سید جلال ابراهیمی؛ بازار: با نگاهی به داده های دفتر خدمات تجاری ایران در میابیم که صادرات به ترکمنستان از لحاظ وزنی ۳۸۶ هزار تن و از حیث ارزش مالی ۱۶۵ میلیون دلار، کسری نسبت به سال ۱۳۹۸ داشته است.
ترکمنستان در بین ۱۷ کشور در ردیف ۱۳ بعد از عربستان و بحرین به لحاظ میزان صادرات قرار دارد. تجارت ایران و ترکمنستان هم ۵۹ درصد از لحاظ وزنی و ۳۹ درصد از حیث ارزش کسری، مبادلات در یکسال گذشته داشته است.
از ۲۰ کشور هدف تجاری در سال ۹۹، فقط ۸ کشور آسیایی ( با احتساب هند و چین) قرار دارد.
سهم ارزشی ترکمنستان از ۱۷ کشور هدف صادراتی با احتساب ( کشورهای هندو چین) در یازده ماه گذشته ۱۳۹۹ رقمی برابر با یکصد و پانزده میلیون دلار گزارش شده که ارزش سهمی آن ۴/۰ از کل صادرات ایران بوده است.
میزان و وزن بار صادراتی به ترکمنستان بر اساس و مأخذ گمرک جمهوری اسلامی ایران و داده های دفتر خدمات اطلاعات تجاری سازمان توسعه تجارت ایران برابر با ۵۹۳ هزار تن بوده که در مقایسه با سال ۱۳۹۸ که ۹۷۹ هزار تن بود در وزن اقلام صادراتی ۳۸۶ هزار تن کسری مبادلات وزنی تجاری داشته است و در مقایسه از لحاظ ارزش کالا با احتساب ۲۸۰ میلیون دلار صادرات به ترکمنستان در سال ۱۳۹۸ رقمی برابر با یکصد و شصت و پنج میلیون دلار کسری در ارزش صادراتی داشته است و ترکمنستان در ردیف ۱۳ صادراتی قبل از بحرین و عربستان قرار گرفته.
به طور کلی در یک مقایسه آماری به داده های دفتر خدمات اطلاعات تجاری ترکمنستان از لحاظ ارزش کالای صادراتی ایران به ۱۷ کشور هدف با منهای ۵۹ درصد و از لحاظ وزنی با منهای ۳۹ درصد کسری نسبت به سال ۱۳۹۸ قرار دارد.
از لحاظ واردات از ۱۷ کشور هدف با احتساب هند و چین، کشور ترکمنستان در ردیف ۹ جدول واردات در ۱۱ ماه سال ۱۳۹۹ قرار دارد.
ارزش کالای وارداتی از ترکمنستان ۱۸ میلیون دلار به وزن ۶۳ هزار تن که یک درصد از واردات ایران را از رقم ۳۴۳۲۱ میلیون دلار را در اختیار دارد.
در نگاهی به آمار وارداتی سال ۱۳۹۸ در۱۱ ماه مشابه به سال ۱۳۹۹ ترکمستان از لحاظ ارزشی دو میلیون دلار یعنی رقمی برابر با ۸/۷ کسری وارداتی از حیث ارزش کالا داشته است.
با توجه به سیاست دولت در خصوص تجارت با کشورهای هم مرز و نگاهی به جدول مبادی وارداتی در بین ۱۵ کشور وارداتی ترکیه و امارات متحده عربی در حوزه کشورهای هم مرز مبادی وارداتی سال ۹۹ قرار دارند و از کشورهای آسیایی از ۲۰ کشور هدف تجاری فقط هشت کشور آسیایی آن هم بیشتر از شرق دور و جنوب شرق آسیا قرار دارند در حالیکه ترکیه در ترکمنستان در حوزه خدمات فنی مهندسی بسیار فعال است و کمپانی های ترکیه از پشتیبانی دولت برخوردار هستند.
مسئله نبود مستشار اقتصادی در منطقه و عدم اطلاع به موقع از اسناد مناقصه، عدم امکان سازی برای ارائه ضمانت نامه اسنادی در زمان تعیین شده و عدم پشتیبانی بانک های ایرانی از صادرات، خدمات فنی در زمان مقبول از جمله مشکلات تجاری بین ایران و ترکمنستان است .
نارسایی ناوگان لجستیکی ترکمنستان در استفاده از جاده های سرزمینی برای حمل کالاهای ایرانی و یا از طریق ایران به کشورهای آسیای میانه حمل محموله ها را از ایران مشکل کرده است ولی باید در نظر داشت که ترکیه کشوری در شمال غرب ایران حضور پر رنگ تری در کشور ترکمنستان دارد و این امر علاوه بر استفاده ترکها از ریشه نژادی ترک های آسیای میانه و ایجاد زمینه های تفکر پان ترکیسم و استفاده از ایدئولوژی پان تورانیسم نیز در توسعه تجارت ترکیه در ترکمنستان بالاخص در حوزه خدمات فنی مهندسی و حضور در ساخت و سازهای زیرساخت با ترکمنستان تأثیرگذار بوده است.
از سوی دیگر عامل عامل کرونا و ترس از شیوع آن و اجرای پروتکل های آن درشد آمد مرزی و بسته یودن مرزهای مشترک ایران و ترکمنستان در فصل بهار ۹۹ عملا در صادرات و واردات و مبادلات تجاری دو طرف تأثیرگذار بوده است.
لزوما باید یادآور شد که تقریبا ۵ ماه یعنی اواخر شهریور۹۹ تردد کامیونی و حمل بارهای سنگین متوقف بوده است.
مرز سرخس و لطف آباد از پاییز ۹۹ گشایش یافت و تأثیرگذار در روند سه ماهه مبادلات تجاری با ۵۸ درصد تغییرات نسبت به ۱۱ ماه سال ۹۹ شد.
مسائل مربوط به تجارت «جی تو جی» یعنی تجارت دولتی در حوزه گاز و بدهی های گاز ایران به ترکمنستان و ممنوعیت اعمال شده در صادرات مواد غذایی و کشاورزی به علت کرونا نیز عامل ثانوی بوده است
بحث تجارت با ترکمنستان را پی خواهم گرفت.
نظر شما