بازار- گروه بین الملل: دفتر برنامه توسعه سازمان ملل متحد جدیدترین گزارش درباره جایگاه کشوها از نظر شاخص توسعه انسانی را منتشر کرد.
در این رتبه‌بندی از تجزیه و تحلیل روند فعلی توسعه انسانی در کشورهای مورد مطالعه و دورنمای بلندمدت استفاده شده است. در این رده بندی کشورها بر اساس شاخص هایی چون توسعه انسانی (صفر کمترین و یک بیشترین توسعه)، متوسط امید به زندگی بر حسب سال، سال های مورد انتظار تحصیل بر حسب سال، حداقل زمان تحصیل بر حسب سال و متوسط درآمد سرانه ناخالص ملی رده بندی شده‌اند.
بالاترین توسعه های انسانی در کشورها براساس گزارش سازمان ملل مربوط به نروژ بوده است که در آن شاخص توسعه انسانی: ۰.۹۵۷ واحد، متوسط امید به زندگی: ۸۲.۴ سال و سرانه تولید ناخالص داخلی: ۶۶ هزار و ۴۹۴ دلار عنوان شده است.
در این گزارش ایرلند دومین کشور از نظر شاخصه توسعه انسانی معرفی شده و در آن شاخص توسعه انسانی: ۰.۹۵۵ واحد، متوسط امید به زندگی: ۸۲.۳ سال و سرانه تولید ناخالص داخلی: ۶۸ هزار و ۳۷۱ دلار اعلام شده است.
پس از نروژ و ایرلند، کشورهای سوئیس، هنگ کنگ و ایسلند به ترتیب در جایگاه سوم تا پنجم بهترین کشورها از نظر توسعه انسانی قرار دارند.
در این گزارش همچنین بدترین وضعیت در جهان مربوط به نیجر با شاخص توسعه انسانی: ۰.۳۹۴ واحد و متوسط امید به زندگی: ۶۲.۴ سال اعلام شده است و پس از آن به ترتیب کشورهای جمهوری آفریقای مرکزی، چاد، سودان جنوبی و بروندی به عنوان بدترین کشورها رتبه بندی شده اند.
امید به زندگی
در عین حال باید توجه داشت که همواره بالاترین نرخ توسعه انسانی با بالاترین نرخ امید به زندگی به طور کامل همسان نیست ونرخ امید به زندگی تنها یکی از شاخصه های ارزیابی توسعه انسانی است.
بر همین اساس نیز کشورهای هنگ کنگ، ژاپن، سوییس، سنگاپور و اسپانیا بالاترین میزان امید به زندگی را دارند و کمترین امید به زندگی مربوط به گینه استوایی، گینه بیسایو، لسوتو، سیرالیون و نیجریه است.
جایگاه ایران در رتبه بندی شاخص توسعه انسانی در جهان
گزارش توسعه انسانی ۲۰۲۰ که بر پایه آمار و اطلاعات مربوط به سال ۲۰۱۹ تهیه شده است نشان می‌دهد کیفیت توسعه انسانی در ایران طی این سال نسبت به سال قبل افت محسوسی داشته است.
نمره ایران از نظر شاخص توسعه انسانی در این سال ۰.۷۸۳ برآورد شده که نسبت به نمره ۰.۷۸۵ که برای سال ۲۰۱۸ ثبت شده بود افت ۰.۰۰۲ واحدی داشته است.
به همین ترتیب ایران در رتبه‌بندی جهانی از نظر توسعه انسانی ۱ پله نزول داشته است و در حالی که ایران در سال ۲۰۱۸ در جایگاه ۷۰ جهان از نظر توسعه انسانی قرار گرفته بود در سال ۲۰۱۹ به رتبه ۷۱ نزول کرده است. ایران در گزارش سال گذشته سازمان ملل نیز ۲ پله در رده بندی جهانی توسعه انسانی نزول کرده بود.
با این حال ایران همچنان در میان کشورهای دارای توسعه انسانی بالا قرار دارد. در گزارش جدید سازمان ملل ۶۶ کشور در گروه نخست قرار گرفته‌اند یعنی دارای توسعه انسانی بسیار بالا هستند و ایران با آخرین کشور در این گروه تنها ۵ پله فاصله دارد. بر اساس این گزارش، توسعه انسانی ایران از ۱۱۸ کشور جهان بیشتر است. برخی از این کشورها عبارتند از: مکزیک، کوبا، اوکراین، تایلند، چین، لبنان، اردن، آفریقای جنوبی، مصر، عراق و هند. همچنین برخی کشورها که رتبه بیشتری از ایران دارند عبارتند از: آلمان، آمریکا، سوئد، انگلیس، ژاپن، فرانسه، امارات، عربستان، ترکیه و کویت.
سطح بندی کشورهای خاورمیانه از لحاظ شاخص های توسعه انسانی
تحولات سالهای اخیر در فضای اقتصادی و اجتماعی، سیاسی و نظامی منطقه خاورمیانه، باعث تغییرات و تحولات عظیمی در شاخص های توسعه گردیده است. منطقه خاورمیانه به ویژه حوزه خلیج فارس به علت در اختیار داشتن بیش از ۶۰درصد منابع تولید انرژی نقش ژئواکونومیک ویژه ای در عرصه جهانی دارد.
بر اساس نتایج یک مقاله که در فصلنامه برنامه ریزی منطقه ای منتشر شده، در میان کشورهای خاورمیانه به ترتیب کشورهای امارات و قطر با میزان کارایی نسبی یک درصد به عنوان کشورهای کارا از لحاظ شاخص های توسعه پایدار با سطح عملکرد عالی در جایگاه اول و دوم قرار دارند.
همچنین کشورهای کویت، عمان، ایران، مصر، لبنان، عربستان و اردن با میزان کارایی بین ۹۹۹/۹۹۵-۰/۰ درصد با سطح عملکرد متوسط درجایگاه های سوم تا یازدهم قرار دارند.
همچنین کشورهای عراق، یمن و سوریه به عنوان کشورهای ناکارا با کمترین میزان کارایی با سطح عملکرد ضعیف جایگاه های آخر را به خود اختصاص داده اند. لذا براساس این گزارش می توان نتیجه گیری کرد که بیشتر از ۶۰% کشورهای خاورمیانه از لحاظ شاخص های توسعه پایدار دارای سطح عملکرد متوسط هستند و حد متوسط این منطقه از نظر شاخصه های توسعه پایدار هنوز نتوانسته از حد میانی توسعه پایدار فراتر رود، اگرچه در خاورمیانه اختلافات توسعه ای میان کشورها نیز بسیار زیاد است و در حالی که کشور یمن به دلیل درگیری در جنگ یکی از ناکاراترین شاخصه های توسعه ای در جهان را داراست در مقابل کشور امارات که از قضا طی بیش از شش سال گذشته در اتحاد با عربستان مشغول نبرد و بمباران یمن بوده اند، از نظر شاخصه توسعه انسانی با فاصله بسیار زیادی در جایگاه بسیار بهتری قرار دارد.
ضربه کرونا به شاخص توسعه انسانی
آن چه بیش از همه از نظر کارشناسان بر توسعه انسانی طی دو سال اخیر اثرگذار بوده است، همه گیری جهانی ویروس کروناست. در شرایطی که رشد اقتصادی بسیاری از کشورهای جهان تحت تاثیر پیامدهای شیوع کرونا قرار گرفته، دفتر توسعه سازمان ملل کرونا را بحرانی ضد توسعه‌ای خوانده است که می‌تواند باعث کاهش شاخص توسعه انسانی جهان پس از ۳۰ سال افزایش متوالی شود.
علاوه بر شاخص توسعه انسانی، انتظار می‌رود شاخص‌های آموزشی، بهداشتی و استانداردهای زندگی نیز در سطح جهان در مقایسه با سال قبل کاهش پیدا کنند. این دفتر پیش‌بینی کرده است سرانه درآمد جهانی تا پایان امسال با کاهش ۴ درصدی نسبت به سال قبل مواجه شود. پیش از این نیز بانک جهانی هشدار داده بود بحران کرونا می‌تواند باعث سقوط ۶۰ میلیون نفر از جمعیت جهان به ورطه فقر مطلق شود.
دفتر توسعه سازمان ملل با استناد به گزارش برنامه جهانی غذا اعلام کرده است ۲۶۵ میلیون نفر در سراسر جهان با مشکلاتی در تامین غذایی خود مواجه و اقتصاد جهانی نیز به دلیل شیوع کرونا در سال جاری متحمل خسارت ۱۰ تریلیون دلاری خواهد شد.
نظر شما