مرجان طیرانی- بازار: سالانه بنا بر اظهارات مسئولان خراسان رضوی در حالی افزون بر ۳۰ میلیون زائر و گردشگر به مشهد مقدس سفر می‌کنند که هنوز بسیاری از چالش‌های گردشگری در این کلان‌شهر مذهبی حل‌نشده است.
ازآنجاکه گفته می‌شود استان خراسان رضوی میزبانی سالانه ۳۰ میلیون گردشگر داخلی و بیش از ۳ میلیون گردشگر خارجی(بیش از دوسوم گردشگران ورودی به کشور) را تشکیل می‌دهد لذا اگر از همین آمار شروع کنیم باید بگویم که این عدد هنوز مورد اختلاف و مناقشه برخی از کارشناسان است و چالش گردشگری از همین نقطه آغاز می‌شود.
اگرچه این روزها کرونا پای گردشگران و زائران به مشهد مقدس کوتاه کرده است اما واقعیت این است درزمانی که هنوز صحبت از کرونا نبود آمارهای گردشگری هرسال به‌طور فزاینده‌ای رو به افزایش بود.
فقدان طرح جامعه گردشگری در این کلان‌شهر موجب شده تا بسیاری از سازمان‌های دولتی و عمومی به‌واسطه نفعی که از این آمار برای جذب بودجه می‌گیرند با دست‌ودل بازی بیشتری اعداد و ارقام را اعلام کنند.
سازمان‌های دولتی و عمومی با اعلام این آمارها می‌توانند بودجه بیشتری دریافت کنند، شهرداری‌ها قدرت چانه‌زنی خود را با دولت بالا می‌برند و نهادهای مذهبی نیز از آن برای وجهه چهره مذهبی شهر استفاده می‌کنند لذا کسی قصد اصلاح و یا آمارگیری واقعی را ندارد و تنها در این میان بخش خصوصی است که متضرر می‌شود زیرا برنامه‌های اقتصادی خود را بر اساس چهل میلیون گردشگر در سال ۱۴۰۲ می‌ریزد اما طرح‌هایش به سود نمی‌رسد!
نمونه آن تعداد بازارهای ساخته‌شده در سطح شهر مشهد است در این شهر سرانه فروشگاه برای هر ۵۰ نفر یک باب است درحالی‌که استاندارد آن برای هر ۲۰۰ نفر یک فروشگاه است به همین دلیل بعد از گذشت سال‌ها از ساخت فروشگاه‌هایی در میدان شهدا شاهد آن هستیم که در این میدان مرکزی شهر مشهد مغازه‌های زیادی خالی مانده‌اند. پروژه‌های بزرگ اقامتی تجاری که در سمت شاندیز در حال ساخت هستند نیز بر پایه همین بیش برآورد آماری بنا می‌شوند.
جذب گردشگر بدون آینده‌نگری
وجود بارگاه منور رضوی به‌عنوان قبله دل‌ها و گل سرسبد جاذبه‌ها و ظرفیت‌های گردشگری در مشهد شناخته می‌شود که جذب مسلمانان و شیعیان جهان به این قبله موجب تحول شگرف در عرصه گردشگری این کلان‌شهر است.
مشهد با داشتن جاذبه‌های استثنایی درزمینهٔ های گردشگری زیارتی، فرهنگی، طبیعی و گردشگری حلال و حیات‌وحش و امثال آن، هنوز برای سوارشدن به‌قطار سودآور گردشگری و کسب عایدات اقتصادی که مستحق آن است با چالش‌های فراوان روبروست، چالش‌هایی که گرچه متعلق به امروز نیست اما حل و رفع آن ضروری است.
اتکای صنعت گردشگری مشهد به گردشگران عرب موجب شد در پی ایجاد تنش سیاسی میان ایران و عربستان در سال ۱۳۹۴ و ریزش گردشگران عرب، صنعت گردشگری مشهد دچار خسارت جدی شود که این امر ضرورت ایجاد تنوع در جذب و ورود گردشگران خارجی به این کلان‌شهر را محرز کرد.
ضرورتی که باید در راستای آن نسبت به برنامه‌ریزی، سیاست‌گذاری، معرفی جاذبه‌ها و جذب گردشگران خارجی حتی از کشورهای غیرمسلمان و در عرصه‌های دیگر از قبیل گردشگری طبیعی، فرهنگی، تاریخی، غذایی و امثال آن با جدیت تلاش کرد.
برنامه‌ریزی برای آینده
این روزها اگرچه کرونا سایه سرد و سنگینی بر روی صنعت گردشگری انداخته است بااین‌وجود مشهد میزبان گردشگران خارجی از ۲۰ ملیت مختلف است که ضعف اصلی در جذب گردشگران دیگر کشورها و اطلاع‌رسانی ناکافی را باید یکی از مهم‌ترین چالش‌های گردشگری در این کلان‌شهر برشمرد.
هم‌اکنون ۷۸ کشور مسلمان وجود دارد و ۲۳ درصد جمعیت دنیا با یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون نفر را مسلمانان تشکیل می‌دهند که از این تعداد ۴۰۰ میلیون نفر شیعه هستند که می‌توانند به‌عنوان گردشگر در مشهد مورد هدف و برنامه‌ریزی قرار گیرند.
در کشورهای غیرمسلمان مانند چین و روسیه نیز جمعیت مسلمانان حضور دارند لذا هدف تبلیغات و اطلاع‌رسانی برای جذب گردشگری باید تمام کشورها اعم از مسلمان و غیرمسلمان باشد و برای دوران پساکرونا برای این جمعیت برنامه داشت.
سودی که به ضرر ما تمام می‌شود
هرچند که پتانسیل‌های بسیاری در مشهد برای جذب گردشگری وجود دارد اما نارسایی‌ها و کمبود آن‌های نیز کم نیستند.
باوجوداین جمعیت میلیونی و به‌ویژه میهمان‌های کشورهای عربی اما هنوز تابلوی راهنما به زبان عربی در این شهر به چشم نمی‌خورد.
ارزش‌افزوده سوغات در مشهد سالانه ۳۰ هزار میلیارد ریال برآورد می‌شود و این در حالی است که ۷۰ درصد سوغات خریداری‌شده کالاهای خارجی و ۲۰ درصد دیگر کالاهای قاچاق است و لذا این سود نهفته و بزرگی است که به ضرر ا تمام می‌شود.
اگرچه شناسایی اقلام مناسب و موردتوجه زائران به‌عنوان سوغات با رویکرد حمایت از کالای ایرانی سال‌هاست که به‌عنوان شعار مسئولان مطرح بوده است اما هنوز ظرفیت‌های فراوان در معرفی سوغات با اصالت ایرانی وجود دارد که باید روی آن کار شود.
هرچند که در طی سال‌های گذشته مسئولان میراث فرهنگی سعی کردند تا به خانه مسافرها و مسافرکش‌ها نظم و سروسامانی بدهند اما واقعیت این است که هنوز افراد بسیاری در خیابان بدون هیچ آموزش و یا استانداردی سد راه توریست‌ها و مسافران می‌شوند و امورات آن‌ها را مانند اجاره خودرو، بازی در نقش لیدر تور و حتی اسکان در باغ و ویلاهای خارج از شهر را بر عهده می‌گیرند و هنوز این مشکلات سروسامانی به خود نگرفته است.
حال به این موضوعات صدها مهمان‌پذیر دولتی را باید بیفزاییم که خارج از هرگونه ضابطه‌ای مهان می‌پذیرند بدون اینکه استانداردهای لازم را رعایت کنند.
نظر شما