بازار- گروه استانها: گردشگری امروزه یکی از مسائل مهم و مؤثر اقتصادی و یکی از عوامل برجستۀ ارتباط اجتماعی و فرهنگی است.
در این میان مکان‌های تاریخی به دلیل نمایش هویت شهرها از ارزش بسیار زیادی جهت جذب گردشگر برخوردارند. مشهد مقدس به ویژه در محدوده حرم مطهر رضوی دارای بازار های تاریخی بسیاری است که این بازار ها علاوه بر کارکرد اقتصادی نقش مهمی در جذب گردشگران ایفا می‌کنند که بازار «سرشور»در زمره یکی از همین بازار های تاریخی است.
بازار سرشور
محله سرشور یکی از محله‌های قدیمی مشهد است. هیئت‌های مذهبی زمانی که برای عزاداری به مشهد می‌آمدند، در ابتدای این بازار قدیمی پیش از تشرف به حرم مطهر رضوی استحمام می‌کردند و به همین دلیل این بازار به نام «سرشور» معروف شده است.
راسته‌بازار اصلی مشهد از این محله شروع می‌شده و پس از قطع حرم مطهر رضوی به محله نوغان می‌رسیده است و لذا بخشی از بازار مزبور هنوز با نام «بازار سرشور» در همین محله واقع است.
بازار سرشور از دوره صفوی تا به امروز تغییرات بسیاری به خود دیده و چندپاره شده، اما هیچ‌گاه، این بازار از تب و تاب نیفتاده است.
سابقه بازار در مشهد به‌ویژه در اطراف حرم مطهر رضوی قدمت بسیار دارد، اما متأسفانه از آن بازارها و بازارچه‌های عریض و طویل و روزهای رونق و آبادانی بازارهای سنتی، فقط چند نمونه کوچک از قبیل بازارچه حاج آقاجان (شهید آستانه پرست) در خیابان طبرسی، بازار سرشور و بازارچه سراب برجای‌مانده است.
بازار سرشور روباز است و در آن‌همه چیز از کیف و کفش و پوشاک ،پارچه، مواد غذایی، لیف و حوله و لنگ و مانند آن عرضه می‌شود.
مطب دکتر شیخ نیز به‌عنوان یکی از مهم‌ترین بازمانده‌های تاریخ معاصر مشهد همچنان در نبش سرشور ۵ پابرجاست، خانه‌ای با آجر و سقف خشتی با معماری متعلق به پهلوی دوم که این روزها حال خوشی ندارد.
نقش بازار در گردشگری و اقتصاد مشهد
کارشناس ارشد علوم اجتماعی بابیان اینکه اهمیت گردشگری خرید و استقرار مراکز خرید در کلان‌شهر مشهد بیش از هر زمان در توسعه مشهد برجسته شده است در گفت‌وگو با بازار اظهار می‌کند: این روند نشان می‌دهد که گردشگری خرید روزبه‌روز در حال گسترش است.
حسین کاخکی بابیان اینکه مطالعه الگوی استقرار مراکز خرید و شکل‌گیری بخش‌های تجارت گردشگری جدید در فضای شهری کلان‌شهر مشهد، نشان‌دهندهٔ شکل‌گیری جریانی از گردشگری بر بنیان انگیزه‌های ثانویه خرید در این کلان‌شهر است می‌افزاید: هنوز هم‌حجم بسیار بالایی از این مراکز در شعاع بسیار اندکی از حرم مطهر قرار دارند که البته نقش بازارهای قدیمی در این حوزه بسیار پررنگ است.
وی عنوان می‌کند: بالاترین قابلیت در رابطه با گردشگری خرید در گردشگران مذهبی نهفته است که با انگیزه‌های مختلف و بدون اولویت‌بندی به کلان‌شهر مشهد سفر می‌کنند و اصولاً بازدید از مراکز خرید را به‌عنوان نوعی گذران اوقات فراغت مدنظر قرار داده و شعاع عملکردی بسیار بزرگی در رابطه با خرید و بازدید ا ز مراکز خرید را پوشش می‌دهند.
کاخکی اذعان می‌کند: درواقع گردشگری خرید علاوه بر منافع خاص اقتصادی، مانند ایجاد اشتغال و درآمد، می‌تواند کمکی به مالیات‌ها و عوارض وصولی و حفاظت آثار تاریخی و توسعه تأسیسات زیربنایی داشته باشد.
این کارشناس علوم اجتماعی به ما می‌گوید: درواقع همگام با توسعه زیارت و گردشگری در کلان‌شهر مشهد مراکز خرید اهمیت دوچندان می‌یابند به‌ویژه بازارهای قدیمی که قدم زدن در آن برای گردشگران جذاب است به‌ویژه که بتوانند خرید هم داشته باشند مانند کارکردی که بازار نقش‌جهان اصفهان دارد یعنی هم فال است و هم تماشا!
ضرورت حفظ بازار ها ی تاریخی
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری خراسان رضوی در گفت‌وگو با بازار پیرامون اهمیت ونقش بازارهای تاریخی در مشهد مقدس می‌گوید: در مشهد مقدس بازارها و راسته‌های متعددی داریم که بسیار ارزشمند بوده و علاوه بر کارکرد اقتصادی در جذب گردشگر نیز بسیار حائز اهمیت است.
مرجان اکبری در این رابطه اظهار می‌کند: به‌طور مثال بازار فرش به‌عنوان یک اثر تاریخی ثبت‌شده در فهرست آثار ملی، راسته کوچه‌باغ حسن خان، راسته کوچه سالاری مقدم، کوچه پنجه، سراب، سبز، سعدی و خامنه‌ای ازجمله راسته‌های قدیمی و تاریخی مشهد است که نیاز به مرمت و احیا دارند.
وی می‌گوید: رسیدگی و بهسازی بافت باارزش فرهنگی- تاریخی مشهد سال ۱۳۸۸ توسط رئیس سازمان وقت میراث فرهنگی کشور ابلاغ شد و لذا این طرح از همان زمان زیر نظر شهرداری مشهد بوده است اما اقدام چندانی برای احیا و مرمت بازار سرشور صورت نگرفت.
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری خراسان رضوی عنوان می‌کند: بازار سرشور جزو راسته‌بازارهایی است که دارای عناصر شاخص برای ثبت در آثار میراث ملی است.
اکبری اذعان می‌کند: محلات مسکونی و حمام‌های قدیمی زیادی در راسته این بازار قرار داشته که نیازمند رسیدگی، بهسازی، مرمت و احیا قرار دارد و یکی از عناصر شاخص بافت‌های تاریخی مشهد محسوب می‌شود.
بازسازی تا میانه‌سال ۱۴۰۰
در همین راستا شهردار منطقه هشت مشهد بابیان اینکه بازسازی بازار سرشور افزون بر ۶۵ درصد پیشرفت داشته است اعلام کرد: پروژه بهسازی بازار سرشور از سال گذشته آغازشده و بازسازی سر درب مغازه‌ها، ساخت یکسری درب برای بازار و پوشش غشایی به‌صورت چادر نیز انجام‌گرفته است.
حسین عبدالله زاده بابیان اینکه دوسوم از تعداد ۹۰ ستونی که برای بهسازی بازار در نظر گرفته‌شده مرمت‌شده است بیان کرد: مرمت و احیای بازار سرشور تاکنون ۶۵ درصد پیشرفت فیزیکی داشته و تمام تلاش ما این است که تا خرداد سال آتی به پایان برسد.
وی اضافه کرد: به دلیل تردد و ترافیک زیاد بازار سرشور و حضور هم‌زمان مردم و کاسبان کار بهسازی به‌سختی و کندی انجام می‌شود.
یک تیر دو نشان
بازارهای تاریخی در مشهد مقدس نه تنها در جذب گردشگر موثر است بلکه در اقتصاد محلی نیز تاثیر بسزایی دارد و می تواند در افزایش زمان زیارت و جاذبه های سفر معنوی نقش پر رنگی ایفا کند ضمن اینکه با بهره مندی از این بازار ها که همواره زائران کشور های مختلف در آن حضور پر رنگی دارند می توان سوغات زیرات را معرفی و در این زمینه سرمایه گذاری کرد.
نظر شما