بازار؛ گروه استانها: صنایع دستی زبان گویا و روشن تاریخ، تمدن، هویت و هنر ایران است؛ هنر دستی که با آمیزه ای از ذوق هنری و خلاقیت فکری صنعتگر شکل یافته است.
صنایع دستی در ایران به پهنای جغرافیایش قدمت دارد به گونه ای که یکی از استان های کشور که در این زمینه حرف های بسیاری برای گفتن دارد استان همدان به عنوان پایتخت تاریخ و تمدن ایران زمین است.
معاون صنایع‌دستی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان چندی پیش مطرح کرد طبق تقسیمات کشوری هر استان تعدادی صنایع دستی شاخص و بومی دارد که این رشته‌ها در استان همدان شامل مصنوعات چرمی، سراجی سنتی و دباغی، منبت مبلمان و سفال است.
۴۵ هزار شاغل ثبت شده صنایع دستی در ۳۰ هزار کارگاه در استان همدان فعالیت می‌کنند
هاشم مظاهری با بیان اینکه یک دوم اشتغال صنایع دستی استان همدان مربوط به منبت‌کاران است، گفت: ۴۵ هزار شاغل ثبت شده صنایع دستی در ۳۰ هزار کارگاه در استان همدان فعالیت می‌کنند که از این تعداد حدود ۱۷ هزار نفر مربوط به شهرستان‌های ملایر و تویسرکان است.
وی با اشاره به اینکه همدان قابلیت زیادی در حوزه صنایع دستی دارد، یادآور شد: به عنوان نمونه در زمینه سفال و سرامیک توانایی‌هایی زیادی وجود دارد تا آنجا که صاحب شهر جهانی هستیم و یکی از این قابلیت‌ها اشتغال بالای حوزه سفال در لالجین است که این موضوع درباره منبت ملایر هم صدق می‌کند.
مظاهری با بیان اینکه علاوه بر این تعدادی رشته فعال مثل گلیم بافی نهاوند و مرواربافی ملایر هم وجود دارد، اضافه کرد: به عنوان نمونه تمام کارگاه‌های فعال کشور در حوزه مرواربافی مواد اولیه خود را از ملایر تهیه می‌کنند و این قابلیت بسیار مهمی است.
وی با اشاره به اینکه ۸۵ رشته فعال و شناخته شده در استان همدان فعالیت دارند، گفت: رشته‌های فعالی مانند تراش سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی، مصنوعات فلزی مثل زیورآلات سنتی و رودوزی‌های سنتی در همدان وجود دارد.
خسارت ۱۴۰ میلیارد تومانی کرونا به صنایع دستی استان همدان
معاون صنایع‌دستی اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان در ادامه این صحبت ها از خسارت ۱۴۰ میلیارد تومانی کرونا به صنایع دستی استان همدان خبر داد و افزود: این خسارت مربوط به حوزه صادرات و فروش آثار بوده و کرونا به تولیدات صنایع دستی خسارت زیادی وارد نکرده و حتی در این مدت یک کارگاه هم تعطیل نشده اما کارگاه‌ها تعدیل نیرو داشته‌اند.
حال با این قابلیت ها سوالی که مطرح می شود اینکه آیا چنین خسارت هایی جبران شدنی است؟ این روزها باید برای حمایت از فعالین این عرصه چه برنامه ریزی هایی داشت؟ در این خصوص گفتگویی با علی مالمیر؛ مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان ترتیب داده شد و در ادامه پای صحبت های یکی از فعالان و هنرمندان عرصه صنایع دستی نشستیم که متن این صحبت ها را می خوانید:
صادرات ۳۹میلیون دلاری صنایع‌دستی همدان
علی مالمیر در گفتگو با خبرنگار بازار میزان صادرات رسمی و غیررسمی صنایع‌دستی استان همدان در سال گذشته را ۳۹میلیون دلار اعلام کرد و گفت: این صادرات به کشورهای عراق، آذربایجان، امارات، غنا و هلند رفته که اغلب محصولات صادراتی همدان را سفال و سرامیک لالجین تشکیل داده و مقدار اندکی را نیز زیورآلات سنتی و مبل و منبت ملایر شامل شده است.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان در ادامه صحبت های خود به اعطای تسهیلات در قالب وام مشاغل خانگی، روستایی، کرونا و بلاعوض به هنرمندان اشاره کرد و افزود: درحوزه حمایتی در قالب اعطای تسهیلات وام مشاغل‌خانگی ۶۴ میلیارد و ۲۹۰ میلیون ریال، وام اعتبارات کرونا ۱۴۲ میلیارد و ۴۶۰ میلیون ریال، وام روستایی ۳۷۲ میلیارد و ۷۰۴ میلیون ریال و وام بلاعوض به هنرمندان استان همدان پرداخت شده است.
یک هزار و ۶۶۴ مورد صدور و تمدید پروانه تولید انفرادی و سه هزار و ۳۱۸ مورد صدور و تمدید پروانه تولید کارگاهی در استان همدان انجام شده است
وی در ادامه این گفتگو عنوان کرد: سال‌گذشته یک هزار و ۶۶۴ مورد صدور و تمدید پروانه تولید انفرادی و سه هزار و ۳۱۸ مورد صدور و تمدید پروانه تولید کارگاهی در استان همدان انجام شده است.
مالمیر در این راستا صدور و تمدید ۴۵ مورد کارت‌شناسایی، ۱۴ مورد صدور و تمدید جوازتاسیس و ۴۷۰ مورد صدور و تمدید مجوز مشاغل‌خانگی را از دیگر فعالیت‌های معاونت صنایع‌دستی استان در سال گذشته اعلام کرد و گفت: خوشبختانه در راستای ثبت ملی صنایع‌دستی توانستیم با تلاش‌های انجام شده روستای اشترمل در شهرستان تویسرکان را به‌عنوان روستای ملی، منبت گلریز به ثبت برسانیم.
وی تهیه پیش‌نویس استاندارد ملی رشته نقاشی روی‌سفال را از دیگر فعالیت‌های معاونت صنایع‌دستی همدان دانست و افزود: اجرای نمایشگاه و اجرای زنده صنایع‌دستی، اعطای گواهی کیفیت صنایع‌دستی به شش کارگاه صنایع‌دستی، ساماندهی و حمایت از هنرمندان صنایع‌دستی برای شرکت در نمایشگاه‌های ملی و بین المللی صنایع‌دستی از دیگر فعالیت‌های این معاونت بود.
کلنگ‌زنی بزرگترین بازارچه مبل و منبت کشور در همدان
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان در بخش پایانی این گفتگو با بیان اینکه ۱۲ واحد کارگاهی و نمایشگاه صنایع‌دستی پارسال به افتتاح رسید، اظهار کرد: از سویی، کلنگ بزرگترین بازارچه مبل و منبت کشور در زمینی به مساحت ۳۹ هزار مترمربع با اشتغال بیش از ۷۰۰ نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم و با اعتبار۱۵۰۰ میلیارد ریال در شهر ملایر بر زمین زده شد.
پیش از کرونا ۲۰ نفر و حالا ۳ نفر در کارگاه میناکاری ما مشغول فعالیت هستند
زهرا اسکندری که قریب به پنج سال است در حوزه میناکاری روی سفال در استان همدان فعالیت دارد، در گفتگو با خبرنگار بازار بیان کرد: هم اکنون با برخی از ارگان ها در این زمینه در حال فعالیت هستم.
این هنرمند همدانی با بیان اینکه پیش از کرونا ۲۰ نفر در کارگاه میناکاری ما مشغول به فعالیت بودند، اظهار کرد: در حال حاضر ۳ نفر در این کارگاه مشغول فعالیت هستند.
وی با بیان اینکه مبتلا به بیماری ام. اس است، گفت: با وجود مشکلات این بیماری مثل تاری دید، دوبینی، لرزش دست و مواردی از این دست، کار میناکاری روی سفال را به انجام رسانده ام.
اسکندری با تصریح بر اینکه فعالیتی که دارم هم اکنون بیشتر با افراد مبتلا به بیماری خاص و ام. اس و افراد درگیر با مشکلات جسمی و ذهنی است، عنوان کرد: برای فروش در این روزها با مشکلاتی روبرو شده ایم، به ویژه اینکه افرادی که کارهای میناکاری ما را انجام می دهند، افراد خاصی هستند و خودشان نمی توانند محصولات تولیدی را به فروش برسانند.
در استان همدان جای خاصی برای به فروش رساندن محصولات و صنایع دستی افراد با این ویژگی ها وجود ندارد
وی در ادامه صحبت های خود مطرح کرد: در استان همدان جای خاصی جهت به فروش رساندن محصولات و صنایع دستی افراد با این ویژگی ها وجود ندارد.
هیچ فروشی ندارم، به سختی وامم را پرداخت می کنم
این هنرمند همدانی راه برون رفت از این وضعیت را فروش های مجازی و اینترنتی محصولات و صنایع دستی خود دانست و عنوان کرد: از سویی دیگر، در بازارچه هایی که در این زمینه در استان همدان برپا می شود نیز شرکت می کنم.
وی با تاکید بر اینکه به هیچ عنوان پشتیبانی و حمایتی از سوی ارگان های دولتی از ما نمی شود، مطرح کرد: دنبال این روند بوده ایم اما تنها در حد حرف است و اصلاً پیگیری نمی شود.
اسکندری با گلایه مندی گفت: به هیچ عنوان راهی پیش روی من و حمایتی از من باز نشده و قدمی در این مسیر برنداشته اند، تنها راهی که در این مسیر از ما شده در برپایی یک نمایشگاه چندروزه صنایع دستی در محل باغ نظری همدان خلاصه بوده است.
و اما، وعده هایی که عملی نشد
این بانوی هنرمند با بیان اینکه تسهیلات کرونا را گرفته ایم اما در شرایط کرونا که هیچ فروشی ندارم، به سختی می توانم این تسهیلات و وام را پرداخت کنم، اظهار کرد: به ما وعده داده شد بود که جایی ثابت را برای فروش تولیدات هنرمندان دارای بیماری خاص، در نظر می گیرند اما این موضوع محقق نشده است.
اسکندری در بخش پایانی این گفتگو با بیان موضوع مطرح کرد: قرار بود وام هایی با درصدهای کمتر نیز برای ما در نظر گرفته شود اما این امر نیز محقق نشده است و به راستی این روزها با مشکلات بسیاری روبرو هستیم، از سویی زمانی که قرار است تسهیلاتی به ما اعطا شود، آن قدر ضوابط آن سفت و سخت است که نمی توانیم حتی همان تسهیلات با درصدهای بالا را نیز بگیریم و بخشی از کارهایمان را پیش ببریم.
ایجاد بازارچه ای دائمی برای فروش صنایع دستی، وام های کم بهره با بازپرداخت های مناسب، حمایت از کارگاه های صنایع دستی، ورود جدی تر به بحث بازارچه های مجازی و مواردی از این دست می تواند نوش دارویی باشد پیش از مرگ صنایع دستی
در حالی که صنایع دستی پایتخت تاریخ و تمدن می تواند راه ورود دوباره همدان به بازارهای جهانی باشد اما در وضعیتی هستیم که هنرمندان صنایع دستی پایتخت تاریخ و تمدن هم چنان چشم انتظار حمایت اند.
شیوع ویروس کرونا از یک سو و محدودیت های سفرها و صادراتی در پی آن همزمان شده است با گرانی مواد اولیه و افزایش قیمت های تولید؛ بدین ترتیب این روزها شاید ایجاد بازارچه ای دائمی برای فروش صنایع دستی، وام های کم بهره با بازپرداخت های مناسب، حمایت از کارگاه های صنایع دستی، ورود جدی تر به بحث بازارچه های مجازی و مواردی از این دست بتواند نوش دارویی باشد پیش از مرگ صنایع دستی چراکه دور شدن افراد متخصص و هنرمند از این عرصه نه تنها ضربه اقتصادی به همراه دارد بلکه می تواند هویت ما را نیز به سمت و سویی ببرد و به مرور داشته های تاریخی و فرهنگی مان به انحلال کشیده شود.
نظر شما