تهمینه غمخوار؛ بازار: دور پنجم مذاکرات وین برای احیای برجام در حال برگزاری است و طرفین امیدوار هستند در این دور تصمیمات نهایی اتخاذ شود.
بر اساس اظهارات برخی از تحلیلگران حوزه انرژی از جمله موسسه تحقیقات انرژی اسپتکس، آمریکا و ایران قصد دارند تا پیش از انتخابات ریاست جمهوری ایران به توافق برسند و در صورتی که این توافق اعلام گردد، حداقل دو ماهی زمان لازم است تا نفت ایران از تحریم های آمریکا آزاد شده و وارد بازار جهانی شود چرا که دولت بایدن باید هرگونه توافق حاصل شده در این مذاکرات را به کنگره برده و پس از تصویب توسط نمایندگان، رفع تحریم های نفتی اجرایی شود.
از طرفی، ایران نیز در کنار این مذاکرات از مدتها پیش تمام تلاش خود را به کار گرفته تا جایگاه خود را در بازارهای نفتی به دست آورد. بر همین اساس، ایران، صادرات نفت خود را طی شش ماه گذشته افزایش داده و در حال حاضر بیشتر مشتریان نفتی ایران در انتظارند تا سیگنال های مثبت را از وین دریافت کنند و پس از تعیین تکلیف تحریم ها و رفع آنها بتوانند واردات خود را از سر بگیرند.
در همین راستا و بر اساس اهمیت موضوع گمانه زنی ها از بازگشت نفت ایران به بازارهای جهانی، خبرنگار بازار گفتگویی را با «همایون فلکشاهی»، کارشناس ارشد و تحلیگر «موسسه تحلیل داده انرژی کپلر» مستقر در لندن، در خصوص بازگشت بشکه ها و ذخایر نفتی شناور ایران به شرط احیای برجام ترتیب داده است.
«شرکت انرژی کپلر» مستقر در لندن، پاریس و سنگاپور که کار خود را با ردیابی تانکرهای ال ان جی شروع کرد و پس از آن، کار خود را با ردیابی نفت‌کش ها و تانکر هایی که به حمل و نقل منابع انرژی دیگر از جمله زغال سنگ و آهن می پردازند، ادامه داد و پس از آن به ذخایر انرژی در خشکی و دریا رسید. این شرکت، راه حل های عملی در خصوص چشم انداز نفت و گاز و ارزیابی پروژه های مرتبط، مشکلات توسعه ای و بهره برداری را با تخصص، دانش عمیق و تجربه فراوان در صنعت نفت و گاز در خدمت شرکت ها و سرمایه گذاران و سهامداران قرار می دهد تا ریسک را به حداقل رسانده و بازده ابتکارات و مشارکت های نفتی خود را به حداکثر برسانند. در کل، هدف شرکت شفافیت سازی در زمینه انرژی به همراه داده است.
مشروح مصاحبه در ادامه آمده است:
* مذاکرات وین و نتیجه حاصل از آن به شرط احیای برجام چه تاثیری بر چشم انداز بازار نفت ایران دارد ؟
طبیعتاً احیای احتمالی برجام و لغو تحریم‌های ثانویه آمریکا علیه ایران تأثیر قابل توجهی بر بازار نفت ایران خواهد داشت. در حقیقت، تاثیر مستقیم لغو تحریم‌ها بازگشت رسمی ایران به بازار نفت است و اینکه در این صورت شرکت ها و کشور های واردکننده نفت می‌توانند نفت ایران را خریداری کنند.
در این راستا، کشور هند و چندین شرکت اروپایی از تمایل خود برای خریداری نفت ایران خبر داده اند، در حالی که احتمال دارد که برخی از خریداران پیشین نفت ایران تمایل همکاری با ایران را فعلا نداشته باشند.
در کل، اما بخش مهمی از خریداران قبلی منتظر هستند تا تحریم‌ها لغو شوند و امکان دسترسی به بازار نفت ایران برای آنها فراهم گردد چرا که خرید نفت ایران به لحاظ قیمت، کیفیت و تنوع بسیار سودمند خواهد بود.
علاوه بر آن، در صورتیکه تحریم‌ها لغو و رفع گردند، ایران نیز میتواند با توجه به امکانات خود نفت بیشتری را به بازار عرضه نماید.
بخش مهمی از خریداران قبلی منتظر هستند تا تحریم‌ها لغو شوند و امکان دسترسی به بازار نفت ایران برای آنها فراهم گردد چرا که خرید نفت ایران به لحاظ قیمت، کیفیت و تنوع بسیار سودمند خواهد بود
بر اساس برآورد شرکت کپلر، ایران میتواند به فاصله زمانی شش تا ۹ ماه تولید نفت خام خود را تا حدود یک میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه افزایش دهد به طوری که در ماه های سرد زمستان نیز کشور میتواند نیاز گازی خود را تامین نماید چرا افزایش تولید خود به خود موجب افزایش تقریبی ۳۰۰ هزار بشکه در روز جهت صادرات میعانات گازی میگردد.
* رفع تحریم ها از سوی امریکا تا چه اندازه در بازگشت بشکه های نفت ایران به بازار موثر است و موجب بازگشت مشتریان نفتی ایران می شود؟
طبق برآورد شرکت کپلر، میانگین صادرات نفت ایران بین ماه های ژانویه و آوریل ۲۰۲۱ معادل ۷۲۰ هزار بشکه در روز بوده که البته مقصد نهایی این حجم صادراتی نفتی دقیقا معلوم نیست؛ مسلما حجم قابل توجهی از این میزان به چین صادر شده، اما اینکه نفت مورد نظر در بازار چین مورد استفاده قرار گرفته یا اینکه در مخازن زمینی چین ذخیره شده است، مشخص نیست.
به هر حال، لغو تحریم ها موجب می شود که کشور های آسیایی و اروپایی جهت خرید نفت از ایران وارد مذاکرات نفتی شوند. از آن جمله هند و چند پالایشگاه اروپایی از چند هفته قبل تمایل خود را جهت خرید نفت از ایران اعلام داشته کرده اند. به همین جهت، لغو تحریم های نفتی و بانکی گام ضروری است که ایران بتواند سهم خودش را در بازار بازیابد. اما، چنانچه تحریم‌ها لغو نگردند مشکلات به قدرت خود باقی خواهد ماند.
در حقیقت، تا به حال تنها مشتری که به طور غیر رسمی حاضر به خریداری نفت ایران شده، کشور چین است که البته همانطور که پیشتر گفتم، هنوز دقیقا مشخص نیست که نفتی که از ایران وارد این کشور می گردد، آیا مستقیما وارد بازار چین شده و در داخل بازار مصرف می شود و یا اینکه در حال حاضر فقط در مخازن ذخیره سازی زمینی چین، ذخیره می گردد؟
بنابراین، جواب این سوال هنوز دقیقا برای ما مشخص نیست، اما نکته این است که حجم قابل توجهی از نفت ایران به مقصد چین میرود که البته به غیر از چین، تنها مشتری دیگران ایران، کشور سوریه است که از نظر من، این موضوع چندان ربطی به شرایط بازار ندارد و چه تحریم پابرجا باشد و چه لغو گردد، تجارت بین ایران و سوریه ادامه خواهد داشت.
علاوه بر آن، رفع تحریم ها این اجازه را بیشتر به خریداران چینی و دیگران خریداران دیگر می دهد تا بتوانند به طور رسمی از ایران نفت را خریداری نمایند. اگر به آمار رسمی واردات نفتی چین در ماههای اخیر نگاهی بیفکنیم، این کشور معتقد است که هیچ بشکه نفتی از ایران وارد نکرده در حالی که این آمار واقعیت را نشان نمی دهد؛ عده ای بر این باورند که چند شرکت کوچک خصوصی چینی این اقدام را انجام می دهد، اما زمانی که ما با آنها وارد گفت و گو شدیم، آنها صد در صد تایید کردند که این کار را انجام نمی دهند. بنابراین، چین در حال حاضر این اجازه را به ایران داده که نفت خود را در این کشور ذخیره سازی نماید.
چین در حال حاضر این اجازه را به ایران داده که نفت خود را در این کشور ذخیره سازی نماید
هم برای چین و هم برای خریداران سنتی دیگر مانند هند، ژاپن، کره جنوبی، تایوان و کشورهای اروپایی، زمانی که تحریم ها لغو شوند، دیگر نباید ترس آنچنانی وجود داشته و آنها نگران از خرید نفت ایران باشند، چرا که دیگر تحت فشارها و تحریم های امریکا نیستند.
در حال حاضر در رابطه با نفتی که به چین صادر می شود و همانطور که عرض کردم مشخص نیست که به چه میزان ایران برای شرکتهای چینی تخفیف قائل می شود، آنچه که مشخص است تخفیف قابل توجهی احتمالا از سوی شرکت ملی نفت ایران به شرکتهای چینی است که اگر ژاپنی ها، هندی ها و امریکاییها نیز برگردند، آن زمان احتمالا این تخفیف کمتر خواهد شد.
در نتیجه، لغو تحریم ها موجب گشوده شدن در تازه ای برای ایران می گردد تا بتواند دسترسی به مشتریان قبلی خود و احتمالا مشتریان جدید را پیدا کند. همچنین، ممکن است که برخی از کشورها و پالایشگاه ها کمی صبر کرده و تمایل خرید نفت ایران را از روز اول نداشته باشند، به ویژه کشوری مانند کره جنوبی که با ایران در خصوص هفت میلیارد پول بلوکه شده درگیر بوده است.
بنابراین، این موضوع، نکته قابل توجهی است که کره ای ها نفت از ایران یا میعانات گازی، را از روز اول آغاز نکنند. علاوه بر آن، کشوری مانند امریکا نیز سهم ایران را با فروش نفت فوق سبک میدلند و وست تگزاس اینترمیدیت و صادرات به کره جنوبی به طور مستقیم گرفته است.
نکته اصلی من این است که ایران قصد دارد تا تولید و صادرات نفت خود را به حداکثر برساند که در این میان، البته چندین مشکل فنی ممکن است ایجاد شود و شرکت ملی نفت با آنها مواجه گردد. اما دید ما این است که در طول شش تا ۹ ماه، کشور بتواند یک میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه در روز به صادرات خود بیفزاید.
دید ما این است که در طول شش تا نه ماه، کشور بتواند یک میلیون و هفتصد هزار بشکه در روز به صادرات خود بیفزاید
با رفع تحریم ها، محدودیت اصلی مشتریان سنتی نفت ایران که با آن روبرو هستند، برداشته می شود و هرچه مشتریان جدید، به طرف ایران بازگردند، نفت بیشتری صادر می شود. در واقع اهمیت در تعداد مشتریان نیست، بلکه در حجم و میزان صادرات است. البته، مسلما هر چه قدر تعداد مشتریان بیشتر شود، خود ایران هم از این قضیه سود می برد، زیرا رقابت بیشتری برای خرید نفت آن وجود خواهد داشت و احتمالا کشور می تواند قیمت نفت خود را بالا ببرد.
* شما در رابطه با بحث مشتریان نفتی ایران به کره جنوبی و چالشهای آن با ایران اشاره کردید و این مسئله که امریکا نیز در این میان سهم صادرات نفتی ایران به این کشور را از آن خود کرده و رقابتی در این حین مشاهده می شود. با توجه به این مسئله، صادرات نفت خام و میعانات گازی ایران و آمریکا به مقصد کره جنوبی در طولهای سالهای گذشته تا حال حاضر چقدر است؟
برای پاسخ به این سوال، در ابتدا به این نمودار توجه کنید که نشانگر آمار صادرات نفت خام و میعانات گازی ایران و آمریکا به مقصد کره جنوبی هم از دید ماهیانه و هم سالیانه است.
در این رابطه باید عرض و تاکید کنم نفتی که امریکا به کره جنوبی صادر می کند، نفت سبک و فوق سبک است، اما به لحاظ کیفیت همانند میعانات گازی ایران نیست. میعانات گازی ایران دارای ای پی آی حدودا ۵۵ درجه است در حالی که ای پی آی نفت صادراتی امریکا به کره جنوبی حدودا ۴۰ درجه (۳۹ درجه برای وست تگزاس اینترمدیت و ایگل فورد ۴۱ درجه) است. به هرحال نسبتا این نفت خام صادراتی امریکا با میعانات گازی ایران رقابت دارد و از زمانی که صادرات ایران به کره جنوبی به خاطر تحریم ها کاسته شد، امریکا توانست جایگزین ایران در این بازار شود.
منبع:موسسه تحلیل داده انرژی کپلر
* تاثیر نتیجه انتخابات ریاست جمهوری ایران بر این بازار چه تاثیری خواهد داشت؟
در اصل انتخابات ریاست جمهوری ایران تاثیر خاصی بر نقش ایران در بازار نفت نخواهد داشت. با لغو تحریم‌ها، روابط بیزنسی و تجاری از سر گرفته خواهند شد چرا که منافع هر دولتی ایجاب میکند که نفت بیشتری به فروش برساند و این منابع ژئولوژیکی را به منابع مالی تبدیل نماید.
اما نتیجه انتخابات و مشخص شدن دولت بعدی کشور بر موضوع جذب سرمایه گذاری در صنعت نفت ایران تأثیر مهمی خواهد داشت. صنعت نفت ایران نیاز به سرمایه گذاری عظیم و بهبود و گسترش روابط میان ایران و غرب خواهد داشت تا وزارت نفت بتواند شرکت های بزرگ بین المللی را جذب خود نماید.
صنعت نفت ایران نیاز به سرمایه گذاری عظیم و بهبود و گسترش روابط میان ایران و غرب خواهد داشت تا وزارت نفت بتواند شرکت های بزرگ بین المللی را جذب خود نماید
در صورتی که تحریم ها لغو شوند چه در این دولت و چه در دولت آتی، بر صادرات نفت ایران تاثیر خاصی نخواهد گذاشت چرا که هر دولتی به دنبال آن است که حجم صادرات نفت را به حداکثر برساند. تا زمان انتخابات اگر توافق حاصل نشود، آن موقع تغییر دولت ممکن است بر مذاکرات میان ایران و امریکا تاثیر قابل توجهی بگذارد.
نظر شما