الهه منتظر؛ بازار: درحالی‌که در دنیا سیاست‌ها و برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری‌ها برای «شهرهای جدید هوشمند» در دستور کار است اما در شهرهای جدیدی مانند گلبهار در مجاورت مشهد مقدس بنا شده هنوز بسیاری از شهروندان حتی از تلفن کابلی نیز محروم هستند!
شهرهای جدیدی مانند گلبهار پس از گذشت حدود سه دهه از آغاز سیاست ساخت شهرهای جدید برای اسکان سرریز جمعیت کلان‌شهرها، عمدتاً به دلیل وجود چالش‌های مختلف به مراکز خوابگاهی تبدیل‌شده‌اند.
گفتنی است در شرایط فعلی عدم دسترسی به حمل‌ونقل عمومی سریع و ارزان‌قیمت متصل به شهر مادر، عدم تأمین سرانه‌های خدماتی و مشکلات مربوط به فراهم نبودن زیرساخت‌های کافی برای سکونت مطلوب در این شهرها موجب ایجاد و تقویت پدیده گریز سکونتی و همچنین عدم استقبال سکونتی از این شهرها شده است.
از تبلیغ تا واقعیت
تبلیغات تلویزیون با جملاتی اغواکننده با این مضمون که گلبهار بزرگ‌ترین شهر توریستی است و مزیت‌هایی مانند باند فرودگاه داشته و بزرگ‌ترین دریاچه مصنوعی را در اختیار دارد بیشتر به نظر می‌رسد فقط برای جلب مشتری است زیرا این شهر قبل از این پروژه‌ها نیازمند زیرساخت‌های دیگر است.
اندیشه تأسیس شهرهای جدید به حدود ۳۰ سال قبل بازمی‌گردد و این پدیده در تمام نقاط دنیا وجود دارد اما در کشورهای پیشرفته قبل از هر اقدامی اول به فراهم ساختن زیرساخت‌های لازم در احداث این شهرها توجه می‌شود اما متأسفانه در شهر گلبهار ابتدا شهر شکل‌گرفته است و حالا زیرساخت‌ها کم‌کم در حال شکل گرفتن است!
مردم گلبهار سال‌هاست که خدمات خود را از ادارات دولتی مستقر در چناران دریافت می‌کنند لذا همین رفت‌وآمد ۱۵ کیلومتری به چناران آن‌ها را عذاب می‌دهد و از طرفی ادارات دولتی در چناران نیز دل‌خوشی از سنگینی کار ندارند و بنا بر اظهارات بسیاری از کارمندان همان بهتر که گلبهار مستقل شود تا شاید فشار کاری آن‌ها کم شده و باری از دوش آن‌ها برداشته شود.
یعنی شهروندان این شهر برای گرفتن یک استعلام باید سوار خودرو شوند به چناران بروند تا شاید موفق شوند مامور شرکت گاز و یا کارمند اداره آب و فاضلاب را برای وصل و قطع انشعاب با خود به گلبهار بیاورند.
جالب اینجاست که مردم این شهر حتی از آرامستان نیز محروم هستند هرچند که محل فعلی آرامستان دارای مصوبه قانونی است ولی مشکلاتی ازجمله نزدیکی به سفره‌های آب زیرزمینی مدت‌هاست که مردم را سرگردان کرده و مردم این شهرستان باید برای کفن‌ودفن اموات خود به چناران و یا مشهد مراجعه کنند.
اگرچه در طی سال‌های گذشته تمامی مسئولان گلبهار سعی بر این داشتند تا ادارات خدمات رسان را در این شهر فعال کنند اما بهانه شهرستان نشدن گلبهار سد راه پاسخ به این خواسته بوده است و حالا که به جمع شهرستان‌های خراسان رضوی پیوسته است یا بودجه نیست و یا عزمی برای راه‌اندازی نمایندگی ادارات و لذا انگار که درست در همان نقطه اول ایستادیم.
زخم‌هایی که مرهم می‌خواهد
فقدان حضور ادارات و بانک‌ها یک مشکل جدی است که بایستی نهادهای نظارتی وارد عمل شوند و مدیرانی که در استقرار ادارات، مؤسسات عمومی و بانک‌ها به استناد ماده۵ قانون شهرهای جدید و ماده۱۰ آیین‌نامه اجرایی قانون شهرهای جدید، کوتاهی کردند یا قصور داشتند مورد مواخذه قرار گیرند.
با توجه به افزایش روزافزون جمعیت و گستردگی شهر گلبهار و اعلام نیاز و نارضایتی مردم، استقرار و استقلال ادارات، مؤسسات عمومی و بانک‌ها در شهر گلبهار باید از سوی مسئولان جدی‌تر گرفته شود تا از حجم ترددهای بی‌مورد و هزینه‌ساز برای مردم جلوگیری شود.
اگرچه مسئولان تا پیش‌ازاین ادعا می‌کردند که با تبدیل به شهرستان شدن همه مشکلات حل می‌شود اما حالا مردم را به صبوری دعوت می‌کنند تا کمبودها را پیگیری کنند.
آزادراه مشهد- چناران و قطار شهری گلبهار - مشهد دو پروژه مهم گلبهار است که به سرانجامی نرسیده است و بار رفت‌وآمد افزون بر ۱۰۰ هزار نفر بر روی دوش تنها جاده ارتباطی چناران مشهد است که این روزها ترافیک و تصادفات آن‌همه رانندگان؛ مردم گلبهار و مسئولان را کلافه کرده است!
شهر ۱۰۰ هزارنفری گلبهار هنوز نتوانسته برای خود بیمارستانی دست‌وپا کند و لذا بار درمان این شهرستان بر روی دوش تنها ۴ درمانگاه به‌شدت سنگینی می‌کند.
سیاست شهرهای جدید در سایر کشورها
سیاست ایجاد شهرهای جدید در سایر کشورها و به طور مثال در کره جنوبی بیش از ۵ دهه گذشته و از دهه ۶۰ میلادی آغاز شد؛ در نسل اول شهرهای جدید کره جنوبی «کمبود شدید مسکن» و «سرریز جمعیت نیازمند واحدهای مسکونی» انگیزه اصلی برای ایجاد این شهرها به شمار می‌رفت.
نسل دوم شهرهای جدید در این کشور که آغاز آن را می‌توان از سال ۲۰۰۰ میلادی در نظر گرفت نیز بر اصول زندگی پایدار در شهرهای جدید تمرکز کرد.
هدایت مناسب سیاست ایجاد و توسعه شهرهای جدید از سوی شرکت زمین و مسکن کره جنوبی و جلب رضایت مردم برای سکونت در این شهرها موجب شد مدیران شهرهای جدید، در این دوره به‌جای تمرکز صرف بر تأمین مسکن، «توسعه اقتصادی در شهرها» و «ایجاد تعادل سکونتی بین آن‌ها» را در دستور کار قرار دهند.
در این دوره دسترسی به اینترنت پرسرعت و ایجاد شهرهای جدید مبتنی بر فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطاتی، از مهم‌ترین فاکتورهای مورد تمرکز بود.
مطابق استانداردهای تعریف‌شده فاصله قیمت مسکن در شهرهای جدید کره جنوبی در مقایسه با شهر مادر معادل ۲۰ درصد در نظر گرفته شد؛ به این معنا که قیمت واحدهای مسکونی ساخته‌شده در شهرهای جدید کره جنوبی با اولویت اسکان اقشار کم‌درآمد ۲۰ درصد ارزان‌تر از قیمت مسکن در شهر مادر تعیین شد.
نسل سوم شهرهای جدید در قالب «شهرهای جدید هوشمند» از اواخر دهه دوم قرن ۲۱ میلادی در کشور کره جنوبی متناسب با تحولات اقتصادی، صنعتی و فناورانه این کشور در دستور کار قرار گرفت.
شهرهای جدید هوشمند در وهله اول شهرهایی هستند که در آن‌ها تمام سرویس‌ها و خدمات شهری به‌صورت هوشمند ارائه می‌شود.
نخستین ویژگی عمده شهرهای جدید هوشمند کره‌جنوبی این است که این شهرها «سریع» ساخته می‌شوند؛ زمان تعیین‌شده برای توسعه شهرهای جدید در کره جنوبی ۶ سال است که در نسل جدید این شهرها (نسل چهارم)، بناست با تصویب قوانین جدید این زمان کاهش یابد.
بنا بر اعلام مدیران و طراحان نسل چهارم شهرهای جدید در کره جنوبی کلید موفقیت توسعه این شهرها در سرعت عمل و ساخت سریع است؛ چراکه هرچه گردش مالی پروژه‌ها بیشتر و سریع‌تر و زمان اجرا کمتر باشد، منافع و منابع بیشتری برای اجرای پروژه‌های بعدی ایجاد خواهد شد.
ویژگی چهارم نسل نوشهرهای جدید، «تضمین رفاه سکونتی ساکنان» در این شهرهاست؛ در این شهرها که شهرهایی هوشمند و دانش‌بنیان هستند، تمام خدمات و سرویس‌های شهری به‌صورت هوشمند به شهروندان ارائه می‌شود طوری که شهروندان به سیستم‌های حمل‌ونقلی، امنیتی، ترافیکی، سرمایشی و گرمایشی و... به‌صورت هوشمند دسترسی دارند.
حال با این توصیف شهر جدید گلبهار با این مشکلات را باید در زمره نسل چندم شهرسازی قرار داد؟
نظر شما