بازار؛ گروه بین الملل: مذاکرات وین تحت تأثیر چند اتفاق قرار گرفته و سخنی از آغاز دور هفتم مذاکرات نیست. با اینکه پیش بینی می شد مذاکرات وین تا روز ۲۴ تیرماه به نتیجه نهایی نائل آید اما چند اتفاق مانع از تداوم آن شده است. در حال حاضر بر اساس اعلام کارشناسان ۹۰ درصد توافق حاصل شده است اما هنوز نتیجه نهایی حاصل نشده است.
به گفته هیاتهای مذاکره کننده در وین، طرفین باید تصمیمات سخت اتخاذ کنند تا توافق حاصل شود.
یکی از مسائلی که ایران آنرا با توجه به تجربه قبلی از برجام مد نظر دارد گرفتن این تضمین از آمریکا است که مجددا از برجام خارج نشود. برجام که حاصل سالهای مذاکره بود از سوی دولت ترامپ به کنار گذاشته شد. با توجه به این تجریه ایران خواهان گرفتن چنین تضمینی است که دولت امریکا از برجام خارج نشود.
اما طرف آمریکایی چنین تضمینی را نمی دهد. هفته پیش یک مقام وزارت خارجه آمریکا درباره درخواست ایرانی‌ها برای ضمانت از آمریکایی‌ها مبنی بر اینکه خروج از برجام تکرار نخواهد شد گفت: «ضمانتی در کار نیست. این را ما می‌دانیم، ایران هم می‌داند. بهترین تضمین بازگشت به توافق و اجرای متعهدانه آن است.»
در خصوص روند کنونی حاکم بر مذاکرات وین خبرنگار بازار گفتگویی با پروفسور «فرانک فن هیپل» استاد دانشگاه پرینستون و معاون اسبق کاخ سفید تنظیم نموده که در ادامه می آید. حوزه تحقیقاتی «فن هیپل» در زمینه علوم و فناوری شامل مواردی چون کنترل تسلیحات اتمی و منع اشاعه هسته‌ای، انرژی و توازن سیاست گذاری در عرصه‌های تکنولوژی است.
*در حالی سخن از پایان مذاکرات وین در دور آتی وجود داشت که زمانی برای دور بعدی مذاکرات مشخص نشده است و به نظر می رسد مذاکرات متوقف شده است. ارزیابی شما چیست؟
من هم با شما موافق هستم که گفتگوها متوقف شده است. درک من این است که ایران خواستار این است که ایالات متحده متعهد شود که برجام را ترک نکند و همچنین ایران نمی خواهد سانتریفیوژهای پیشرفته ای را که در کاهش به تعهدات برجامی استفاده کرده است از بین ببرد. ایالات متحده خواستار این است که ایران متعهد شود در مورد تمدید انقضای محدودیت های برجام و در مورد مسائل منطقه ای مذاکره کند.
*برای دولت اوباما، توافق هسته ای گام اول برای مذاکره درباره سایر مسائل با ایران بود. یعنی او قصد داشت ابتدا مساله هسته ای را حل و فصل کند و سپس سراغ سایر مسائل برود. اما برای بایدن قضیه فرق دارد و او همزمان با مذاکرات هسته ای خواهان تضمین مذاکرات درباره مسائل منطقه ای و سایر موضوعات است. آیا بایدن موفق در چنین روشی خواهد بود؟
من نگران هستم که هر دو طرف بیش از حد پیش روی و اقدام کنند. هر دو باید به سادگی و بدون شرایط اضافی به برجام بپیوندند. این می تواند از بروز بحران در برنامه هسته ای ایران حداقل تا سال ۲۰۳۰ جلوگیری کند. امیدوارم که تا آن زمان، پیشرفتی در زمینه کاهش تنش ها در منطقه خلیج فارس و خاورمیانه حاصل شود.
*اینکه بایدن مذاکرات هسته ای را به سایر موضوعات گره می زند این است که اگر تحریمها را لغو کند دیگر ابزار فشار موثری بر ایران نخواهد داشت. بر این اساس مذاکرات هسته ای به نوعی به مذاکره با مسائل منطقه ای و موشکی ایران گره می خورد. ایران هم مذاکره درباره مسائل منطقه ای و موشکی را قویا رد می کند. ابراهیم رئیسی رئیس جمهور منتخب ایران نیز در اولین نشست خبری خود بعد از پیروزی در انتخابات این موضوع را قویا رد کرده است. در چنین شرایطی آیا احتمال تشدید تنشها بین ایران و امریکا و به سرانجام نرسیدن مذاکرات وجود دارد؟
برای تحت فشار قرار دادن سایر طرف های برجام، ایران تولید اورانیوم با غنای بالا را آغاز کرده و شفافیت ارائه شده توسط برجام در مورد فعالیت های هسته ای ایران را کاهش داده است. ممکن است در این شرایط فشار به دولت بایدن برای حمله به سایت های هسته ای ایران وارد شود و جنگی رخ دهد.
*سیاست دولت بایدن بر اساس «موازنه از راه دور» (offshore balancing) تعبیه شده است. بر این اساس امریکا در صدد است تا خود را به صورت جدی در خلیج فارس نکند و متمرکز بر چین باشد. تاکید دولت بایدن بر تضمینی بر مذاکره در خصوص مسائل منطقه ای و موشکی و نپذیرفتن ایران، می تواند این سیاست را با شکست مواجه سازد. نظر شما در این خصوص چیست؟
من معتقدم دولت بایدن تحت شرایط فعلی درخواست بیش از حدی خواهد داشت. رهبر ایران پیش از این و به صورت یکجانبه تولید و ساخت موشک های بالستیک ایران را به برد ۲۰۰۰ کیلومتر محدود کرده بود و ایران و عربستان سعودی در مورد کاهش تنش در خلیج فارس صحبت می کردند. اگر هر دو طرف بتوانند فقط به برجام برگردند، می تواند زمینه را برای پیشرفتهای سازنده بیشتر فراهم کند.
نظر شما