بازار؛ گروه کشاورزی: صنعت کشاورزی ایران غالبا از عدم مکانیزه بودن و عدم بهره مندی از تکنولوژی های روز دنیا رنج برده است و همین امر موجب شده است نه تنها در بحث میزان بهره برداری از سطح بسیار پایین تر میانگین جهانی باشیم بلکه بخش زیادی از هدر رفت آب، سرمایه، خاک و حتی نیروی کار نیز از این مساله نشات می گیرد. با این وجود به دلایلی همچون بالا بودن قیمت ادوات نوین و تکنولوژی های نوین کشاورزی و همچنین عدم آگاهی کشاورزان و بهره برداران از وجود چنین تکنولوژی هایی و فواید آن، تمایل چندانی برای استفاده از تکنولوژی های خارجی وجود نداشته است و این عامل خود انگیزه ای برای برخی سازندگان داخلی شده است تا تولید چنین فناوری های نوینی را در داخل و با قیمت مناسب تری انجام دهند تا صنعت کشاورزی ایران نیز همگام با دیگر کشورهای پیشرفته جهان از چنین امکاناتی برخوردار شوند.
یکی از این تولید کنندگان شرکت دانش بنیانی با مدیریت حمید بهنگار است که محصولات نوین کشاورزی مبتنی بر هوش مصنوعی و اینترنت اشیا را تولید می کند. در واقع به گفته بهنگار، این شرکت سعی کرده است نخبه های صنعت کشاورزی و صنعت فناوری اطلاعات را دور هم جمع کند تا بتواند محصولات میان رشته ای تولید کند تا به این ترتیب کشاورز ایرانی نیز از جدیدترین تکنولوژی های روز بتواند بهره مند شود. نکته جالب توجه در خصوص نوع فعالیت این گروه این است که ۴ گروه محصولات نوین فناور در بخش های «دامداری هوشمند، باغداری هوشمند، آبزی پروری هوشمند و هواشناسی کشاورزی» تولید می کنند و با قیمتی چندین برابر کمتر از قیمت محصولات نمونه خارجی در سطح کشور عرضه می کند.
در این راستا خبرگزاری «بازار» گفتگویی با «حمید بهنگار» مدیرعامل شرکت دانش بنیان کشاورزی انجام داده است و جویای آخرین دستاوردهای آنها شده است.
در حوزه دامداری برای اولین بار در ایران یک سامانه هوشمند رصد و پایش سلامت، تحلیل و موقعیت یابی دام تولید کردیم که به صورت گردنبند به دام متصل می شود واطلاعات حیاتی و بحرانی تک تک دام ها روی موبایل دامپرور اطلاع رسانی می شود
*به عنوان سوال اول در خصوص نوع فعالیت خود و انگیزه های تیم کاری تان از ورود به صنعت تکنولوژی صحبت کنید.
از ۵ سال پیش ما پژوهش در حوزه هوشمند سازی کشاورزی در ایران را شروع کرده ایم که در این بین با چالش و اتفاق رو به رو شدیم؛ از یک طرف پذیرش بهره برداران و دامداران در حوزه تولیدات نوین کشاورزی به دلیل عدم اعتماد شان بسیار پایین بود و از طرف دیگر اگر قصد داشتند نمونه خارجی این ادوات و تکنولوژی ها را خریداری کنند قیمت آن به قدری بالا بود که نسبت به سودی که برای کشاورز در عرصه ایجاد می کرد اصلا توجیه اقتصادی نداشت. از سوی دیگر اگر بهره برداری حاضر به خرید چنین فناوری هایی می شد بالطبع ارز بری زیادی برای کشور اتفاق می افتاد. به این ترتیب ما در چهار حوزه یعنی «دامداری هوشمند، باغداری هوشمند، آبزی پروری هوشمند و هواشناسی کشاورزی» شروع به تولید کردیم. به این ترتیب در حوزه دامداری برای اولین بار در ایران یک سامانه هوشمند رصد و پایش سلامت، تحلیل و موقعیت یابی دام تولید کردیم که به صورت گردنبند به دام متصل می شود و به این ترتیب اطلاعات حیاتی و بحرانی تک تک دام ها روی موبایل دامدار و دامپرور اطلاع رسانی می شود. در حقیقت این سامانه یکی از پیچیده ترین محصولاتی است که تا به حال در کشور در حوزه هوش مصنوعی و اینترنت اشیا طراحی شده است با این وجود با قیمتی بسیار ارزانتر از نمونه خارجی در ایران عرضه می شود.
دیگر تولید ما در حوزه باغداری هوشمند بود که این سامانه باغداری با سه هدف اصلی که عبارتند از «بحث مبارزه با آفات، کاهش مصرف آب، نهاده ها و سموم و افزایش تولید» طراحی شده است. روند کار این سامانه باغداری به این نحو است که دستگاه هایی در مزرعه نصب می شود و به صورت دائمی و در ۲۴ ساعت شبانه روز موقعیت باغ را مورد رصد قرار می دهد ضمن اینکه اطلاعات وضعیت کنونی مزرعه را به بهترین شکل در اختیار بهره بردار قرار می دهد. این دستگاه ها همچنین پیش بینی هایی از وضعیت آینده مزرعه دارد که این اطلاعات و پیش بینی ها را نیز به صورت منظم و همیشگی در اختیار باغدار قرار می دهد و همین طور توصیه می کند که اگر فلان مساله رخ داد بهترین واکنش بهره بردار چه خواهد بود. به عبارت دیگر سامانه باغداری ما یک سامانه توصیه گر و تصمیم یار است و لذا بهترین زمان سمپاشی، کوددهی و همچنین بهترین زمان پیشگیری از مخاطرات و بلایای طبیعی را در اختیار بهره بردار قرار می دهد و به این روش در افزایش میزان تولید بسیار اثرگذار است. به طوری که در یک دوره ۵ ساله سالانه ۲۵ تا ۳۰ درصد میزان تولید را افزایش می دهد. علاوه بر این ۶۰ تا ۷۰ درصد کاهش مصرف آب خواهند داشت و ۵۰ درصد نیز کاهش مصرف نهاده ها را رقم می زند.
فواید استفاده از این سامانه از چند منظر از جمله کاهش هزینه های جاری مزرعه، کاهش مصرف خوراک تا ۳۵ درصد، افزایش نظارت و مدیریت در مزرعه، پیشگیری از بیماری های اپیدمی و افزایش تولید واحد سطح، مورد توجه است
*الان صنعت آبزی پروری کشور نیز با چالش ها و مسائل بسیاری مواجه هست و شما در این حوزه نیز تولیدات هوشمندی داشته ایم. کمی در خصوص فناوری تولیدی تان در حوزه آبزی پروری و کارکرد آن توضیح بدهید.
ما سامانه های نرم افزاری و سخت افزاری تولید کرده ایم که از یک طرف وضعیت آب و شاخص های کلیدی آب را رصد و پایش می کند و از سوی دیگر وضعیت آبزی از جمله وضعیت سلامت آبزی، تغذیه و غیره را مورد بررسی قرار می دهد و باز هم یک سیتم توصیه گر و تصمیم یار است. فواید استفاده از این سامانه از چند منظر از جمله کاهش هزینه های جاری مزرعه، کاهش مصرف خوراک تا ۳۵ درصد، افزایش نظارت و مدیریت در مزرعه، پیشگیری از بیماری های اپیدمی و افزایش تولید واحد سطح، مورد توجه است.
*بحث هواشناسی و پیش بینی وضعیت هوا همیشه برای فعالان و بهره برداران بخش کشاورزی نقش حیاتی داشته است و شاهد هستیم که پیش بینی های هواشناسی همیشه هم درست از آب در نمی آید و همین امر خسارتهای زیادی به کشاورزی کشور می زند. با این وجود شما سامانه هوشمندی در این حوزه تولید کرده اید که می تواند نوید بخش دستیابی کشاورزان به اطلاعات دقیق تری نسبت به گذشته باشد. نحوه کار سامانه هوشمند هواشناسی کشاورزی را تشریح کند.
ما در واقع سامانه جامعی تولید کرده ایم که برای مزارع متوسط و بزرگ مورد استفاده قرار می گیرد. هدف عمده این سامانه تشخیص وضعیت دقیق آب و هوایی نقاط مختلف یک مزرعه است. به عبارت دیگر مقایسه پیشینه مزرعه و صدور پیش آگاهی های کاربردی در پیشگیری از مخاطرات و بلایای طبیعی و آفات از اصلی ترین کارکردهای این سامانه است. به طوری که به عنوان مثال به بهره بردار توصیه می کند در تاریخ مشخی عملیات سمپاشی را انجام دهد تا مزرعه را در برابر فلان آفت که در آن تاریخ مشخص به مزرعه نفوذ می کند محافظت کند.
*با این تفاسیر الان نگاه کشاورزان به چنین فناوری ها و تکنولوژی های نوین و پرکاربردی چگونه است؟
ما به عنوان یک شرکت دانش بنیان ایرانی تلاش کردیم در بحث ترویج استفاده از این تکنولوژی ها خوب عمل کنیم اما نیاز به حمایت دولت، وزارت جهاد کشاورزی و سازمان های ذیربط دیگر دارد تا ضمن آشنا سازی کشاورزان با این تکنولوژی ها در راستای تهیه چنین فناوری ها و سامانه های هوشمندی تسهیلاتی در نظر بگیرند و استفاده از این تجهیزات نوین را تسهیل و ممکن سازند.
با ترویج استفاده از فناوری های نوین و هوشمند کشاورزی و بالا بردن میزان استفاده از آنها به سرعت رقیب فناوری پیشرفته ترین کشورهای جهان در این حوزه خواهیم شد
*از نظر دارا بودن و استفاده از چنین تکنولوژی هایی چه جایگاهی در خاورمیانه و آسیا داریم؟
رتبه بندی در این حوزه بر اساس میزان استفاده از این تکنولوژی ها است و ما به لطف خدا و تلاش دوستان این فناوری ها را با قیمت مناسب بومی کرده ایم و با خدمات پس از فروش در اختیار کشاورزان ایرانی قرار می دهیم. لذا اگر ترویج استفاده از این تکنولوژی ها به خوبی صورت بگیرد می توانیم به سرعت دارای جایگاه خوبی در خاورمیانه شویم چون چنین فناوری هایی را با قیمت مناسب در داخل داریم و لذا فقط میزان استفاده از آن باید افزایش یابد تا دارای جایگاه شویم. به عبارت دیگر به دلیل دارا بودن این فناوری ها تنها با ترویج استفاده از آن و بالا بردن میزان استفاده از آنها به سرعت رقیب فناوری پیشرفته ترین کشورهای جهان در این حوزه خواهیم شد.
*شما در خصوص خدمات پس از فروش محصولات و تولیدات خود صحبت کردید در حالی که محصولات و فناوری های وارداتی غالبا دارای خدمات پس از فروش در کشور نیست. با این تفاسیر داشتن خدمات پس از فروش محصولات شما چه میزان در ترویج و استفاده از این تجیهزات کمک کننده است؟
در واقع وقتی این تکنولوژی ها از خارج وارد می شد ۴ مشکل اساسی داشتیم؛ اول اینکه این سامانه ها برای اقلیم ایران تولید نشده بود. دوم اینکه بسیار گران قیمت بود و لذا خرده کشاورزان امکان استفاده از چنین فناوری هایی را نداشتند. از سوی دیگر برای خرید این تجهیزات ارز زیادی خارج می شد و از همه مهمتر اینکه به دلیل تحریم ها نمی توانستیم از کشورهای فروشنده خدمات پس از فروش بگیریم و به این ترتیب در صورتی که نقصی ایجاد می شد دیگر قابلیت استفاده نداشت و به عبارت بهتر هدر رفت سرمایه بهره بردار را در پی داشت. اما الان با کاری که ما انجام دادیم ضمن اینکه کشاورز ایرانی در شرایط بحران فعلی آب می تواند بهترین استفاده ها را داشته باشد از جمله اینکه تولید در واحد سطح را افزایش دهد، مصرف سموم را کاهش دهد و به تبع فشار کمتری بر محیط زیست وارد کند، هزینه های تولید را به طور چشمگیری کاهش و مدیریت را به طور چشمگیری افزایش دهد می تواند با خیالی آسوده از سرمایه ای که صرف کرده است از تجیهزات استفاده کند و نسبت به خدمات پس از فروشی که در صورت نیاز دریافت خواهد کرد بهترین استفاده را داشته باشد. علاوه بر موارد یاد شده با استفاده از این تکنولوژی ها ما می توانیم مناطقی از کشور را زیر کشت ببریم که تا به حال به دلیل کم آبی و نوع خاک نمی توانستیم. به این ترتیب می توانیم با این روشها بیابان زدایی کنیم.
در منطقه بازاری ۵۰۰ میلیون نفری داریم که می تواند بازار بسیار مناسبی برای ارائه فناوری های هوشمند سازی متخصصان کشور ما به خصوص فناوری های حوزه کشاورزی باشد
*جا افتادن این نوع تکنولوژی های خاص مستلزم وجود چه زیرساخت هایی در بخش کشاورزی است؟
در وهله اول همه باید درک کنیم که کشور دچار بحران است آن هم بحرانی که استفاده از این فناوری های نوین می تواند آن را مدیریت کند و چاره ای نداریم جز اینکه به سمت هوشمند سازی برویم و بتوانیم در بحث امنیت غذایی که مهمترین اِلمان امنیت ملی مان است بتوانیم خودکفایی خود را حفظ کنیم. لذا چاره ای نداریم جز اینکه به صورت برنامه ریزی شده به سمت استفاده از این نوع تجیهزات در صنعت کشاورزی برویم و در این راه اتاق های بازرگانی، تشکل های کشاورزی، کشاورزان نمونه و غیره می توانند بسیار کمک کننده باشند. از سوی دیگر دانشگاهیان می توانند در بحث تحقیق و توسعه به ما کمک دانشی کنند و از آن طرف هم دولت کار رگولاتوری درست را انجام دهد؛ یعنی به جای اینکه به منِ تولید کننده این نوع تکنولوژی ها پولی بدهد، بودجه را در قالب یارانه در اختیار کشاورز قرار بدهد تا کشاورز اقدام به تهیه این نوع تجهیزات کند. به عبارت دیگر کشاورز بتواند با دریافت یارانه از دولت بهترین سیستم را خریداری کند. این در شرایطی است که در برابر بحران کم آبی فعلی اهتمام سریع دولت بسیار الزامی است وگرنه خسارتی که به کشور می خورد از نظر مهاجرت روستاییان و بعلاوه خسارت هایی که به کسب و کارها و مشاغل صنعتی و روستایی می خورد دیگر قابل جبران نخواهد بود. اما اگر سرمایه گذاری شود و اهتمام دولت درست و به موقع اتفاق بیفتد ضمن اینکه می تواند مساله کشور را در خودکفایی رفع کند می تواند برای کشور نیز ارز آوری بالایی داشته باشد؛ چه به لحاظ افزایش تولید میزان محصولات کشاورزی و و کاهش وابستگی به نفت، چه به لحاظ افزایش خدمات فنی و مهندسی در اینحوزه ارز آور خواهد بود. بخصوص اینکه ما در منطقه یک بازار ۵۰۰ میلیون نفری داریم که می تواند بازار بسیار مناسبی برای ارائه فناوری های هوشمند سازی متخصصان کشور ما باشد.
سخن پایان...
توقعی که ما از همه بخش ها بخصوص بخش دولتی داریم حمایت هوشمندانه، به موقع و به اندازه در کل زنجیره هوشمندسازی کشاورزی است. همچنین انتظار داریم فناوری های نوین در صنعت کشاورزی به عنوان بخشی از اکوسیستم کشاورزی توسط حاکمیت، دانشگاهیان و بهره برداران پذیرفته شود چرا که اگر این اتفاق بیفتد شاهد نتیاج طلایی و شکوفایی اقتصادی در کشور خواهیم بود.
نظر شما