بازار؛ گروه استانها: «هاله حامدی‌فر» مدیرعامل شرکت تولیدی و تحقیقاتی سیناژن کارآفرین ایرانی، برندهٔ کتاب سال جمهوری اسلامی در سال ۷۸ یکی از بانوان تاثیرگذار در توسعه صنعت دارویی کشور و صادرات دارو است.
حامدی فر با اشتغال‌زایی برای حدود ۱۵۰۰ نفر در ردهٔ کارآفرینان کشور قرار دارد و تاکنون با تاسیس شرکت هایی مانند «آریوژن، نانو الوند، ارکید فارمد، سیناپخش ژن، نانو حیات، آروکو و سیناژن ایلاچ (استانبول) در گسترش صنعت دارویی کشور قدم های بزرگی برداشته است.
گفتگوی بازار با این بانوی کارآفرین را با هم می خوانیم.
* ایده و انگیزه شما برای ورود به عرصه کارآفرینی چه بود و چطور شد به عنوان کارآفرین نمونه کشور شناخته شدید؟
ورود من به عرصه کارآفرینی براساس یک اقدام سنجیده و از قبل برنامه ریزی شده نبود. در روزهایی که در دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران مشغول به تحصیل بودم شاید کمتر کسی فکرش را می کرد که انتخابی به جز ادامه تحصیل در حیطه تخصص داروسازی و نهایتا وارد شدن به عرصه عضویت در هیئت علمی دانشگاه را انجام دهم. اما زمان، شرایط و موقعیت ها و انتخاب های متفاوتی را در مقابل ما قرار می دهد. امروزه هم بزرگترین انگیزه ای که در این وضع آشفته می تواند همچنان یک کارآفرین را سرپا نگه دارد قطعا احساس موثر بودن هست.
در حال حاضر ما در سیناژن وقتی به این فکر می کنیم که هر یک دوز از داروی ما می تواند منجر به التیام دردهای یک بیمار در هر کجای این کشور یا حتی دنیا شود واقعا انگیزه خیلی زیادی برای ادامه فعالیت در این شرایط سخت می گیریم.
*میزان صادرات و ارزآوری سیناژن چقدر است؟ عمده محصولات صادراتی شما چه محصولی است؟
گروه دارویی سیناژن در مجموع بیش از ۶۰ درصد از صادرات دارویی و ارزآوری کل کشور را در اختیار دارد. البته به دلیل تحریم ها طبیعتا" برای مبادله های تجاری با کشور های خارجی محدودیت های بسیار زیادی داریم و به همین دلیل عدد صادرات دارویی کل کشور چنان عدد بزرگی به حساب نمی آید. اما با این حال بزرگترین صادر کننده دارویی کشور در حال حاضر شرکت سیناژن است.
در سال ۱۳۹۹ گروه دارویی سیناژن موفق شد تا از خروج بیش از یک میلیارد و هفتصد میلیون دلار ارز از کشور جلوگیری کند. در واقع اگر گروه دارویی سیناژن نبود دولت برای اینکه بتواند داروهای مورد نیاز مردم که توسط گروه دارویی سیناژن تولید می شود را از طریق واردات تامین کند باید یک میلیارد و هفتصد میلیون دلار ارز از بیت المال هزینه می کرد.
این در حالی است که شما می بینید که اندک داروهای مورد نیاز کشور که در داخل تولید نمی شود و از طریق واردات تامین می شود به سبب ناپایدار بودن وضعیت ارز با کمبود جدی و گاها بی نظمی در تامین مواجه هستند. اما این دست از دغدغه ها در مورد داروهای تولید شده در گروه دارویی سیناژن سالهاست که دیگر مطرح نیست.
همچنین باید توجه داشت که ارزش ارزی کل بازار دارویی کشور در حدود ۲.۵ میلیارد دلار است که نشان دهنده این است که وجود شرکت سیناژن با صرفه جویی یک میلیارد و هفتصد میلیون دلاری چه ارزش افزوده بزرگی برای کشور به حساب می آید.
*تحریم ها چه تاثیری روی بحث مواد اولیه وارداتی گذاشته است؟
از آنجایی که تولید داروهای با فناوری بالا در شرکت سیناژن از مرحله صفر بومی سازی شده بنابراین وابستگی چندانی به منابع خارجی وجود ندارد و دقیقا به همین دلیل است که بیماران مصرف کننده داروهای گروه دارویی سیناژن هیچ گاه با کمبود دارو مواجه نبوده اند و این موضوع نقطه قوت ماست که تحریم را در این حوزه بی اثر کردیم. اما از طرفی تحریم ها بر مراودات خارجی علی الخصوص انتقال پول و صادرات آثار چشمگیری داشته و دارد و طبیعتا برای بزرگتر شدن و بین المللی شدن بازار دارویی کشور باید چاره ای برای رفع تحریم کرد.
*در حال حاضر چه مشکلات و موانعی برای تولید شرکت های دارویی وجود دارد؟
از نظر من مهم ترین مانع در مقابل تولید قوانین سختگیرانه، مدیریت بی ثبات و بروکراسی پیچیده موجود در مسیر تولید کنندگان هست.گاهی آنقدر این موانع داخلی زیاد است که تحریم از یاد تولید کنندگان می رود.
از طرف دیگر مشکلات عدیده ناشی از چند نرخی بودن ارز سختی کار را دو چندان کرده است. به ذاته چند نرخی بودن ارز فساد زاست که راهکار اصلی سیاست گذاران جهت جلوگیری از رانت ناشی از این چند نرخی بودن پیچیده تر کردن بروکراسی اداری دریافت یا تخصیص آن است که اغلب به عدم تخصیص و سردرگمی تولید کنندگان، ایجاد رانت و فساد، عدم دستیابی آحاد جامعه علی الخصوص نیازمندان به عواید این یارانه و نهایتا" بی نظمی در تولید دارو و کمبود های پی در پی دارویی می انجامد.
چندین سال است که توسط مقامات مختلف سیاسی کشور در همه سطوح بر حمایت از تولید و تولید کنندگان تاکید شده و می شود اما در یک نمونه ساده در استان البرز ما برای الحاق و تغییر کاربری یک زمین جهت تولید چندین محصول دانش بنیان که از نیاز های ضروری کشور هست به ما گفته شده فقط برای تغییر کاربری بخش کوچکی از آن مبلغ گزافی باید به شهرداری و جهاد کشاورزی غرامت پرداخت کنیم. در حالی که این تغییر کاربری پس از بررسی جامع توسط همه ذی نفعان بلامانع تلقی شده است.
به طور منطقی در کشوری که همه ارکان آن برای مبارزه با آثار تحریم و صرفه جویی ارزی و نیز تولید با کیفیت محصول داخلی متحد هستند انتظار این نوع برخورد سرد و ناامید کننده ای با یکی از مطرح ترین تولید کننده های داروی با کیفیت ایرانی در جهان نمی رود. در واقع این مبلغ گزاف غرامت تولید محصول با کیفیت ایرانی و مبارزه با تحریم، انصاف و عادلانه نیست.
*سیناژن به عنوان صادرکننده نمونه ملی و هوش تجاری ایران انتخاب شد، رمز این موفقیت را در چه می بینید؟
مهم ترین رمز موفقیت سیناژن امید هست. ما هم قسم شدیم که هیچ چیز مانع از تلاش ما برای کاهش درد و آلام بیماران نشود. در وضعیت اسفناک امروز همه مردم با مشکلات اقتصادی متنوع و متعددی دست و پنجه نرم میکنند.
طبیعتا بیماران خاص به سبب بیماری رنج دو چندانی می کشند حال اگر نبودن دارو یا کمیاب شدن داروی خاص را به مشکلات و دغدغه های ذهنی بیماران اضافه کنیم، واقعا شرایط سخت و غیر قابل تحمل می شود. ما تلاش کرده و می کنیم تا در اوج سیاهی و تاریکی ایجاد شده به واسطه یک بیماری هولناک همان نقطه عطف امید در زندگی این بیماران باشیم.
گاهی که عادی شدن جریان زندگی یک بیمار صعب العلاج را می بینیم به خود می بالیم و این همان هدفی هست که بزرگترین انگیزه ها را برای کارهای بزرگتر و برای هدف های والاتر برای ما خلق می کند و این دلیل اصلی موفقیت سیناژن است.
*چند نرخی بودن ارز چه تاثیری بر افزایش هزینه، کاهش سود و روند کلی فعالیت شما دارد؟
مهم ترین آسیب ناشی از چند نرخی بودن ارز فساد و رانت ناتمام و غیر قابل پیشگیریست. بانک مرکزی از طرفی با بی نظمی در تخصیص ارز روند منظم تولید را گاه و بی گاه با چالش و بحران مواجه می کند. از طرف دیگر نحوه رفتار بانک مرکزی با شرکت های تولیدی من باب برگشت ارز حاصل از صادرات دارو مانند سایر صنایع است، در حالی که حداقل زمان ممکن برای این کار در صنعت دارو نزدیک به نه ماه است این در صورتی است که بانک مرکزی پس از یک فرجه سه ماهه شرکت های دارویی را در لیست سیاه تخصیص ارز وارد می کند.
از سوی دیگر رانت و بی عدالتی ناشی از تخصیص همین ارز ضربه مهلکی به انگیزه تولید کنندگان داخلی وارد کرده است. تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی با توجه به ناپایداری درآمد های ارزی کشور از یک منطق مشخص و با ثبات پیروی نمی کند، و گاها برخی از ما یحتاج اولیه تولید دارو که مشمول تخصیص بوده اند از این شمول مستثنی می شوند و نتیجه نهایی آن است که قیمت تمام شده برای تولید کننده قابل پیش بینی نیست و از طرفی همواره تولید کننده با سیاست های انقباضی سیاست گذاران در راستای سرکوب قیمت تمام شده و پیشگیری از افزایش قیمت دارو مواجه است بنابراین آسیب اصلی این بی ثباتی نهایتا متوجه تولید کننده خواهد بود!
نظر شما