ناهماهنگی وزارت صمت و گمرک مانعی پیش پای تولید| برخی کالاها یکسال است در انتظار ترخیصند

شیما عبداله خانی؛ بازار: شرکت دانش بنیان تولید ملزومات برق(TMB) مستقر در پارک علم و فناوری البرز در زمینه تولید تابلوهای برق و ملزومات روشنایی و همچنین تجهیزات فرودگاهی از جمله پل انتقال مسافر و سیستم های روشنایی باند فرودگاه فعالیت می کند، تنها ۳۰ درصد از تولید آن برای نیاز داخلی کافیست و هدفگذاری ۷۰ درصدی برای صادرات دارد.

این شرکت چهارمین تولید کننده برخی تجهیزات روشنایی فرودگاهی و پنجمین تولید کننده پل انتقال مسافر هواپیما در دنیاست که پیش از این از خارج تامین می شد و با شدت گرفتن تحریم ها روند واردات آن به طور کامل قطع شد.

بنابراین با تکیه بر همت و دانش متخصصان این شرکت دانش بنیان تکنولوژی ساخت این محصولات بومی سازی شده و در داخل کشور تولید می شوند تا از خروج ارز جلوگیری کرده و باعث خودکفایی در تولید این محصولات و رفع نیاز به خارج باشد.

اما آنطور که «امیررضا برکتین»،مدیر عامل این شرکت به خبرنگار بازار می گوید، در وارد کردن برخی قطعات لازم برای تولید محصولات با مشکلاتی مواجه هستند که نتیجه ناهماهنگی وزارت صمت با گمرک در تعریف کالاست و همچنین روند طولانی ترخیص کالاهایی که در شرایط سخت تحریم خریداری شده اند ولی عبور آن از در های گمرک مسئله ساز شده و گاهی ترخیص کالاها و مواد اولیه تا ماه ها و حتی یک سال هم به طول می انجامد و عملا صرفه اقتصادی آن را برای تولید کننده از بین می برد.

برکتین می گوید: «اصل موضوع که خرید این مواد اولیه در شرایط تحریم است، را انجام می دهیم اما در وارد کردن از گمرک داخل کشور مشکلات بسیار بیشتر از تحریم های خارجیست. به نوعی می توان گفت خود تحریمی در داخل کشور بیشتر وجود دارد.» شاید عبارت خود تحریمی را برای چنین موانع داخلی که بر سر راه تولید داخلی قرار می گیرد، به جا باشد.

گفتگو با مدیر عامل شرکت تولید ملزومات برق را در ادامه می خوانید.

*فعالیت شرکت از چه زمانی آغاز شد؟
فعالیت شرکت از سال ۱۳۶۴ با تولید تابلوهای برق آغاز شد که بیشتر در نیروگاه، پالایشگاه و پتروشیمی ها مصرف می شده است. اما کم کم شرکت به سمت تولید سازه های فلزی و تولید پایه های بلند مرتبه برای سیستم های روشنایی معابر و تولید سیستمها پیشرفته فرودگاهی پیش رفت.

*اکنون چه تعداد اشتغالزایی درشرکت انجام شده است؟
اکنون شرکت بیش از ۴۰۰نفر نیروی کار دارد. دو کارخانه در شهرک صنعتی سپهر نظرآباد و یک کارخانه هم در شهرک صنعتی مبارکه اصفهان فعالیت می کند.

*حوزه های فعالیت شرکت به چند دسته تقسیم می شود؟
محصولات شامل چند دسته است از جمله تولید تجهیزات فرودگاهی شامل چراغ های روشنایی باند فرودگاه و پل انتقال مسافر، تابلوهای برق که مصارف نیروگاهی و پالایشگاهی دارد؛ سیستم های کنترل تابلوهای برق و پایه های بلندمرتبه ای که سیستم های روشنایی بر آن ها نصب می شوند و همچنین سازه های فلزی خاص به نام کانتینرهای نیروگاهی که بیشتر برای حوزه صادرات تولید می شوند. در قسمت ای پی سی (EPC) هم شرکت پروژه های پیمانکاری را انجام می دهد و در این قسمت رتبه یک نیرو و رتبه یک تاسیسات و تجهیزات را داریم.

*از چه سالی در زمره شرکت های دانش بنیان قرار گرفتید؟
حدود سه سال است که به عنوان شرکت دانش بنیان فعالیت می کنیم. محصولات در این حوزه همه شامل محصولات فرودگاهی شرکت هستند. سیستم روشنایی باند فرودگاه، علائم سطوح پروازی و چراغ پاپی وپل انتقال مسافر و سیستم SFLS دانش بنیان هستند.

*آیا تکنولوژی این محصولات به طور کامل بومی سازی شده است؟
تکنولوژی محصولات روشنایی باند کاملا بومی است و تولید دانش درآن کاملا نمایان است. در مورد پل های انتقال مسافر در ابتدا تکنولوژی را از خارج از کشور گرفتیم سپس دانش آن را در ایران بومی کردیم و توانستیم عنوان دانش بنیان را در این زمینه نیز کسب کنیم.

*پیش از این وارد کننده این محصولات بودید؟
سیستم های روشنایی باند را تنها سه شرکت در دنیا تولید می کنند شامل انگلیس، آمریکا و ایتالیا که به صورت مستقیم و غیر مستقیم با آمریکا درارتباط هستند و بعد از تحریم ها تآمین این قطعات از این کشورها بسیار دشوار و عملا غیر ممکن بود. بنابراین با تجربیاتی که داشتیم تصمیم به بومی سازی این محصولات گرفتیم.

از ۱۵ سال پیش وارد حوزه تجهیزات فرودگاهی شده ایم و ابتدا با شرکت های خارجی کار می کردیم و فرودگاه ها را تجهیز می کردیم سپس با هدفگذاری صورت گرفته وارد تولید این محصولات شدیم و اکنون چهارمین کشوری هستیم که در دنیا به این تکنولوژی دست یافته و این تولیدات را با استاندارد های بین المللی و آخرین تکنولوژی دنیا تولید می کنیم. در مورد سیستم پل انتقال مسافر نیز جزو ۵ کشوری هستیم که این تولیدات را داریم و اکنون در فرودگاه ها نیز نمونه آن موجود است.

*در شرایط تحریم برای تامین مواد اولیه با مشکل مواجه نیستید؟
بیش از۹۰ تا ۹۵ درصد مواد اولیه محصولات در داخل کشور تولید می شوند اما اگر نیاز به مواد اولیه خیلی خاصی باشد از خارج از کشور وارد و تمام مراحل تولید در داخل انجام می شود. با وجود تحریم هایی که اکنون نیز وجود دارد مشکلی در تامین مواد اولیه نداریم و می توانیم به تولید ادامه دهیم.

*ازموانع و مشکلاتتان در راه تولید بگویید؟
یکی از اصلی ترین مشکلاتی که حداقل در سال گذشته با آن روبرو بوده ایم موضوع واردات بوده با اینکه قطعات و تجهیزات خارجی سهم خیلی کمی از مواد اولیه ما را دارد ولی برای واردات همین مواد کم نیز موانعی در داخل وجود دارد.

به عنوان مثال علائم سطوح پروازی ما تنها از ۴۰ عنوان موجود، یک عنوان از خارج تامین می شود که برای واردات آن با مشکل مواجه شدیم؛ آن هم به دلیل اختلاف نظری که بین وزارت صنایع و گمرک در مورد اچ اس کد کالا وجود داشت و عملا تولید ما را بسیار مختل کرد و خسارات زیادی برایمان به بار آورد. از طرفی ترخیص کالا نیز زمان زیادی به طول می انجامد که عملا ترخیص صرفه اقتصادی ندارد.

*ترخیص کالاها چقدر طول می کشد؟
اخیرا سریعترین زمانی که برای ترخیص از گمرک وجود داشته ۳ ماه و کالایی را نیز داریم که بیش از یک سال است داخل گمرک مانده است. این موضوع نیز فقط مشکل ما نبوده و بیشتر تولید کننده ها با این مشکل مواجه هستند که کل فرایند تولید را مختل می کند.

اگر بخواهیم یک محصولی را که در داخل تولید می کنیم، وارد کنیم، خیلی راحت تر و سریعتر می توانیم این کار را انجام دهیم اما در مورد مواد اولیه برای تولید کننده داخلی با وجود اینکه محصولاتمان دانش بنیان است و باید تسهیل وجود داشته باشد، این مشکلات وجود دارد.

*فارغ از گمرک در مرحله خرید مواد اولیه از خارج از کشور در این شرایط تحریم مشکلی ندارید؟
اصل موضوع که خرید این مواد اولیه در شرایط تحریم است، را انجام می دهیم اما در وارد کردن از گمرک داخل کشور مشکلات بسیار بیشتر از تحریم های خارجیست. به نوعی می توان گفت خود تحریمی در داخل کشور بیشتر وجود دارد.

*پیشنهادتان برای رفع این مشکل چیست؟
چندین بار پیشنهاد دادیم که برای حل مشکل تعریف کالا بین وزارت صنایع و تعریف معنای واحد برای کالاها در گمرک یا وزارت صنعت و معدن واحدی مشترک برای تصمیم گیری در مورد این موضوعات وجود داشته باشد. در کالاهای مختلف چندین بار این مشکل برایمان ایجاد شده است یعنی این اختلاف معنی کالا برای این دو ارگان و هماهنگ نبودن آن ها مشکلات بسیاری را برای تولید کنندگان داخلی ایجاد کرده است.

*ظرفیت تولیدتان چقدر است؟
در زمینه چراغ های روشنایی باند فرودگاه و پل انتقال مسافر میزان تولید ما بیشتراز نیاز داخل کشور است و عملا تنها ۳۰ درصد توان تولید ما مربوط به داخل کشور و ۷۰ درصد هدفگذاری روی صادرات صورت گرفته است.

*صادرات هم دارید؟
در حوزه محصولات فرودگاهی تازه مشغول به فعالیت شده ایم و هنوز صادرات خاصی نداریم اما در زمینه تابلو های برق به کشورهای حاشیه خلیج فارس صادرات داریم. در زمانی که تحریم نباشیم و روابط بین المللی ایران مناسب باشد می توانیم کالاهایمان را با نام اصلی شرکت صادر می کنیم ولی اکنون مجبوریم با برند شرکت های خارجی محصول را صادر کنیم.

*مزایای دانش بنیان شدن برای شرکت چه بوده و چقدر حمایت می شوید؟
موضوع دانش بنیان شدن باعث شد از سمت معاونت علم و فناوری ریاست جمهوری حمایت شویم و توانستیم برای یکی از پروژه هایی که انجام دادیم از صندوق دانش بنیان وام دریافت کنیم. در کل حمایت های مناسبی وجود داشته و شرایط خوبی از لحاظ دانش بنیان بودن ایجاد شد.

*با توجه به نامگذاری سال به عنوان تولید، پشتیبانی ها و مانع زدایی ها و اینکه هر سال بر حمایت از تولید تاکید وجود دارد، به عنوان یک تولید کننده چقدر حمایت ها را به صورت ملموس حس کرده اید؟
اسامی که برای سال ها گذاشته می شود احساس نمی کنم که تاثیر خاصی بر سیاست گذاری مسئولان داشته باشد. بارها با مشکلات و موانع مواجه شدیم. مخصوصا در مورد تولید کنندگانی که مواد اولیه را از خارج از کشور تهیه می کنند باید حمایت بیشتری وجود داشته باشد و سیاست گذاری ها با نام سال همسو باشد تا هم نیاز های داخل را با تولید داخل برطرف کنیم و هم به صادارت بپردازیم.

آنچه از این گزارش برمی آید اینکه در سالی که به نام تولید، پشتیبانی ها و مانع زدایی ها نامگذاری شده، چیزی که بیش از همه نیارمند توجه است برداشتن موانع سر راه تولید کنندگان است. موانع بزرگ و کوچکی که گاهی سد راه تولید می شوند و چه بسا بر سر تعامل نداشتن و اختلاف نظر دو یا چند ارگان مسئول ایجاد می شوند و دود آن به چشم تولید کننده می رود.