فاطمه رهبریزدی؛ بازار: جنگ و تنش‌های آبی، بحران‌های سیاسی، دور ماندن از تکنولوژی‌های پیشرفته صنعت و معدن، فرار مغزها و مشکلات متعدد زیست محیطی گریبان کشوری را گرفته که شاید اگر زودتر در توسعه اقتصادی صنعت پاک و درآمدزایی گردشگری اقدام کرده بود، امروز شاهد مشکلاتی به این شدت نبودیم.
ورشکستگی آبی، تحریم و مشکلات مالی بین کشورها در کنار ناتوانی کشور در تأمین مواد اولیه صنایع و نیز جا ماندن از توسعه صنایع معدنی، نابودی بخش گسترده‌ای از محیط زیست کشور و... همگی هشداری از توسعه نامتوازن کشور و مبتنی بر مصرف منابع است؛ مسئله‌ای که اگر از همین امروز برای آن برنامه‌ریزی نشود، شاهد وقایع غیرقابل تصوری در کشور خواهیم بود.
سیاست‌های نادرست
چرایی به وجود آمدن این مسئله ریشه در سیاستگذاری‌های کشور و جهت‌های نادرست برای توسعه اقتصاد دارد. تکیه بر اقتصاد نفتی و مبتنی بر مصرف منابع طبیعی و داشته‌های ملی مسئله‌ای غیرقابل انکار از سوی تمامی دولت‌هاست؛ به طوری که شاید بیش از آنچه امروز بتوان در شرایط تحریم‌ها به خودکفایی و رفع مشکلات معیشتی انجامید، تبعات اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی را به همراه داشته‌است. علاوه بر آن وابستگی کشور به چنین اقتصادهایی مسئله دیگری است که زمان زیادی را صرف جهت دهی اشتغال به مشاغل باصرفه اقتصادی اما پاک می‌کند.
ورشکستگی آبی، تحریم و مشکلات مالی بین کشورها در کنار ناتوانی کشور در تأمین مواد اولیه صنایع و نیز جا ماندن از توسعه صنایع معدنی، نابودی بخش گسترده‌ای از محیط زیست کشور و... همگی هشداری از توسعه نامتوازن کشور و مبتنی بر مصرف منابع است
گردشگری در حالی به اقتصاد پایه کشورهای توسعه یافته تبدیل شده که ما هنوز در ایران بر توسعه اقتصادهای مصرفی در جدال هستیم و دولت‌ها به صرف شعار، برنامه مدونی برای توسعه صنعت گردشگری ندارند. یزد استانی با بحران کمبود آب، مشکلات اجتماعی ناشی از مهاجرت‌های بی‌رویه، توسعه مشاغل کارگری و خروج نخبگان و فارغ‌التحصیلان است و گردشگری می‌تواند مهمترین راهکار برای نجات از تبعات نامبرده باشد. سیاست گذاری دولت دوازدهم در توسعه اشتغال باعث رشد مطلوبی در حوزه جذب گردشگر، افزایش قابل توجه سرمایه گذاری، ارتقای زیرساخت‌ها و نهایتاً تدوین سند توسعه گردشگری شد.
رشد گردشگری تا بی‌حمایتی در دولت دوازدهم
البته استان یزد پس از ثبت جهانی رشد چشمگیری را در افتتاح طرح‌ها، ارتقای زیرساخت‌ها خصوصاً افزایش تخت‌های اقامتی از حدود سه هزار و ۷۰۰ تخت به بیش از ۱۲ هزار تخت اقامتی، افزایش چشمگیر مرمت‌ها حدود یک هزار بنا شاهد بود و رشد سرمایه گذاری‌های خرد و کسب عناوین متعددی مانند پایتخت شهرهای پایدار جهان از دستاوردهایی بود که کاملاً با همت بخش خصوصی اتفاق افتاد.
ایجاد خانه‌های خلاق صنایع دستی، ایجاد اندیشکده‌های مربوطه، افزایش موزه‌ها و ارتباطات مستقیم بین‌المللی خصوصاً با استفاده از خواهرخواندگی‌ها و اهتمام دستگاه‌های دیگر به ویژه شهرداری نیز با رونق گردشگری در این برهه زمانی اتفاق افتاد. البته سلیقه‌ای عمل کردن مدیران در اجرای قوانین، دستورالعمل‌ها و سایر مصوبات در حوزه گردشگری، در اولویت نبودن آن و پر کردن کارنامه‌های مدیران با توسعه صنعت و معدن مسئله‌ای انکارناپذیر است که در این دولت هم به وفور شاهد انجام آن بودیم.
سلیقه‌ای عمل کردن مدیران در اجرای قوانین، دستورالعمل‌ها و سایر مصوبات در حوزه گردشگری، در اولویت نبودن آن و پر کردن کارنامه‌های مدیران با توسعه صنعت و معدن مسئله‌ای انکارناپذیر است
اما دیری نپایید که کرونا شایع شد و رکود بر صنعت شکننده گردشگری حاکم شد، ریزش چشمگیر نیروها، تعطیلی زیرساخت‌ها و خروج نیروهای متخصص از صنعت، تغییر مسیر سرمایه‌گذاری‌ها به سمت دیگر صنایع و... نیز از دیگر مسائلی بود که اتفاق افتاد. حمایت‌های نه چندان قابل توجه دولت و برخوردهای سلیقه‌ای با اجرای مصوبات حمایتی ستاد کرونا نیز مسئله دیگری بود که گریباناین صنعت را گرفت.
کوتاهی در واکسیناسیون عمومی و اولویت نداشتن واکسیناسیون فعالان صنعت گردشگری برخلاف دیگر کشورهای توسعه یافته، بستن مرزها و صادر نشدن ویزای گردشگری در عین صدور ویزای درمانی برای گردشگران خارجی، تنش‌های سیاسی و جلوگیری از برگزاری تورهای واکسن در کشور نیز از دیگر مسائلی بود که به دنبال سیاستگذاری‌های اشتباه کلان دولت اتفاق افتاد و اقتصاد شهرهایی مانند یزد جهانی از این مسئله متاثر شد.
آیا قرار است باز هم گردشگری در اولویت نباشد؟
امروز با واگذاری دولت سیزدهم به آیت الله رئیسی که با شعار گردشگری وارد یزد شد، چشم انداز دیگری در حوزه گردشگری پیش روی نه تنها یزد بلکه کشور تصور می‌شود، اما در سطح خرد نگرانی‌هایی نیز پس از تغییر دولت‌ها وجود دارد که از انتخاب وزیر همراه به ویژه با بخش خصوصی تا اولویت نداشتن گردشگری در بخش‌های خردتر دولتی در اجرای سیاست‌های کلان دولت سیزدهم نسبت به گردشگری را مشمول می‌شود.
با چشم پوشی از تنش‌های بین‌المللی سیاسی خصوصاً مذاکرات امروز کشور که کاملاً به نگاه کلان این دولت گره خورده و گردشگری خارجی را متأثر خواهد کرد و نیز رشد چشمگیر گردشگران یزد در سال ۹۷ در ایام نوروز به حدود دو میلیون گردشگر نشان داد که اگر دولت‌ها همراه با بخش خصوصی باشند و کوتاهی و سنگ اندازی نکنند، گردشگری می‌تواند راه خود را پیدا کند.
رشد چشمگیر گردشگران یزد در سال ۹۷ در ایام نوروز به حدود دو میلیون گردشگر نشان داد که اگر دولت‌ها همراه با بخش خصوصی باشند و کوتاهی و سنگ اندازی نکنند، گردشگری می‌تواند راه خود را پیدا کند
اما با توجه به سایر نگرانی‌هایی که امروز از کمبود انرژی و قطعی‌های آب و برق و تنش‌های بین استانی پیش آمده و همچنین مشکلات معیشت مردم و نگرانی از سقوط اقتصادهای وابسته به مسائل بین‌المللی و دیپلماسی خارجی وجود دارد، گردشگری چشم انداز قابل اعتمادی است که از امروز باید مورد توجه باشد و نه تنها در سیاست های کلان بلکه استانی نیز در اولویت قرار بگیرد.
فرار ظرفیت‌ها
خوشبختانه تدوین و وجود سند توسعه گردشگری و رفع مشکل حساب‌های اقماری و ارتقای بودجه وزارتخانه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از جمله مسائلی است که دولت سیزدهم را راحت‌تر برای رونق این اقتصاد، افزایش و ارتقای زیرساخت‌ها، تبیین جایگاه گردشگری در درآمدهای کشور، جلوگیری از فرار مغزها و اشتغالزایی برای فارغ‌التحصیلان و... هدایت می‌کند.
با این حال، باید دید دولت سیزدهم برای گردشگری چه خواهد کرد. آیا قرار است باز هم گردشگری در اولویت نباشد؟ قرار است نگاه سیاسی به جای نگاه تخصصی بر وزارتخانه گردشگری اش حاکم شود؟ آیا قرار است برای داشتن کارنامه‌ای پر از اعداد و ارقام، چشم‌انداز توسعه پاک اقتصاد کشور خصوصاً بر مبنای رونق گردشگری نادیده گرفته شود و آیا قرار است....
نظر شما