جواد حیران نیا؛ بازار: مذاکرات وین در حالی ادامه دارد که موضوع راستی آزمایی ایران در خصوص رفع تحریمها و اینکه آیا همه تحریمها رفع خواهند شد از مسائل محوری برای تهران به شمار می رود.
ایران همواره تاکید داشته که همه تحریمهای ترامپی تحت هر عنوان و برچسب باید لغو شود. این در حالی است که آمریکا معتقد است که تحریمهای «ناسازگار» با برجام رفع خواهد شد.
علی ربیعی سخنگوی دولت روز گذشته گفت: به لحاظ فنی امکان رفع کلیه تحریمهای «ناقض برجام» و احیای کامل این توافق در مدت زمان کوتاه وجود دارد.
اگر منظور ربیعی رفع همه تحریمهای ترامپی بعد از خروج امریکا از برجام که موضع اصولی اعلامی ایران بوده است باشد، عبارت «ناقض برجام» غلط انداز خواهد بود و آنرا به فرمول آمریکا که اعلام داشته اند تحریمهای «ناسازگار» با برجام رفع می شود نزدیک می کند.
به عبارت دیگر اظهارات ربیعی را می توان نزدیک شدن مواضع ایران به امریکا در خصوص برداشته شدن تحریمها دانست. به عبارت دیگر تحریمهای هسته ای بر این اساس لغو خواهند شد و تحریمهای غیرهسته ای که سابقا هسته ای بوده و توسط ترامپ تغییر برچسب پیدا کرده، تعلیق خواهد شد. اینکه چه میزانی از این تحریمها تعلیق خواهد شد تاکنون مشخص نیست و یکی از دستورکارهای نشست وین ارائه لیست تحریمهایی است که قرار است رفع شود.
عبارت «رفع» تحریمها در این گزارش از آن جهت است که اساسا مکانیسم لغو تحریمهایی که برچسب آنها به غیر هسته ای(سلاحهای کشتار جمعی، تروریسم و نقض حقوق بشر) تغییر یافته از سوی کنگره باید صورت گیرد و بایدن در مقام رئیس جمهور تنها قادر به ویو، متوقف کردن و تعلیق آنهاست.
در این خصوص یک منبع خبری به پرس تی وی در وین گفته است: دستورالعمل آمریکا صرفا تعلیق تحریمها و نه لغو کامل آنها است. در صورت رفع برخی تحریمها، آمریکا قصد دارد آنها را در بازه‌های ۱۲۰ روزه و ۱۸۰ روزه تمدید کند. آمریکا قصد لغو یکجای تحریمها را ندارد و قصد دارد در مدت زمانی طولانی و طی مراحل متعدد اقدام به رفع موقت برخی تحریمها کند.
موضوع دیگر تاکید ایران بر راستی آزمایی در خصوص رفع تحریمهاست. دلیل ایران این است که تحریمها صرفا بر روی کاغذ رفع نشود و ایران طی بازه زمانی ۳ تا ۶ ماهه قادر باشد تا رفع تحریمها را «در عمل» شاهد باشد.
اما در اظهارات علی ربیعی سخنگوی دولت نشانه ای از پذیرش بازه زمانی فوری برای راستی آزمایی مطرح شده است. ربیعی روز گذشته(سه شنبه ۳۱ فروردین) در نشست خبری عنوان داشت: به لحاظ فنی امکان رفع کلیه تحریمهای ناقض برجام و احیای کامل این توافق در مدت زمان کوتاه وجود دارد. بر خلاف برخی ادعاها هم دولت آمریکا در مدت کوتاه می‌تواند به تعهدات برجام که نقض کرد برگردد، هم ما به سرعت می‌توانیم راستی‌آزمایی کنیم و توان راستی آزمایی در زمان اندک را داریم و به سرعت هم به تعهدات خود بازخواهیم گشت.
در این خصوص یک منبع خبری به پرس تی وی گفته است: آمریکا صرفا با یک بازه زمانی کوتاه مدت یک هفته ای برای راستی آزمایی موافقت کرده است که در آن بصورت نمادین چند تراکنش انجام شود.
به گفته منبع خبری پرس تی وی در وین، آمریکا تاکنون مدت زمان راستی آزمایی معقول و لازم را که برای معاملات نفتی حداقل ۳ تا ۶ ماه است، نپذیرفته است.
موضوع مهم دیگری که در مذاکرات مطرح است تشکیل کارگروه سوم است که به معنای تحمیل شدن فرمول آمریکا برای طرح «گام به گام» است.
«ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا شامگاه سه‌شنبه (به وقت تهران) در این خصوص گفت: «این گفت‌وگوها مثبت بود و پیشرفت‌هایی وجود داشته اما همچنان مسیر طولانی پیش روی ماست. ما از ایجاد گروه کاری سوم در کمیسیون مشترک برجام استقبال می‌کنیم».
در این راستا یک منبع خبری پرس تی وی در وین از تلاش آمریکا برای وادار کردن ایران به پذیرش رفع مرحله ای تحریم ها خبر داده است و گفته است: با فشار آمریکا و کشورهای غربی کارگروه سومی برای مذاکرات بعدی ایجاد شده است که دستور کار آن اقدامات گام به گام ایران و آمریکا است.
به گفته این منبع خبری، آمریکا تلاش می کند طرف ایرانی را وادار به پذیرش رفع مرحله‌ای تحریمها کند تا در مقابل، به صورت مرحله ای، امتیازاتی از ایران بگیرد.
منبع خبری پرس تی وی گزارش داده است: با وجود آنکه قرار بوده است مذاکرات این هفته، آخرین دور گفت و گو های ایران با ۴+۱ باشد، هیئت آمریکایی با فشار بر ۴+۱ موفق شده است کارگروه سومی را برای مرحله‌ای کردن گام به گام رفع موقت تحریمها ایجاد کند.
منبع خبری پرس تی وی در وین گفت: تشکیل این کارگروه بدین معنا است که کدام تحریمهای آمریکا و چگونه و طی چه مراحلی به تدریج موقتا رفع خواهد شد. در مقابل ایران طی چه مراحلی و چگونه کدام اقدامات هسته‌ای خود را کاهش خواهد داد.
بر این اساس امریکا دو هدف را در مذاکرات دنبال می کند. یکی حفظ تحریمها و در کنترل داشتن رفع آنها به منظور گرفتن امتیاز از ایران در مذاکراتی که به دنبال آن است(برجام موشکی و برجام منطقه ای).
هدف دوم که بر اساس مکانیسم تعبیه شده در برجام خیلی هم خطرناک است بازگشت امریکا به برجام و توانایی بهره مندی از مکانیسم ماشه است. این مکانیسم به امریکا اجازه می دهد زمانی که تشخیص داد ایران ناقض برجام است پرونده ایران را به شورای امنیت ارجاع دهد که در آن صورت تحریمهای بین المللی به صورت اتوماتیک بازخواهد گشت.
از سوی دیگر تمدید رفع تحریمها در بازه های زمانی ۱۲۰ و ۱۸۰ روزه باعث می شود اقتصاد ایران گروگان این تمدیدها باشد. لازم به یادآوری است در چنین شرایطی هیچ شرکت خارجی و طرف خارجی حاضر به سرمایه گذاری بلندمدت و حتی میان مدت در ایران نخواهد بود و در عمل سایه تحریمها بر اقتصاد ایران وجود خواهد داشت.
نظر شما