بازار؛ گروه بین الملل: بازار نفت یکی از مهمترین بازارها در اقتصاد دنیا است. بازاری که سال ۲۰۲۰ را با چالشهای زیادی شروع کرد و همچنان هم اثرات این بحران مشاهده می شود.
در سال ۲۰۲۰ یعنی سالی که جهان با بالاترین بحران قرن معاصر روبرو بود میزان تولید نفت در دنیا ۷ درصد معادل ۷ میلیون بشکه در روز کاهش پیدا کرد که ۸۰ درصد از کاهش تولید نفت دنیا به کشورهای اوپک پلاس – شامل کشورهای عضو اوپک به همراه روسیه- اختصاص داشت.
از ابتدای سال ۲۰۲۱ کشورهای اوپک پلاس تولید خود را افزایش دادند ولی سرعت رشد تولید توسط این کشورها حتی از نرخ اعلام شده در جلسه دوره ای اعضای این گروه هم کمتر بود.
در هیچ یک از گزارشهای رسمی در مورد دلیل این تصمیم گیری اطلاعاتی وجود ندارد و برخی از رسانه ها در مورد تصمیم این کشورها برای تداوم سیاست کاهش تولید برای مدت طولانی تر و تا زمان احیای کامل اقتصاد دنیا صحبت می کنند و برخی در مورد زمان بر بودن پروسه بازگرداندن تولید نفت به وضعیت قبل از تصمیم گیری برای کاهش تولید صحبت می کنند.
نقش کشورهای اوپک پلاس در بازار
سوال مهم این است که چرا کشورهای بزرگ تولید کننده نفت تمایلی برای افزایش تولید ندارند؟ بانک جهانی در این مورد نوشت: «عملکرد محتاطانه کشورهای اوپک پلاس به این دلیل است که احتمال می دهند دنیا با موج های تازه ای از همه گیری روبرو شود و باز هم تولید کاهش یابد. البته این پیش بینی چندان هم نادرست نیست همان طور که هم اکنون هم هند درگیر موج تازه ای از ویروس جهش یافته است و احتمال انتقال این ویروس به دیگر کشورها هم بسیار زیاد است.
از طرف دیگر احتمال افزایش تولید در کشور لیبی و احتمال بازگشت ایران به بازار نفت دنیا بعد از برداشته شدن تحریم های نفتی هم وجود دارد. در واقع کشورهای اوپک پلاس بر این باورند که عرضه مازاد نفت توسط ایران بعد از اجرایی شدن توافق هسته ای و بازگشت امریکا به برجام درکنار افزایش تولید نفت لیبی می تواند نیاز مازاد دنیا را پاسخ گوید و در صورتیکه دیگر کشورها هم تولید را افزایش دهند، مازاد عرضه در بازار ایجاد خواهد شد و دوباره افت قیمت نفت برای کشورهای صادر کننده نفت چالش آفرین می شود.
البته شرایط امریکا هم برای کشورهای اوپک اهمیت زیادی دارد. امریکا که روزگاری یکی از بزرگترین خریداران نفت در دنیا بود، حال به جرگه صادرکنندگان نفت در آمده است و می تواند نقش مهمی در بازا داشته باشد. این کشور در سال ۲۰۱۳ روزانه ۱۳ میلیون بشکه نفت تولید می کرد ولی کاهش ناگهانی قیمت نفت در سال ۲۰۲۰ باعث تا بسیاری از شرکتهای تولید کننده نفت- طبق آمار بالغ بر ۶۰ شرکت امریکایی فعال در صنعت نفت- تعطیل شوند و بسیاری کار خود را به حداقل برسانند تا از این بحران گذر کنند.
در نتیجه این سیاست در ماه می سال گذشته امریکا روزانه ۱۰ میلیون بشکه نفت تولید کرد که تمامی ان در بازار داخل مصرف می شد. اخیرا گزارشهایی در مورد از سرگیری تولید در امریکا منتشر شده است و در صورتیکه امریکا بازهم به حجم تولید قبل از کرونا باز گردد، فزایش حجم تولید نفت توسط اوپک پلاس تنها می تواند باعث اختلال در بازار نفت و افت قیمت آن شود.
پیش بینی بازار نفت
اما سوال مهم این است که این بازار مهم در چه زمانی احیا خواهد شد. تمامی سازمان های بین المللی متفق القول بر این باورند بازار نفت از نیمه دوم امسال روند بازسازی را از سر می گیرد ولی حتی در سال ۲۰۲۲ هم میزان تقاضا حداقل ۳ درصد کمتر از سال ۲۰۱۹ خواهد بود.
آژانس بین المللی انرژی احیای کامل بازار نفت را در سال ۲۰۲۳ محتمل می داند و بانک جهانی در مورد احیای بازار در اواسط سال ۲۰۲۲ صحبت می کند ولی همه در یک نکته متفق القول هستند و آن نکته مهم این جاست که زمانی می توان منتظر احیای بازار نفت و اقتصاد دنیا بود که تمامی دنیا بتوانند در برابر کرونا واکسینه شوند و نابرابری در توزیع واکسن در دنیا مانعی جدی در مسیر رسیدن به این نقطه ایده ال است.
قیمت گاز طبیعی و زغال سنگ هم رشد کرد
در فصل اول سال جاری قیمت گاز طبیعی در امریکا و ژاپن ۴۰ درصد رشد کرد در حالیکه نرخ رشد قیمت این منبع مهم انرژی در اتحادیه اروپا برابر با ۲۵ درصد بود. از طرف دیگر در این فصل قیمت زغال سنگ تولید استرالیا بالغ بر ۳۰ درصد رشد کرد و قیمت زغال سنگ خارج شده از معادن افریقای جنوبی ۲۰ درصد بیشتر از مدت مشابه سال قبل از ان بود.
هم اکنون قیمت زغال سنگ به شرایطی که قبل از همه گیری کرونا داشت نزدیک شده است ولی تا رسیدن به همان سطخ قبلی حداقل نیاز به شش ماه زمان دارد. انتظار می رود با کنترل بحران کرونا در دنیا تا انتهای سال جاری قیمت این منبع انرژی در دنیا به پیش از کرونا برسد ولی سرمایه گذاری دنیا در تولید منابع انرژی احیا شدنی باعث می شود تا تقاضا برای ان سیر نزولی داشته باشد.
نظر شما