بازار؛ گروه استانها: اگرچه در حال حاضر یکی از مهم‌ترین گلایه‌های بسیاری از جوانان نبود شغل و کار است و باقی مشکلات زندگی خود را به بیکاری ربط می‌دهند اما برخی از جوانان نیز بیکار ننشسته و با اتکا به هنر دست و امکانات محلی برای خود و همچنین بسیاری از هم‌وطنان خود آن‌هم با کمترین امکانات و سرمایه اشتغال ایجاد کرده‌اند.
سوزن‌دوزی و یا رشته‌های دیگری هم چون بخارا دوزی شاید در حال حاضر در میان ویترین‌های شهری زرق‌وبرقی نداشته باشد و کمتر شخصی با این هنرها آشنا باشد اما خانم حنیفه سالاری در زمره نخستین خانم‌هایی است که در شهرستان تربت‌جام تلاش کرده تا این رشته هنری را بهانه و وسیله‌ای برای کارآفرینی و ایجاد اشتغال کند.
این بانوی ۳۶ ساله که با فعالیت در رشته هنرهای دستی و سوزن‌دوزی توانسته علاوه بر خودش برای تعداد ۲۵ نفر از اهالی این شهرستان نیز کارآفرینی کند به دنبال احیای این هنر در منطقه شرق خراسان است.
خانم سالاری که تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته مد لباس گذرانده حالا در این شهرستان به سفیر هنر تبدیل‌شده است تا برای هم‌وطنان خود جامه اقتصادی بدوزد.
وی توانسته همچنین برندی نیز از کارهای خود با عنوان «قیطون» به ثبت برساند و مشتریان بسیاری از اقصی نقاط کشور جذب کند که این موفقیت وی در کارآفرینی بهانه‌ای شد تا چندساعتی را با وی به گفت‌وگو بنشینیم.
* چرا از طریق هنر وارد بازار کار شدید؟
من اهل تربت‌جام و کارشناس طراحی لباس هستم. دیپلمم را در رشته سوزن‌دوزی اخذ کردم و لذا چون این رشته در فهرست دانشگاه‌ها وجود نداشت، طراحی لباس را انتخاب کردم و لذا بهتر بود در رشته‌ای که علاقه دارم فعالیت کنم و از همین رو هنر سوزن‌دوزی و بخارا دوزی را انتخاب کردم.
* بخارا دوزی چیست؟
بخارا دوزی یک نوع رودوزی است که هنرمندان باکار کردن بر روی پارچه‌های ساده به‌وسیله سوزن و نخ طرح‌های جذاب و رنگین پدید می‌آوردند.
* چرا به این نام شهرت دارد؟
این صنعت از هنرهای دستی ایران‌زمین به شمار می‌رود که از شهر بخارا نشات گرفته است و به همین دلیل بانام این شهر ترکیب‌شده است. این صنعت در دوره‌های تاریخی سلجوقیان، ایلخانی، تیموری و صفویه هم علاقه‌مندان بسیاری داشته است.
* شما در میان طراحی و مدهای جدید چرا بخارا دوزی و این رشته سنتی را برای کار انتخاب کردید؟
من با شناخت از منطقه خودمان و اطلاعات و مطالعات جدی دریافتم که «دمسه دوزی» یا گلدوزی که نام اصلی آن بخارا دوزی است مشتری خوبی در این منطقه دارد و بانوان بسیاری نیز علاقه‌مند به فعالیت در این رشته هستند لذا سرمایه‌گذاری و توسعه کار را در این رشته و با اتکا به داشته‌های محلی آغاز کردم.
* چه پارچه‌هایی در این هنر استفاده می‌شود؟
بخارا دوزی یک هنر دستی است که بر روی پارچه‌های ساده بارنگ‌های مختلف پدید می‌آید. جنس پارچه‌های مورد کاربرد در این پیشه بیشتر از جنس کتان یا چلوار است اما گاهی هم به متاع پشمی، ابریشمی و تافته تغیر می‌کند.
* کاربرد بخارا دوزی ها چیست؟
طرح‌های بخارا دوزی ملحفه، روتختی، رومیزی، شال، رویه‌ی کرسی ، پرده ، لباس، کلاه، سجاده ، رو بالشتی، رو طاقچه‌ای و پارچه‌های بسیاری را آراسته می‌سازد. همچنین در بخارا دوزی تابلوهای تزئینی زیبایی را هم طرح می‌کنند و همین‌طور پارچه‌های مزین شده به‌وسیله بخارا دوزی قسمت هنری چند موزه خارجی را چون موزه پاریس و موزه «لوور» را زینت بخشیده است.
* گرانی پارچه تا چه میزان بر روی تولیدات شما اثر داشته است؟
تا جایی که بتوانم مواد اولیه‌ام را که شامل نخ، پارچه، کاغذ و چوب است را از داخل شهر خودمان تهیه می‌کنم اما واقعیت این است که نخ‌ها در حال حاضر حدود سه برابر شده و پارچه نیز ۳۵ درصد افزایش داشته است و این موضوع روی قیمت نهایی تأثیر می‌گذارد.
* چند نفر در حال حاضر برای این تولیدات با شما همکاری دارند؟
تعداد ۲۵ نفر به‌طور مستقیم با من کار می‌کنند که در بحث تولید محصولات ازجمله سوزن‌دوزی و چهل‌تکه بیشتر همکارانم را خانم‌ها تشکیل می‌دهند و البته تعدادی از آقایان هم در قسمت‌هایی که نیاز به چوب برای تولیدات داریم با من همکاری می‌کنند.
* آیا آموزش و تولید این محصولات را به سایر شهرستان‌ها هم توسعه و تعمیم دادید؟
بله ما هنرجویانی از خواف، کرج، تهران و سایر شهرستان‌های هم‌جوار نیز داریم.
ما در اینجا تنها به بخارا دوزی و نقش‌های محلی و منطقه خودمان اکتفا نکرده بلکه در حال حاضر در کنار آموزش‌های سوزن‌دوزی‌های ایران از قبیل بلوچ دوزی ،ترکمن دوزی ،سرمه‌دوزی،پته‌دوزی را نیز آموزش می‌دهیم.
* چه اجناسی را در حال حاضر تولید می کنید؟
ما در این کارگاه محصولاتی چون انواع پرده‌ها، دیوارکوب‌ها، رومیزی، کوسن ،کیف، پاپوش و زیورآلات تهیه و تولید می‌کنیم.
علاوه برسوزن دوزی، تولید محصولاتی ازجمله چهل‌تکه را نیز ارائه می‌دهیم و در حوزه چهل‌تکه از کوسن تا فرشینه تولید داریم که با دو جنس ساتن که براق و ظریف است و پارچه‌های مات مانند تترون و داکرون که مقاوم تراست به بازار عرضه می‌شود.
* این تولیدات کجا عرضه می‌شود؟
تا قبل از کرونا نمایشگاه‌ها محل خوبی برای ارائه و فروش کارهایمان بود و در حال حاضر گاهی نمایشگاه‌های مجازی برگزار می‌کنیم اگرچه بازار فروش ما مانند روزهای قبل از کرونا نیست اما بازهم مشتری خاص خود را داریم.
سوزن‌دوزی هنر قابل‌توجه ای است که در نمایشگاه‌ها ،بسیاری از گردشگران آن را به‌عنوان هدیه برای اقوام و دوستانشان در خارج از کشور خریداری می‌کردند و از اصفهان، تهران ، مشهد و شمال کشور مشتری کارهایمان هستند.
* به نظر شما چگونه می‌توان از رشته‌های هنری پول درآورد؟
به اعتقاد من در هنر هم باید بروز بود و بامطالعه و تغییر تنوع در رنگ‌آمیزی و افزایش کیفیت مواد مشتریان را در بازار جذب کرد.
تأثیرگذاری هنر بر روح و روان مردم و همچنین زندگی آن‌ها بر هیچ شخصی پوشیده نیست لذا می‌توان با تلفیق نیازهای جامعه مدرن وزندگی امروزی و بهره‌گیری از هنرهای سنتی کالاهایی را تولید کرد که برای بازار مشتری‌پسند باشد.
با توجه به شرایط موجود ما خودمان در حال برنامه‌ریزی و طراحی محصولات کاربردی‌تری در بحث پوشاک، کیف، کفش ، و تزئینات منزل با استفاده از هنرهای سنتی هستیم که تاکنون نیز با تولیدات و فروشی که داشتیم موفق بودیم و مشتریان بسیاری را جذب کردیم و همان‌طور که عرض کردم هرروز بر تعداد هنرجویان ما نیز افزوده می‌شود.
نظر شما