ اندک از تعداد زیادی از افراد است.

فریال مستوفی، رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق تهران در ابتدای این جلسه با اشاره به اینکه یکی از برنامه‌های کمیسیون در دوره جدید فعالیت اش، معرفی روش های تامین مالی کسب‌وکارهای کوچک و متوسط است، گفت که بررسی این روش‌ها تا حدودی می‌تواند برای این بنگاه ها راهگشا باشد.
او در ادامه با بیان اینکه تجربه سایر کشورها در استفاده از روش تامین مالی جمعی به ویژه در حوزه استارت‌آپ‌ها موفق ارزیابی شده است، ادامه داد: با وجود آنکه بیش از یک سال از تصویب

استفاده از این روش در ایران سپری می شود، اما حجم تامین مالی مبتنی بر آن، محدود است.
مستوفی سپس به دلایل عدم بهره گیری از این ابزار در ایران پرداخت و خلا قانونی و عدم حمایت قانون از این ابزار و همچنین نبود یک پلتفرم جامع را به عنوان مهمترین دلایل اقبال اندک بنگاه‌های اقتصادی در برابر این روش برشمرد.

او در ادامه گفت: سال گذشته، روش تامین مالی جمعی در شورای پول و اعتبار مبتنی بر سهام به تصویب رسید. هدف این شورا از تصویب این روش، توسعه اشتغال و کارآفرینی و حمایت از کسب و کارهای نوپا و تجمیع وجوه خرد مردم تحت محیط اینترنت عنوان شده‌است. همچنین سازمان بورس موظف شده است که با همکاری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ظرف یک سال نسبت به تدوین آیین نامه اجرایی استفاده از این ابزار اقدام کند.

رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق تهران با اشاره به اینکه ریسک سرمایه‌گذاری در این روش به دلیل ماهیت کسب وکارها بالاست و نیاز به فرهنگ‌سازی گسترده دارد، توضیح داد: ممکن است، سرمایه گذاران غیرحرفه ای وارد این حوزه شوند و توقع داشته باشند که این سرمایه گذاری با سود بالا همراه باشد. در حالی که باید بدانند این نوع سرمایه گذاری پر ریسک است و در بلندمدت برای آنان بازگشت سرمایه داشته باشد.

در ادامه این جلسه، جعفرمحمدی، مدیرعامل پلتفرم دونگی، ضمن ارائه گزارشی با عنوان «توسعه بهره مندی کسب‌وکارهای کوچک (SMB) ها از تامین مالی جمعی» به تشریح وضعیت بازار جهانی تامین مالی SMB ها، الزامات تامین مالی هوشمند، شرایط و ابعاد تامین مالی جمعی، جایگاه تامین مالی و روند آماری آن در دنیا، تاریخچه شروع فعالیت تامین مالی جمعی در کشور، نمونه های موفق تامین مالی به این روش، فرآیندها و شرایط تامین مالی، دلایل عدم پذیرش طرح¬های درخواستی (لزوم دارا بودن شخصیت حقوقی در حالی که عمدتا دارای شخصیت صنفی هستند)، پرداخت.

او همچنین موانع توسعه این بازار را مورد اشاره قرار داده و به مواردی نظیر ناشناخته بودن تامین مالی جمعی در کشور، هزینه بالای فرهنگ‌سازی، آماده نبودن بازیگران کلیدی برای شکل‌گیری همکاری های استراتژیک و مطابق با تجارب جهانی، عدم شناخت کافی حاکمیت و در نتیجه آماده نبودن بسیاری از چارچوب ها و روال ها و زمانبر بودن رفع آنها، اشاره کرد.

در ادامه علی عمیدی، مدیر عامل پلتفرم کارن کراد، طی گزارشی به معرفی نمونه هایی از پروژه هایی که قرار است در حوزه تامین مالی جمعی اجرا شود، پرداخت. او گفت: برای توسعه بهره‌گیری از این روش باید تکلیف برخی از ابهامات روشن شود؛ از جمله، شناسایی شرکت‌هایی که توانمندی لازم برای جمع‌آوری سرمایه از مردم را دارا هستند، پوشش ریسک‌های سرمایه‌گذاری و انتقال آن به نهادهای حمایتی و فرهنگ سازی و اطلاع رسانی از جمله موارد قابل بررسی در حوزه تامین مالی جمعی هستند.

عمیدی گفت: برای فرهنگ‌سازی در این خصوص، برنامه تلویزیونی با عنوان کارویا با هدف تامین مالی برای شرکت های دانش بنیان، توسط صندوق نوآوری و شکوفایی در حال برنامه ریزی و اجرا است.

در ادامه، نعمت‌اله شهبازی، مدیرکل دفتر تامین منابع مالی وزارت صمت، فهرستی از مطالبات، نظیر «تسهیل‌گری استفاده از این ابزار» را جهت پیگیری از سازمان بورس و فرابورس مورد اشاره قرار داد.

شهبازی با اشاره به اینکه «توسعه ابزارهای تامین مالی در حوزه تولید، از ماموریت های مهم وزارت صمت» است، به تشریح اقدامات انجام شده در وزارت صمت در راستای توسعه این ابزار تامین مالی پرداخت.

او به نقش صندوق ضمانت صنایع کوچک در توسعه این ابزار اشاره کرد و گفت: طراحی مدلی برای استفاده از ظرفیت های این صندوق جهت ضمانت و توسعه این ابزار در دستور کار وزارت صمت قرار گرفته است. همچنین ایجاد انگیزه در پلتفرم ها با توجه به افزایش سقف تامین مالی با این روش، ضرورت افزایش سقف کارمزد پلتفرم ها، پیگیری افزایش سقف پرداخت از طریق درگاه پلتفرم ها، امکان مشارکت سبدگردان ها، امکان استفاده اصناف حقیقی از این ابزار با سقف کمتر و فرهنگسازی و ترویج از جمله مواردی است که اجرای آنها از سوی سازمان بورس و فرابورس باید مورد پیگیری قرار گیرد. در ادامه این جلسه، سایر اعضا وحاضران نیز به بیان دیدگاه‌ها و نقطه نظرات خود پرداختند. از جمله «لزوم توجه به عدم خدشه دار شدن اعتماد سرمایه گذاران در فرآیند این روش تامین مالی» و «ضرورت بازنگری و افزایش در سقف محدود تعیین شده» و همچنین «جلوگیری از بروکراتیک شدن» استفاده از این ابزار.

همچنین «چگونگی اثبات زیان برای سرمایه گذار و وجود مشکلات حقوقی در این روش تامین مالی» و «چگونگی محاسبه قیمت تمام شده، نرخ سالانه و سود سرمایه گذار» از جمله پرسش هایی بود که در این نشست مطرح شد.

در ادامه، محمدی درپاسخ به این سوالات گفت: اگر سرمایه‌پذیر مطابق با ریسک های از قبل ارائه شده در کسب و کار، متضرر شود، این زیان بر عهده دو طرف است، اما اگر بر خلاف این موارد، عمل کند، سرمایه پذیر مقصر است. سود ثابت وجود ندارد و سود سرمایه گذار بسته به هر پروژه، متفاوت است. همچنین در خصوص پرداخت مالیات نیز «عبارت گواهی شراکت تامین مالی جمعی» به مصادیق معافیت های مالیاتی افزوده شده است.

در همین حال، رضاعربی، مدیر عامل پلتفرم پارس فاندینگ، توضیحاتی در خصوص مالیات بر سود سرمایه گذاران، ارائه کرد و گفت: هزینه تامین مالی در تامین مالی جمعی که برعهده سرمایه پذیر است، معاف از مالیات نیست و لازم است در فهرست مطالبات از سازمان های بورس و فرابورس، موضوع معافیت مالیاتی هزینه تامین مالی جمعی نیز افزوده شود.

در پایان رئیس کمیسیون، ضمن جمع بندی موارد مطرح شده، گفت که مطالبات و اقدامات لازم در راستای توسعه تامین مالی با روش تامین مالی جمعی (crowd funding)، طی مکاتبه ای به مراجع ذیربط، ارسال می شود.