بازار؛ گروه استانها: آذربایجان شرقی با دارا بودن دومین جمعیت دامی، قطب تولید محصولات دامی در کشور است. دامداران این استان ۸ درصد محصولات دامی را تولید می‌کنند که علاوه بر اشتغال زایی برای جوانان جویای کار، ارزش افزوده فراوانی نیز به اقتصاد استان به همراه داشته است.
با اینکه مجموع تولیدات دامی استان (گوشت قرمز، گوشت سفید، تخم مرغ و شیر) در سال گذشته بیش از یک میلیون تن بوده است اما دامداران این خطه برای تولید محصولات دامی با مشکلات متعددی از قبیل کمبود نهاده‌های دامی، افزایش قیمت علوفه، خشکسالی چند سال اخیر، تأمین علوفه از مرتع و عدم حمایت دولت مواجه هستند.
حدود ۳ درصد از مراتع کشور در آذربایجان شرقی واقع شده است. با وجود این اما تولید و تأمین علوفه و جو مورد نیاز یکی از دغدغه‌های دامداران می‌باشد. در سال گذشته ۹۱۰ هزار تن علوفه در استان تولید شده است اما دامداران با وجود کمبود نقدینگی توان خرید و تأمین به موقع علوفه دام را ندارند.
حتی برخی دامداران بدون ملاحظه این امر و نداشتن اطلاعات کافی به ایجاد دامداری اقدام کرده اند که بعدها با مشکلات فراوانی روبرو شده و حتی تعدادی نیز به دلیل بدهی بانکی ورشکسته شده اند.
از طرف دیگر بسیاری از دامداران به خاطر نبود خوراک دام و توان مالی، دام‌های با کیفیت خود را ذبح کرده و گوشت آن را در بازار عرضه می‌کنند. این دام‌ها به لحاظ نژادی با ارزش هستند و از روی ناچاری و مشکلات فراوان و همچنین به خاطر کمبود علوفه ذبح می‌شوند.
کشتار دام به دلایلی که عنوان شد، موضوعی است که باید نسبت به آن نگران بود. چرا که این روند ذخایر ژنتیکی استان را از بین می‌برد و در آینده با کمبود دام و گوشت مواجه خواهیم بود. البته این را هم باید گفت زمانی که تولید به صرفه نباشد و فاصله هزینه‌ها و درآمدهای دامداران زیاد باشد تولید کننده راهی جز کشتار دام مولد ندارد.
در حالی که سال گذشته به دلیل نبود خوراک و نهاده شاهد جوجه کُشی بودیم حالا نیز نوبت به گاوکُشی رسیده تا به دلیل کمبود علوفه و خوراک دامی شاهد ذبح شدن دام‌های باارزش و مولد در کشور باشیم
در حالی که سال گذشته به دلیل نبود خوراک و نهاده شاهد جوجه کُشی بودیم حالا نیز نوبت به گاوکُشی رسیده تا به دلیل کمبود علوفه و خوراک دامی شاهد ذبح شدن دام‌های باارزش و مولد در کشور باشیم.
برای پیگیری این موضوع گفتگویی با هادی فرجی آزاد رئیس سازمان نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی داشتیم که در ادامه می‌خوانید.
*این روزها بحث ذبح دام‌های باکیفیت به خاطر نبود علوفه به بحث جدی تبدیل شده و خیلی از دامداران به خاطر نبود خوراک، دام‌های با ارزش به لحاظ نژادی را ذبح کرده و گوشت آن را به بازار عرضه می‌کنند، علت این موضوع چه می‌تواند باشد؟
افزایش هزینه تولید و عدم تأمین نهاده‌ها و تورم موجود در بازار در کنار خشکسالی اخیر باعث شده تا دامدار نتواند دام‌های خود را نگه دارد و مجبور به ذبح شده است.
دامدار می‌گوید هر موقع جلوی ضرر را بگیری سود است. هیچ دامداری راضی نمی‌شود دامی که چندین سال برای پرورش و اصلاح نژاد آن زحمت کشیده و سرمایه او محسوب می‌شود را ذبح کرده و به قیمت پایینی بفروشد.
* دولت اعلام کرده با خرید دام از دامدار حمایت می‌کند اما عملاً اتفاقی رخ نداده و حتی شاهد هستیم در برخی شهرها اعلام می‌کنند حتی خریدار نیست و دلالان به موضوع ورود کرده اند و با وعده و چک دام‌های باارزشی از دامدار خریداری می‌کنند، نظر شما در این خصوص چیست؟
دولت باید از تولید کننده حمایت کند که متأسفانه حمایتی وجود ندارد. گوشت و شیر جزو کالاهایی هستند که تضمین خرید دارند و باید قیمت گذاری از سوی شورای تعیین قیمت انجام شود.
متأسفانه موضوعی که طی سال‌های اخیر شاهد آن هستیم نفوذ دلالان به تعیین قیمت محصولات کشاورزی و همچنین گوشت و شیر است. قیمت گذاری محصولات کشاورزی باید به تشکل‌های کشاورزی و فعالان و کارشناسان این بخش‌ها واگذار شود نه دلالان و افراد غیرمرتبط با حوزه کشاورزی.
*در خصوص موضوع قیمت گذاری صحبت کردید و به نقش دلالان اشاره نمودید، در این خصوص لطفاً بیشتر توضیح دهید؟
نفوذ دلالان به موضوع قیمت گذاری باعث وضعیت فعلی در کشور شده که مشکلات مختلفی را در حوزه‌های مختلف کشاورزی شاهد هستیم. متأسفانه قیمت‌هایی که فعالان تشکل‌ها و کارشناسان کشاورزی به دولت می‌دهند با موافقت رو به رو نمی‌شود و قیمت‌هایی که دلالان تعیین می‌کنند به تصویب دولت می‌رسد.
سود اصلی تولید در کشورمان به جیب دلالان می‌رود، دولت اجازه نمی‌دهد قیمت گذاری شیر و گوشت طبق قانون انجام شود
سود اصلی تولید در کشورمان به جیب دلالان می‌رود. دولت اجازه نمی‌دهد قیمت گذاری شیر و گوشت طبق قانون انجام شود و در نتیجه ضرر اصلی را تولیدکننده و سپس مصرف کننده می بیند و سود اصلی به جیب دلال می‌رود.
*چه انتظاری از دولت سیزدهم با حضور آیت الله رئیسی در رأس قوه مجریه دارید؟
در تمام کشورهای جهان از تولیدکننده حمایت می‌شود به غیر از ایران، از نظر خشکسالی ضرر و زیان بالایی دیده ایم و نیاز است دولت حمایت کند که متأسفانه حمایتی در دولت تدبیر و امید صورت نگرفته است.
از دولت سیزدهم خواستار حمایت از بخش کشاورزی و حمایت از کشاورزان و دامپروران و فعالان در عرصه تولید کشور هستیم. اگر حمایتی صورت نگیرد دامدار مجبور است دام‌های خود را ذبح کند.
هر موقع دامدار زیر فشار اقتصادی باشد چاره‌ای جز فرستادن دام‌ها به کشتارگاه ندارد.
*شنیده شده مجوز کشتار برای ذبح دام مولد صادر نمی‌شود و چون دامدار برای تأمین هزینه‌ها مجبور به فروش است، دلالان وارد کار شده و با روش‌های مختلفی همچون دادن سم و یا شکستن پای دام آنها را ذبح می‌کنند، این موضوع صحت دارد؟
کشاورز هرگز اقدام به دادن سم و یا برخی شگردها برای ذبح نمی‌کند و این دلالان هستند که اقدام به چنین کارهایی می‌کنند. همان طوری که اشاره کردم اگر حمایتی صورت گیرد دامدار هرگز راضی به ذبح کردن دام که سرمایه اصلی او است، نمی‌شود. دلالان نیز به خاطر سود شخصی اقدام به چنین کارهای نادرست می‌کنند.
اگر تولید کننده نهاده و علوفه داشته باشد هرگز دام خود را به کشتارگاه نمی‌سپارد
اگر تولید کننده نهاده و علوفه داشته باشد هرگز دام خود را به کشتارگاه نمی‌سپارد. حتی اگر حمایتی از سوی دولت نیز انجام نشود دامدار چون علوفه و نهاده دارد بازهم ذبح انجام نمی‌شود ولی وقتی نهاده و علوفه وجود ندارد و حمایتی هم صورت نمی‌گیرد و هزینه‌های تولید چند برابر شده پس راهکاری جز ذبح برایش باقی نمی‌ماند تا با پول گوشت دام بتواند گوشه‌ای هزینه‌ها را پرداخت کند.
متأسفانه دلالان نیز با خرید دام ارزان از دامدار آن را به جای کشتارگاه در مراکز غیرمجاز و به شکل غیربهداشتی و غیرقانونی ذبح کرده و گوشت آن را به بازار عرضه می‌کنند.
هزینه تولید نیز با فروش همخوانی ندارد چراکه دامدار چند سال هزینه‌های بالایی برای اصلاح نژادی، واکسن، پرورش دام و تأمین علوفه و خوراک مورد نیاز آن می‌پردازد و در نهایت نیز دلالان با قیمت پایینی دام را خریداری می‌کنند.
*نگرانی اصلی شما از آینده بخش کشاورزی و دامپروری چیست؟
نگران همین وضعیت موجود هستیم، ادامه وضعیت فعلی باعث کاهش مصرف و تولید خواهد شد. با ادامه این وضعیت باید منتظر گوشت سفید ۸۰ تا ۹۰ هزار تومانی باید باشیم. با تداوم وضعیت فعلی و کاهش دام زنده در کشور در آینده نزدیک باید منتظر گوشت قرمز ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار تومانی بود و شیر نیز به کیلویی ۲۰ هزار تومان خواهد رسید.
با تداوم وضعیت فعلی و کاهش دام زنده در کشور در آینده نزدیک باید منتظر گوشت قرمز ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار تومانی بود
در گوشت سفید، قرمز و شیر در بحران هستیم و با بالا رفتن قیمت به دلیل کاهش تولید متأسفانه دیگر مصرف کننده قادر به خرید نخواهد بود.
*حرف دل دامدار چیست؟
دامدار نظارت دقیق بر توزیع نهاده‌های دامی را خواستار است، طرح هویت گذاری را در آذربایجان شرقی با نهاده‌ها پیوند زده اند که درست نیست. با این وضعیت عده‌ای بیشتر از حق خود نهاده دریافت می‌کنند و تولید کننده سنتی نیز نمی‌تواند نهاده دریافت کند.
ثروتمندان و تولیدکنندگان بزرگ و صنعتی هر روز ثروتمندتر می‌شوند و دامداران سنتی که وضعیت اقتصادی خوبی نیز ندارند هر روز فقیر و فقیرتر.
باید واردات علوفه انجام شود تا مشکلات مربوط به خوراک دام حل شده و تولیدکننده به آینده امیدوار شود. طرح هویت گذاری نیز نباید به بحث علوفه و نهاده پیوند بخورد.
هزینه تلیسه، علوفه، خوراک، نهاده و مواد بهداشتی و واکسن دام و امور اصلاح نژادی چند برابر شده و هزینه پرسنلی برای نگه داری دام نیز رشد کرده و باید قیمت شیر و گوشت نیز به همین میزان افزایش پیدا کند که نمی‌کند. باید در شورای قیمت گذاری کار کارشناسی برای نرخ شیر انجام شود.
نظر شما