بازار؛ گروه کشاورزی: کشت حفاظتی از روشهای با بهره وری بالا است که در کشورهای پیش رو و صاحب نام سال ها است رواج یافته و در ایران نیز با مراودات برخی شرکتهای داخلی با شرکت های معتبر خارجی در این حوزه از اواخر دهه ۸۰ و اوایل دهه ۹۰ در حال رواج یافتن است و در حال حاضر چند شرکت که دانش فنی لازم را دارا هستند د ر این زمینه فعالیت دارند.
کاوه سیادت، مدیر فروش یکی از این شرکتهای تولید ادوات کشاورزی نوین است که به طور تخصصی در بخش ادوات کشاورزی حفاظتی فعالیت دارند. در این راستا خبرنگار «بازار» گفتگویی با وی انجام داده است که در ادامه می خوانید.
کشاورزی حفاظتی با هدف حفظ منابع آبی و بقایای گیاهی در خاک برای جلوگیری از هدررفت رطوبت و غنی سازی خاک رواج یافته است
*در ابتدا کمی در خصوص نوع فعالیت خود و تولیدات تان توضیح بدهید.
ما در واقع طیف وسیعی از ادوات کشاورزی را تولید می کنیم که غالبا ادوات خاک ورزی و کاشت مستقیم است. همانطور که می دانید خاک ورزی یعنی آماده سازی زمین و ایجاد بستر مناسب برای کاشت و در شرایط خشکسالی و کم آبی با کمک دستگاه های نوین خاک ورزی با حفظ بقایای گیاهی کشت قبلی در روی زمین می ماند. همچنین این ادوات با ایجاد یک بستر مناسب برای کشت باعث حفظ رطوبت مناسب به صورت طولانی مدت می شود. از سوی دیگر کشاورزی حفاظتی با هدف حفظ منابع آبی و بقایای گیاهی در خاک برای جلوگیری از هدر رفت رطوبت و غنی سازی خاک رواج یافته است. بنابراین رسیدن به این اهداف بهره گیری از یکسری ادوات خاص از جمله خاک ورزهای مرکب را می طلبد.
*کارکرد خاک ورزهای مرکب به چه نحو و در چند مرحله انجام می شود؟
خاک ورزهای مرکب اساسا ۳ اصول را رعایت می کند؛ یکی ایجاد شیار در زمین کشاورزی یا شخم بدون برگرداندن خاک بدون اینکه موجب هدر رفت ازت خاک شود. اصل بعدی مخلوط کردن و خرد کردن بقایای کشت قبل که همان کاه و کلش است و به تبع ایجاد لایه حفاظت رطوبتی در خاک است. مرحله سوم هم این است که این خاک ورزها خاک را تسطیح می کند و دیگر پستی و بلند در روی زمین به جا نمی ماند.
به عبارت دیگر چندین مرحله عملیات را در یک مرحله انجام می دهد و در هزینه های شخم زدن، خرد کردن و تسطیح کردن که بسیار هزینه بر، انرژی بر و زمان بر است را با یک مرحله و در فاصله زمانی بسیار کوتاه تر نسبت به روشهای سنتی انجام می دهد.
در خاک ورزی مرکب یا حفاظتی که مواد آلی خاک هم حفظ می شود زمان انجام عملیات ها یک سوم روشهای سنتی است
*خاک ورزهای مرکب چقدر زمان آماده سازی خاک و تا چه میزان مصرف آب را کاهش می دهند؟
در خاک ورزی مرکب یا حفاظتی که مواد آلی خاک هم حفظ می شود زمان انجام عملیات ها یک سوم روشهای سنتی است. با توجه به اینکه اراضی دیم کشور غالبا در مناطق حاره و نیمه خشک قرار دارد لذا دیم اهمیت بالایی دارید و باید زمین های دیم مان را همیشه با بهره وری بالا استفاده کنیم به خصوص اینکه در دیمزارها تامین آب غالبا از طریق بارش ها و نزولات آسمانی صورت می گیرد.
در حقیقت استفاده از کشاورزی حفاظتی جزئی از سیاست فائو و سیستم های کشاورزی مدرن و روز دنیا شده و باید از این سری ادوات برای احیای دیمزارها و بالا بردن بهره دهی شان استفاده کنیم. این در شرایطی است که در زمین هایی که با سیستم سنتی کشاورزی شده چون بقایای گیاهی یا کاه و کلش یا سوزانده می شود، یا از زمین خارج می شود و یا با کشت گاو آهن برگردان به زیر خاک منتقل شده دیگر آن رطوبت را روی خاک حفظ نمی کند و سریعا تبخیر می شود.
اما در خاک ورزهای مرکب و کشاورزی حفاظتی چون بقایای گیاهی ۳۰ درصد در بالای خاک می ماند و ۷۰ درصد درون خاک می رود یک لایه حفاظتی ایجاد کرده که مانع از تبخیر آب از سطح خاک می شود و لذا در شرایط فعلی که تنش آبی بالا است و بحران کم آبی است باعث رشد کامل بذرمان می شود.
*با این تفاسیر چقدر استفاده از این ادوات کاربردی ترویج داده شده است؟
از سال ۸۶ که با کاهش بارش ها مواجه شدیم ما به عنوان شرکت پیشرو با ارتباط با شرکتهای مطرح سوئد و دانمارک در زمینه ساخت ادوات کشاورزی حفاظتی دنیا نمایندگی شان را گرفتیم و این ادوات را به صورت نمونه وارد کشور کردیم که سریعا در کشور بخصوص در استان فارس خریداری شد. در ادامه نیز وزارت جهاد کشاورزی از این ادوات استقبال کرد و کلیه سیاست های جدیدش را بر اساس کشاورزی حفاظتی توسعه داد و به صورت کلاس های ترویجی بزرگ و ایجاد ارتباط با سازمان های بین المللی کشاورزی حفاظتی همچون سازمان «ایکاردا و سیمیت» موفق شدند کارشناسان بزرگی برای آموزش بیاورند. بنابراین این ارتباط تنگاتنگ باعث شد به سرعت بحث کشاورزی حفاظتی در کشور جا بیفتد. با این وجود از سال گذشته خشکسالی باعث ضعف قدرت خرید کشاورزان شده است.
بارزترین ویژگی و برتری کودکار بذرکارهای کشت مستقیم این است که تنها با ایجاد شیارهای دیسکی یا کارنده های کفشی بذر در زمین کشت می شود
*به غیر از خاک ورزهای مرکب محصولات به روز دیگری نیز تولید می کنید که گامی به جلو است. کمی در این مورد توضیح بدهید.
در حال حاضر ما ادوات خاک ورزی و کاشت را به صورت کاملا بومی تولید می کنیم و پس از آن مرحله دیگری را آغاز کردیم که تولید، کودکار بذرکارهای کشت مستقیم است. همانطور که می دانید کشت مستقیم یعنی برای کشت یک نوع بذر احتیاج به هیچ نوع آماده سازی زمین ندارد؛ به این معنا که خاک ورزی حفاظتی مان پیشرفته تر است مثلا اگر از یک زمین گندم برداشت می شود و کاه و کلش باقی مانده روی زمین باقی می ماند، با استفاده از دستگاه کشت مستقیم مجددا و بدون اینکه شخم یا دیسک بزنند و یا زمین را تسطیح کند مستقیما بذر را در زمین می کارد. در حقیقت بارزترین ویژگی و برتری این دستگاه این است که تنها با ایجاد شیارهای دیسکی یا کارنده های کفشی بذر در زمین کشت می شود.
سالانه ۵ تا ۶هزار دستگاه خاک ورز مرکب و حدود ۴ تا ۵ هزار کشت مستقیم در کشور تولید می شود
*با توجه به اینکه تولیدکنندگان این نوع دستگاه ها محدود هستند سالانه چند دستگاه در کشور تولید می شود؟
در کشور ۴ تا ۵ شرکت تولیدکننده این ادوات نوین کشت حفاظتی فعالیت می کنند که دانش فنی آن را دارند و سرمایه گذاری قابل توجهی نیز انجام داده اند و به این ترتیب سالانه حدود ۵ تا ۶هزار دستگاه خاک ورز مرکب ساخته شود و حدود ۴ تا ۵ هزار کشت مستقیم در کشور تولید می شود.
لازم به ذکر است که اگر این دو دستگاه برای یک کشاورز تهیه شود ۱۰۰ درصد عملیات خاک ورزی و کاشت انجام می شود و تنها عملیات برداشت می ماند که برای آن مرحله نیز کمباین های نوین موجود است.
*استفاده از دو دستگاه نامبرده چند درصد بهره وری را افزایش می دهد؟
تعیین این مورد از کارهای تحقیقاتی است که دانشمندانی از کشورهای مکزیک، هند و استرالیا در این زمینه انجام داده اند و نتیجه اینکه اگر به صورت اصولی و پیوسته ۵ سال خاک ورزی و کشت با این دستگاه ها و روشها انجام شود به دلیل اینکه در این مدت مواد آلی بقایای گیاهی در خاک می ماند، موجب غنی شدن خاک می شود و خاک نیاز کمتری به کودهای شیمیایی دارد. از سوی دیگر رطوبت خاک در بالاترین سطح حفظ می شود و لذا باعث می شود بهره دهی خاک ۲ تا ۳ برابر بالا برود. البته باز هم تاکید می کنم این میزان افزایش بهره دهی به شرطی است که ۵ سال به صورت تخصصی این کار انجام شود. در ضمن هزینه ها به یک سوم می رسد.
* در بحث تولید و ساخت خاک ورزهای حفاظتی و بذرکارهای مستقیم آیا در خاورمیانه جایگاهی داریم یا خیر؟
قبل از اینکه سوریه تبدیل به کشوری جنگ زده شود جزو کشورهای برتر بود و بعد از ان هم کشور ترکیه قرار داشت، و تا جایی که بنده می دانم ایران هم جزو کشورهای چهارم تا پنجم خاورمیانه است. چرا که الان حدود ۱۵ سال است به صورت متمرکز سیاست وزارت جهاد کشاورزی بر کشاورزی حفاظتی بنا شده و سرمایه گذاری عظیمی در این زمینه صورت گرفته لذا جایگاه خوبی کسب کرده ایم.
نظر شما